Treść głównego artykułu
Abstrakt
W poniższym tekście podjęto próbę spojrzenia na problematykę edukacji dla bezpieczeństwa realizowaną w środowisku szkolnym. Wyjaśniono, czym jest bezpieczeństwo w ujęciu wartości edukacyjnej, oraz przedstawiono zarys historyczny kształtowania się przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa. Zebrano podstawowe treści i cele kształcenia realizowane w polskiej szkole wraz z uwzględnieniem zmian, jakie wprowadza reforma edukacji ogłoszona w 2016 r. W ostatniej części wskazano potrzeby, oczekiwania i możliwości doskonalenia w odniesieniu do edukacji dla bezpieczeństwa. Głównym celem rozważań jest identyfikacja obszarów edukacji na rzecz bezpieczeństwa podejmowanych w polskich szkołach.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor zachowują prawa autorskie i prawa do publikacji, ale przenoszą prawo do pierwszej publikacji na czasopismo.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Uniwersytet Dolnośląski DSW na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Bibliografia
- Bączek, P. (2005). Zagrożenia informacyjne a bezpieczeństwo Państwa Polskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Denek, K. (1998). O nowy kształt edukacji. Toruń: Wydawnictwo Akapit.
- Gawroński, P. (2013). Edukacja dla bezpieczeństwa. Analiza jej zakresu przedmiotowego, [w:] A. Wawrzusiszyn, J. Grzyb (red.), Podstawowe problemy bezpieczeństwa i edukacji dla Bezpieczeństwa, t. 2: Wyzwania i potrzeby edukacji dla bezpieczeństwa. Ełk: Wydawnictwo Mazurskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli.
- Gulin, W. (2009). Wprowadzenie, [w:] S. Kunikowski, A. Kryniecka-Piotrak (red.), Edukacja społeczeństwa w XXI wieku (s. 5–7). Warszawa: Tchu Dom Wydawniczy.
- Kaszlińska, K. (2009). Edukacja obywatelska, [w:] S. Kunikowski, A. Kryniecka-Piotrak (red.) Edukacja społeczeństwa w XXI wieku (s. 121–131). Warszawa: Tchu Dom Wydawniczy.
- Klaus-Stańska, D., Nowicka, M. (2005). Bezpieczeństwo dzieci. Scenariusze zajęć dla rodziców i nauczycieli. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
- Kot, S. (1994). Historia wychowania, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
- Mastalski, J. (2012). Etyczne wymiary edukacji dla bezpieczeństwa, [w:] Z. Kwiasowski, Klaudia Cendy-Miedzińska (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa wobec wyzwań współczesności (s. 94–108). Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
- Mickiewicz, P. (2014). Ewolucja pojęcia „bezpieczeństwo państwa” w polskich dokumentach strategicznych jako determinanta zmian programu kształcenia przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa, [w:] B. Wiśniewska-Paz (red.), Socjologia LXIV. Edukacja a bezpieczeństwo w różnych wymiarach i kontekstach.
- Formacje militarne i paramilitarne wobec wyzwań edukacyjnych (s. 143–154). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Mielczanowska, M., Wełyczko, L. (2013). Edukacja dla bezpieczeństwa – potrzeba reasumpcji w aspekcie nowych wyzwań edukacyjnych, [w:] M. Marcinkowski, M. Zuber (red.) Edukacja dla bezpieczeństwa w społecznościach lokalnych (s. 89–114). Leszno: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Króla Stanisława Leszczyńskiego.
- Ministerstwo Edukacji Narodowej. Podstawa programowa dla przedmiotu Edukacji dla bezpieczeństwa. Pobrano 15.01.2017 r., z: https://men.gov.pl/wp-content/uploads/2016/11/podstawa-programowaprzedmiotu-edukacja-dla-bezpieczenstwa.pdf
- Ministerstwo Edukacji Narodowej. Projekty ramowych planów nauczania. Pobrano 15.01. 2017 r., z: https://men.gov.pl/projekty-ramowych-planow-nauczania
- Obuchowski, K., (1995). Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Poznań: Zysk i S-ka.
- Okoń, W. (1989). Słownik pedagogiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Okoń, W., (2001). Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Zak.
- Olearczyk, T., (2016). Edukacja domowa – alternatywa dla nauczania instytucjonalizowanego, Państwo i Społeczeństwo, (XVI) nr 2, 27–38.
- Pieczywok, A. (2012). Edukacja dla bezpieczeństwa wobec zagrożeń i wyzwań współczesności, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
- Pokruszyński, W. (2010). Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa. Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej.
