Treść głównego artykułu
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony środowisku bezpieczeństwa państwa w ujęciu międzynarodowym. Rozpatrywane jest w nim najpierw środowisko bezpieczeństwa jednostki politycznej (państwa) jako kategoria pojęciowa. Autor zwraca uwagę, że wraz z rozwojem nauk o bezpieczeństwie wymagają one dookreślenia. Z uwagi na skupienie się w tym artykule na środowisku bezpieczeństwa państwa i tylko na jego zewnętrznych uwarunkowaniach analizowana kategoria jest rozpatrywana z wykorzystaniem analogii do środowiska międzynarodowego, a także rezultatów badań nad stosunkami międzynarodowymi. W analizowanej problematyce proponowane jest wprowadzenie pojęcia stosunków bezpieczeństwa. Następnie przedstawiana jest istota środowiska bezpieczeństwa państwa. Autor wskazuje w tym zakresie na przydatność podejść strategicznych. Ponadto, charakteryzowane jest środowisko bezpieczeństwa w czasach globalizacji.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor zachowują prawa autorskie i prawa do publikacji, ale przenoszą prawo do pierwszej publikacji na czasopismo.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Uniwersytet Dolnośląski DSW na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Bibliografia
- (MINI)SŁOWNIK BBN: PROPOZYCJE NOWYCH TERMINÓW Z DZIEDZINY BEZPIECZEŃSTWA, https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/minislownik-bbn-propozy/6035,MINISLOWNIK-BBN-Propozycje-nowych-terminow-z-dziedziny-bezpieczenstwa.html.
- Balcerowicz, B. (2002). Pokój i „nie-pokój” na progu XXI wiek. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
- Banks, M. (ed.). (1984). Conflict in World Society: A New Perspective on International Relations. Brighton: Wheatsheaf Books.
- Baylis, J. (2008). Bezpieczeństwo międzynarodowe i globalne w epoce po zimnowojennej. W: J. Baylis, S. Smith (Eds.), Globalizacja polityki światowej. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych (s. 365-367). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Buzan, B. (2004). From International to World Society? English School Theory and the Social Structure of Globalization. Cambridge: Cambridge University Press.
- Castells, M. (1996 ). The Rise of the Network Society. Oxford: Blackwell Publishers.
- Cieślarczyk, M. (2009). Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej w Siedlcach.
- Czaja, J. (2013). Teoretyczne i praktyczne podstawy budowy kultury strategicznej w Polsce. W: J. Gryz (red.), Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski (s. 21-43). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Dawidczyk, A. (2001). Nowe wyzwania, zagrożenia i szanse dla bezpieczeństwa Polski u progu XXI wieku. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
- Dobroczyński, M., Stefanowicz, J. (1984). Polityka zagraniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Dybczyński, A. (2006). Środowisko międzynarodowe a zachowania państw. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Haftendorn, H. (1991). The Security Puzzle: Theory-Building and Discipline-Building in International Security. “International Studies Quarterly”, 35(1), 3-17.
- Jean, J. (2003). Geopolityka, Wrocław – Warszawa – Kraków: Ossolineum.
- Koziej, S. (2006). Między piekłem a rajem: szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Kozub, M. (2013). Myśleć strategicznie o bezpieczeństwie przyszłości. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
- Koźmiński, A. K., Piotrowski, W. (2002). Zarządzanie. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Kuźniar R. (Red.). (1994). Między polityką a strategią. Polska w środowisku międzynarodowym. Warszawa: Fundacja Studiów Międzynarodowych. Uniwersytet Warszawski. Instytut Stosunków Międzynarodowych. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Lach, Z. (2013). Geostrategia bezpieczeństwa państwa (s. 293-317). W: J. Gryz (red.), Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Leksykon naukowo-techniczny. (1984). Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
- Mierzwiński, A. (1991). 1000 słów o ekologii i ochronie środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
- Muszyński, J. (2001). Megatrendy a polityka. Wrocław: Atla 2.
- Naisbitt, J. Megatrendy. (1997). Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie. Poznań: Zysk i S-ka.
- National Defence Council. (December 2000). Global Trends 2015. A Dialogue About the Future with Nongovernment Experts.
- Obłój, K. (2001). Strategia organizacji. Warszawa: PWE.
- Pawłuszko, T. (2014). Kategoria systemu międzynarodowego w badaniach stosunków międzynarodowych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
- Pietraś, Z. J. (1986). Podstawy teorii stosunków międzynarodowych. Lublin: Wyd. UMCS.
- Piwowarski, J. (2016). Trzy filary kultury bezpieczeństwa. „Kultura bezpieczeństwa. Nauka – praktyka – refleksje”, (24), 11-12.
- Pochon, C. (1971). Le processus de satelisation des États dans la société internationale. Fribourg.
- Ridderstrĺle, Nordström, J. K. (2001). Funky biznes. Taniec talentu z kapitałem. Warszawa: WIG-Press.
- Rosecrance, R. N. (1963). Action and Reaction in World Politics: International Systems in Perspective. Boston: Little, Brown.
- Shaw, M. (1994). Global Society and International Relations: Sociological Concepts and Political Perspectives. Cambridge: Polity Press.
- Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/otoczenie;2497023.html.
- Stacewicz, J. (1996). Mega trendy a strategia i polityka rozwoju. Warszawa: Komitet Prognoz „Polska w XXI wieku” przy Prezydium PAN, Dom Wydawniczy Elipsa.
- Stańczyk, J. (1996). Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
- Stańczyk, J. (2011a). Bezpieczeństwo jako jedna z podstawowych potrzeb człowieka i grup społecznych. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, 1(2), 159-178.
- Stańczyk, J. (2011b). Istota współczesnego pojmowania bezpieczeństwa – zasadnicze tendencje. „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 5, 15-33.
- Stańczyk, J. (2011c). Znaczenie bezpieczeństwa z punktu widzenia kategorii interesów narodowych. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, 1(1), s. 239-263.
- Stańczyk, J. (2012). Niedookreślona rola czynników czasoprzestrzennych w formułowaniu dynamicznej kategorii bezpieczeństwa. W: M. Adamkiewicz (red.). Interdyscyplinarny wymiar bezpieczeństwa. Zbiór upamiętniający jubileusz siedemdziesięciolecia urodzin profesora Zenona Trejnisa (s. 249-263). Warszawa: Wydawnictwo Wojskowej Akademii Technicznej.
- Stańczyk, J. (2013a). Cele bezpieczeństwa w polityce i strategiach działania państwa. W: Z. Trejnis (red.). Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego Polski (s. 17-29). Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
- Stańczyk, J. (2013b). Usytuowanie bezpieczeństwa pośród celów uczestników stosunków międzynarodowych. „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 7, 107-123.
- Stańczyk, J. (2015a). Strategiczne środowisko bezpieczeństwa doby globalizacji (s. 158-176). W: B. Jagusiak (red.), Współczesne wyzwania bezpieczeństwa Polski. Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
- Stańczyk, J. (2015b). Środowisko bezpieczeństwa państwa w ujęciu strategicznym. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, (7), 146-163.
- Stańczyk, J. (2016). Determinanty środowiska bezpieczeństwa Polski w świetle Strategii Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 r. W: A. Chabasińska, Z. Czachór (red.). Bezpieczeństwo narodowe Polski. Zagrożenia i determinanty zmian (s. 47-66). Warszawa: Difin.
- Stańczyk, J. (2017). Formułowanie kategorii pojęciowej bezpieczeństwa. Poznań: Wydawca FNCE.
- Sułek, M. (2004). Metody i techniki badań stosunków międzynarodowych. Warszawa: ASPRA-JR.
- Sułek, M. (2010). Prognozowanie i symulacje międzynarodowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
- Tang S. (2004). A Systemic Theory of the Security Environment. “The Journal of Strategic Studies”, 27(1), 1-34.
- Targowski, A. (2005). Bezpieczeństwo w cywilizacji globalnej, cz. 1. „Zeszyty Naukowe AON”, 4(61), 7-31.
- Targowski, A. (2007). Bezpieczeństwo w cywilizacji globalnej, cz. 2. „Zeszyty Naukowe AON”, 1(66), 67-88.
- Turbville, G. H., Kipp, J. W., Mendel, W. M. (1997). The Changing Security Environment, “Military Review”, June-July.
- Wæver, O. (1995). Identity, integration and security: solving the sovereignty puzzle in E.U. studies. “Journal of International Affairs”, 48(2), 389-431.
- Waltz, K. N. (1976). Theory of International Relations. W: F. I. Greenstein, N. W. Polsby (Eds). Handbook of Political Science, 8, International Politics,. Addison-Wesley series in political science. Reading, Mass: Addison-Wesley Pub. Co.
- Wielka encyklopedia PWN, t. 28 (2005).
- Wilde de, J. (1995). Security Levelled Out: The Dominance of the Local and the Regional. W: P. Dunay, G. Kardos, A. J. Williams (Eds.), New Forms of Security: Views from Central, Eastern and Western Europe (s. 85-102). Dartmouth: Aldershot Publishing.
- Yarger, H. R. (2006). Strategic Theory for the 21st Century: the Little Book on Big Strategy. Carlisle: The Letort Papers.
- Zięba, R. (1999). Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego: koncepcje – struktury – funkcjonowanie. Warszawa: Fundacja Studiów Międzynarodowych. Wyd. Naukowe Scholar.
- Zubek, J., Obrusiewicz, M. A. (2003). Kształt, funkcje SZ RP w XXI wieku. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
- Żukrowska, K. (2001). Globalizacja jako warunek zmieniający determinanty kształtowania się systemu bezpieczeństwa. W: Raport o bezpieczeństwie 2000 (s. 9-50). Kraków: Instytut Studiów Strategicznych.
Bibliografia
(MINI)SŁOWNIK BBN: PROPOZYCJE NOWYCH TERMINÓW Z DZIEDZINY BEZPIECZEŃSTWA, https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/minislownik-bbn-propozy/6035,MINISLOWNIK-BBN-Propozycje-nowych-terminow-z-dziedziny-bezpieczenstwa.html.
Balcerowicz, B. (2002). Pokój i „nie-pokój” na progu XXI wiek. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
Banks, M. (ed.). (1984). Conflict in World Society: A New Perspective on International Relations. Brighton: Wheatsheaf Books.
Baylis, J. (2008). Bezpieczeństwo międzynarodowe i globalne w epoce po zimnowojennej. W: J. Baylis, S. Smith (Eds.), Globalizacja polityki światowej. Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych (s. 365-367). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Buzan, B. (2004). From International to World Society? English School Theory and the Social Structure of Globalization. Cambridge: Cambridge University Press.
Castells, M. (1996 ). The Rise of the Network Society. Oxford: Blackwell Publishers.
Cieślarczyk, M. (2009). Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej w Siedlcach.
Czaja, J. (2013). Teoretyczne i praktyczne podstawy budowy kultury strategicznej w Polsce. W: J. Gryz (red.), Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski (s. 21-43). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dawidczyk, A. (2001). Nowe wyzwania, zagrożenia i szanse dla bezpieczeństwa Polski u progu XXI wieku. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Dobroczyński, M., Stefanowicz, J. (1984). Polityka zagraniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dybczyński, A. (2006). Środowisko międzynarodowe a zachowania państw. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Haftendorn, H. (1991). The Security Puzzle: Theory-Building and Discipline-Building in International Security. “International Studies Quarterly”, 35(1), 3-17.
Jean, J. (2003). Geopolityka, Wrocław – Warszawa – Kraków: Ossolineum.
Koziej, S. (2006). Między piekłem a rajem: szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kozub, M. (2013). Myśleć strategicznie o bezpieczeństwie przyszłości. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Koźmiński, A. K., Piotrowski, W. (2002). Zarządzanie. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kuźniar R. (Red.). (1994). Między polityką a strategią. Polska w środowisku międzynarodowym. Warszawa: Fundacja Studiów Międzynarodowych. Uniwersytet Warszawski. Instytut Stosunków Międzynarodowych. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Lach, Z. (2013). Geostrategia bezpieczeństwa państwa (s. 293-317). W: J. Gryz (red.), Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Leksykon naukowo-techniczny. (1984). Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Mierzwiński, A. (1991). 1000 słów o ekologii i ochronie środowiska. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Muszyński, J. (2001). Megatrendy a polityka. Wrocław: Atla 2.
Naisbitt, J. Megatrendy. (1997). Dziesięć nowych kierunków zmieniających nasze życie. Poznań: Zysk i S-ka.
National Defence Council. (December 2000). Global Trends 2015. A Dialogue About the Future with Nongovernment Experts.
Obłój, K. (2001). Strategia organizacji. Warszawa: PWE.
Pawłuszko, T. (2014). Kategoria systemu międzynarodowego w badaniach stosunków międzynarodowych. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pietraś, Z. J. (1986). Podstawy teorii stosunków międzynarodowych. Lublin: Wyd. UMCS.
Piwowarski, J. (2016). Trzy filary kultury bezpieczeństwa. „Kultura bezpieczeństwa. Nauka – praktyka – refleksje”, (24), 11-12.
Pochon, C. (1971). Le processus de satelisation des États dans la société internationale. Fribourg.
Ridderstrĺle, Nordström, J. K. (2001). Funky biznes. Taniec talentu z kapitałem. Warszawa: WIG-Press.
Rosecrance, R. N. (1963). Action and Reaction in World Politics: International Systems in Perspective. Boston: Little, Brown.
Shaw, M. (1994). Global Society and International Relations: Sociological Concepts and Political Perspectives. Cambridge: Polity Press.
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/otoczenie;2497023.html.
Stacewicz, J. (1996). Mega trendy a strategia i polityka rozwoju. Warszawa: Komitet Prognoz „Polska w XXI wieku” przy Prezydium PAN, Dom Wydawniczy Elipsa.
Stańczyk, J. (1996). Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Stańczyk, J. (2011a). Bezpieczeństwo jako jedna z podstawowych potrzeb człowieka i grup społecznych. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, 1(2), 159-178.
Stańczyk, J. (2011b). Istota współczesnego pojmowania bezpieczeństwa – zasadnicze tendencje. „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 5, 15-33.
Stańczyk, J. (2011c). Znaczenie bezpieczeństwa z punktu widzenia kategorii interesów narodowych. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, 1(1), s. 239-263.
Stańczyk, J. (2012). Niedookreślona rola czynników czasoprzestrzennych w formułowaniu dynamicznej kategorii bezpieczeństwa. W: M. Adamkiewicz (red.). Interdyscyplinarny wymiar bezpieczeństwa. Zbiór upamiętniający jubileusz siedemdziesięciolecia urodzin profesora Zenona Trejnisa (s. 249-263). Warszawa: Wydawnictwo Wojskowej Akademii Technicznej.
Stańczyk, J. (2013a). Cele bezpieczeństwa w polityce i strategiach działania państwa. W: Z. Trejnis (red.). Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego Polski (s. 17-29). Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
Stańczyk, J. (2013b). Usytuowanie bezpieczeństwa pośród celów uczestników stosunków międzynarodowych. „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 7, 107-123.
Stańczyk, J. (2015a). Strategiczne środowisko bezpieczeństwa doby globalizacji (s. 158-176). W: B. Jagusiak (red.), Współczesne wyzwania bezpieczeństwa Polski. Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
Stańczyk, J. (2015b). Środowisko bezpieczeństwa państwa w ujęciu strategicznym. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, (7), 146-163.
Stańczyk, J. (2016). Determinanty środowiska bezpieczeństwa Polski w świetle Strategii Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 r. W: A. Chabasińska, Z. Czachór (red.). Bezpieczeństwo narodowe Polski. Zagrożenia i determinanty zmian (s. 47-66). Warszawa: Difin.
Stańczyk, J. (2017). Formułowanie kategorii pojęciowej bezpieczeństwa. Poznań: Wydawca FNCE.
Sułek, M. (2004). Metody i techniki badań stosunków międzynarodowych. Warszawa: ASPRA-JR.
Sułek, M. (2010). Prognozowanie i symulacje międzynarodowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Tang S. (2004). A Systemic Theory of the Security Environment. “The Journal of Strategic Studies”, 27(1), 1-34.
Targowski, A. (2005). Bezpieczeństwo w cywilizacji globalnej, cz. 1. „Zeszyty Naukowe AON”, 4(61), 7-31.
Targowski, A. (2007). Bezpieczeństwo w cywilizacji globalnej, cz. 2. „Zeszyty Naukowe AON”, 1(66), 67-88.
Turbville, G. H., Kipp, J. W., Mendel, W. M. (1997). The Changing Security Environment, “Military Review”, June-July.
Wæver, O. (1995). Identity, integration and security: solving the sovereignty puzzle in E.U. studies. “Journal of International Affairs”, 48(2), 389-431.
Waltz, K. N. (1976). Theory of International Relations. W: F. I. Greenstein, N. W. Polsby (Eds). Handbook of Political Science, 8, International Politics,. Addison-Wesley series in political science. Reading, Mass: Addison-Wesley Pub. Co.
Wielka encyklopedia PWN, t. 28 (2005).
Wilde de, J. (1995). Security Levelled Out: The Dominance of the Local and the Regional. W: P. Dunay, G. Kardos, A. J. Williams (Eds.), New Forms of Security: Views from Central, Eastern and Western Europe (s. 85-102). Dartmouth: Aldershot Publishing.
Yarger, H. R. (2006). Strategic Theory for the 21st Century: the Little Book on Big Strategy. Carlisle: The Letort Papers.
Zięba, R. (1999). Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego: koncepcje – struktury – funkcjonowanie. Warszawa: Fundacja Studiów Międzynarodowych. Wyd. Naukowe Scholar.
Zubek, J., Obrusiewicz, M. A. (2003). Kształt, funkcje SZ RP w XXI wieku. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Żukrowska, K. (2001). Globalizacja jako warunek zmieniający determinanty kształtowania się systemu bezpieczeństwa. W: Raport o bezpieczeństwie 2000 (s. 9-50). Kraków: Instytut Studiów Strategicznych.