- Reforma edukacji: o reformie. Pobrano 15.01.2017 r., z: http://reformaedukacji.men.gov.pl
- Ropski, J. (2015). Edukacja dla bezpieczeństwa w polskiej szkole i możliwości jej doskonalenia, Katowice: Akademia Wychowania Fizycznego.
- Rudnicki, B. (1994). Edukacja dla bezpieczeństwa i jej interpretacja, [w:] R. Stępień (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa, materiały z konferencji naukowej 23–24 maja 1994 r., Warszawa.
- Rybakowski, M. (2009). Edukacja dla bezpieczeństwa – nowe wyzwania i potrzeby, [w:] M. Rybakowski (red.), Edukacja – praca – bezpieczeństwo (s. 9–22). Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
- Sarnecki, P., Czarny, P. (1998). Kompetencje organów władzy publicznej w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, [w:] J. Widacki, J. Czapska (red.), Bezpieczny obywatel – bezpieczne państwo (s. 77–90). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
- Skrabacz, A. (2015). Potrzeby ludności cywilnej w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa, [w:] B. Wiśniewska-Paz (red.), Edukacja a bezpieczeństwo w różnych wymiarach i kontekstach. Formacje militarne i paramilitarne wobec wyzwań edukacyjnych, Socjologia LXIV (s. 63–76). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Stępień, R. (1998). Koncepcje i kierunki przemian edukacji dla bezpieczeństwa, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
- Stępień, R. (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa, materiały z konferencji naukowej 23–24 maja 1994 r., Warszawa.
- Uchwała Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 28 stycznia 2011 r. zmieniająca uchwałę w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych, M.P. 2011 nr 14 poz. 149.
- Wiśniewska-Paz, B. (2015). Sens edukacji na rzecz bezpieczeństwa, czyli dlaczego warto zajmować się tą problematyka. Tytułem wstępu, [w:] B. Wiśniewska-Paz (red.), Edukacja a bezpieczeństwo w różnych wymiarach i kontekstach. Formacje militarne i paramilitarne wobec wyzwań edukacyjnych, Socjologia LXIV (s. 13–26). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Wojnar, I. (1996). Światowa dekada rozwoju kulturalnego – nowe propozycje dla edukacji, [w:] I. Wojnar, J. Kubin, Edukacja wobec wyzwań XXI wieku (s. 129–149). Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
- Wolanin, J. (2005). Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli. Ochrona ludności na czas pokoju, Warszawa: Fundacja Edukacja i Technika Ratownictwa.
- Załącznik nr 4 do: rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 Nr 4, poz. 17.
- Żegnałek, K. (2005). Dydaktyka ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.
Bibliografia
Bączek, P. (2005). Zagrożenia informacyjne a bezpieczeństwo Państwa Polskiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Denek, K. (1998). O nowy kształt edukacji. Toruń: Wydawnictwo Akapit.
Gawroński, P. (2013). Edukacja dla bezpieczeństwa. Analiza jej zakresu przedmiotowego, [w:] A. Wawrzusiszyn, J. Grzyb (red.), Podstawowe problemy bezpieczeństwa i edukacji dla Bezpieczeństwa, t. 2: Wyzwania i potrzeby edukacji dla bezpieczeństwa. Ełk: Wydawnictwo Mazurskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli.
Gulin, W. (2009). Wprowadzenie, [w:] S. Kunikowski, A. Kryniecka-Piotrak (red.), Edukacja społeczeństwa w XXI wieku (s. 5–7). Warszawa: Tchu Dom Wydawniczy.
Kaszlińska, K. (2009). Edukacja obywatelska, [w:] S. Kunikowski, A. Kryniecka-Piotrak (red.) Edukacja społeczeństwa w XXI wieku (s. 121–131). Warszawa: Tchu Dom Wydawniczy.
Klaus-Stańska, D., Nowicka, M. (2005). Bezpieczeństwo dzieci. Scenariusze zajęć dla rodziców i nauczycieli. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Kot, S. (1994). Historia wychowania, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Mastalski, J. (2012). Etyczne wymiary edukacji dla bezpieczeństwa, [w:] Z. Kwiasowski, Klaudia Cendy-Miedzińska (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa wobec wyzwań współczesności (s. 94–108). Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Mickiewicz, P. (2014). Ewolucja pojęcia „bezpieczeństwo państwa” w polskich dokumentach strategicznych jako determinanta zmian programu kształcenia przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa, [w:] B. Wiśniewska-Paz (red.), Socjologia LXIV. Edukacja a bezpieczeństwo w różnych wymiarach i kontekstach.
Formacje militarne i paramilitarne wobec wyzwań edukacyjnych (s. 143–154). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Mielczanowska, M., Wełyczko, L. (2013). Edukacja dla bezpieczeństwa – potrzeba reasumpcji w aspekcie nowych wyzwań edukacyjnych, [w:] M. Marcinkowski, M. Zuber (red.) Edukacja dla bezpieczeństwa w społecznościach lokalnych (s. 89–114). Leszno: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Króla Stanisława Leszczyńskiego.
Ministerstwo Edukacji Narodowej. Podstawa programowa dla przedmiotu Edukacji dla bezpieczeństwa. Pobrano 15.01.2017 r., z: https://men.gov.pl/wp-content/uploads/2016/11/podstawa-programowaprzedmiotu-edukacja-dla-bezpieczenstwa.pdf
Ministerstwo Edukacji Narodowej. Projekty ramowych planów nauczania. Pobrano 15.01. 2017 r., z: https://men.gov.pl/projekty-ramowych-planow-nauczania
Obuchowski, K., (1995). Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Poznań: Zysk i S-ka.
Okoń, W. (1989). Słownik pedagogiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Okoń, W., (2001). Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Zak.
Olearczyk, T., (2016). Edukacja domowa – alternatywa dla nauczania instytucjonalizowanego, Państwo i Społeczeństwo, (XVI) nr 2, 27–38.
Pieczywok, A. (2012). Edukacja dla bezpieczeństwa wobec zagrożeń i wyzwań współczesności, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
Pokruszyński, W. (2010). Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa. Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej.
Reforma edukacji: o reformie. Pobrano 15.01.2017 r., z: http://reformaedukacji.men.gov.pl
Ropski, J. (2015). Edukacja dla bezpieczeństwa w polskiej szkole i możliwości jej doskonalenia, Katowice: Akademia Wychowania Fizycznego.
Rudnicki, B. (1994). Edukacja dla bezpieczeństwa i jej interpretacja, [w:] R. Stępień (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa, materiały z konferencji naukowej 23–24 maja 1994 r., Warszawa.
Rybakowski, M. (2009). Edukacja dla bezpieczeństwa – nowe wyzwania i potrzeby, [w:] M. Rybakowski (red.), Edukacja – praca – bezpieczeństwo (s. 9–22). Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Sarnecki, P., Czarny, P. (1998). Kompetencje organów władzy publicznej w zakresie ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, [w:] J. Widacki, J. Czapska (red.), Bezpieczny obywatel – bezpieczne państwo (s. 77–90). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Skrabacz, A. (2015). Potrzeby ludności cywilnej w zakresie edukacji dla bezpieczeństwa, [w:] B. Wiśniewska-Paz (red.), Edukacja a bezpieczeństwo w różnych wymiarach i kontekstach. Formacje militarne i paramilitarne wobec wyzwań edukacyjnych, Socjologia LXIV (s. 63–76). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Stępień, R. (1998). Koncepcje i kierunki przemian edukacji dla bezpieczeństwa, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
Stępień, R. (red.), Edukacja dla bezpieczeństwa, materiały z konferencji naukowej 23–24 maja 1994 r., Warszawa.
Uchwała Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów z dnia 28 stycznia 2011 r. zmieniająca uchwałę w sprawie określenia dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych, M.P. 2011 nr 14 poz. 149.
Wiśniewska-Paz, B. (2015). Sens edukacji na rzecz bezpieczeństwa, czyli dlaczego warto zajmować się tą problematyka. Tytułem wstępu, [w:] B. Wiśniewska-Paz (red.), Edukacja a bezpieczeństwo w różnych wymiarach i kontekstach. Formacje militarne i paramilitarne wobec wyzwań edukacyjnych, Socjologia LXIV (s. 13–26). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wojnar, I. (1996). Światowa dekada rozwoju kulturalnego – nowe propozycje dla edukacji, [w:] I. Wojnar, J. Kubin, Edukacja wobec wyzwań XXI wieku (s. 129–149). Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.
Wolanin, J. (2005). Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli. Ochrona ludności na czas pokoju, Warszawa: Fundacja Edukacja i Technika Ratownictwa.
Załącznik nr 4 do: rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 Nr 4, poz. 17.
Żegnałek, K. (2005). Dydaktyka ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP.