Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł przedstawia politologiczne ujęcie celów państwa w stosunkach międzynarodowych. Pośród tych celów, uwaga skoncentrowana zostaje na bezpieczeństwie. Jest ono bowiem nadrzędnym celem działalności ludzkiej. Cele rozpatrywane są w kontekście działalności, jako centralnej kategorii nauk humanistycznych i społecznych. Tym samym, działalność jest również wiodącym przedmiotem zainteresowania nauki o stosunkach międzynarodowych. Dotyczy to m.in. zależności w ramach prawa oddziaływań międzynarodowych. Ponieważ formułowanie  celów odgrywa zasadniczą rolę w funkcjonowaniu organizacji, to jest również ważnym etapem w planowaniu strategicznym państwa. W artykule prezentowane są poglądy różnych badaczy i stanowiska różnych nurtów teoretycznych. Autor rozpatruje podjętą problematykę w ujęciu: potrzeba – interes – cel – działanie. Przedstawia różne klasyfikacje celów i zależności między nimi. Dowodzi znaczenia celów w działalności praktycznej i poznawczej.

Słowa kluczowe

bezpieczeństwo narodowe bezpieczeństwo międzynarodowe stosunki międzynarodowe potrzeby interesy cele działalność, państwo polityka strategia national security international security international relations needs interests goals activity state policy strategy

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Stańczyk, J. (2019). Usytuowanie bezpieczeństwa pośród celów uczestników stosunków międzynarodowych. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 7, 107–124. https://doi.org/10.34862/rbm.2013.8

Bibliografia

  1. Albord T., L’ère crépusculaire de la stratégie (1919-1939), RDN, Octobre 1965.
  2. Aron R., Paix et guerre entre les nations, Calmann Lévy, Paris 1962.
  3. Aron R., Pokój i wojna między narodami (teoria), tłumaczenie A. Mielczarek, Centrum im. Adama Smitha. EXIT, Warszawa 1995.
  4. Balcerowicz B., Siły zbrojne w stanie pokoju, kryzysu, wojny, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2010.
  5. Balcerowicz B., Wybrane problemy obronności państwa, AON, Warszawa 1999.
  6. Beaufre A., Évolution de la stratégie, “Stratégie”, Octobre – Décembre 1970, nr 24.
  7. Beaufre A., Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, tłumaczył z francuskiego F. Dziedzic, Wyd. MON,Warszawa 1968.
  8. Berkowitz M., Bock P. G. (eds.), American National Security: A Reader in Theory on Policy, The Free Press, New York 1965.
  9. Bieleń S., Modele bezpieczeństwa międzynarodowego w nauce brytyjskiej, „Sprawy Międzynarodowe”, 1983, z. 10.
  10. Cantril H., The Patterns of Human Concerns, The Rutgers University Press, New Brunswick 1965.
  11. Chombart de Lauwe P.-H., Pour une sociologie des aspirations, Denoël, Paris 1971.
  12. Clausewitz C. von, O wojnie, Wyd. MON, Warszawa 1958.
  13. Comparative Foreign Policy: Theoretical Essays, ed. W. F. Hanrieder, McKay, New York 1971.
  14. Czarnocki A., Pietraś Z. J., Współistnienie państw. Wstęp do międzynarodowych stosunków politycznych, UMCS. Międzyuczelniany Instytut Nauk Politycznych, Lublin 1988.
  15. Dimitrijević V., Pojam bezbednosti u medjunarodnim odnosima, Savez Udreženja Pravnika Jugoslavije, Beograd 1973.
  16. Dobroczyński M., Stefanowicz J., Polityka zagraniczna, PWN, Warszawa 1984.
  17. T. Łoś-Nowak, Stosunki międzynarodowe. Teorie – systemy – uczestnicy, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000.
  18. Duroselle J.-B., Tout empire périra. Une vision théorique des ralations internationales, Publications de la Sorbonne, Paris 1982.
  19. Dyke V. Van, International Politics, University of Michigan Press, New York 1957; drugie wydanie, AppletonCentury-Croft, New York 1972.
  20. Frankel J., International Relations in a Changing World, Oxford University Press., Oxford 1988.
  21. Frankel J., National Interest, Pall Mall, London 1970.
  22. Gryz J., Zarys podstaw teorii bezpieczeństwa, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2010.
  23. Hartmann F., The Relations of Nations, Macmillan, New York 1962.
  24. Hill N., International Politics, Harper & Row, New York 1963.
  25. Holsti K.J., International Politics: A Framework for Analysis, Prentice-Hall, Englewood Cliffs 1972.
  26. Holsti O. R., Theories of International Relations and Foreign Policy: Realism and Its Challenges, [w:] Charles W. Kegley, Jr., Controversies in International Relations Theory: Realism and the Neoliberal Challenge, St. Martin’s Press, New York 1995.
  27. Hopkins R. F., Mansbach R. W., Structure and Process in International Politics, Evanston. San Francisco – London 1973.
  28. International Security: Reflections on Survival and Stability, ed. K. J. Twitchett, Oxford University Press, London 1971.
  29. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 2012/2013 Jones R. E., Analyzing Foreign Policy: An Introduction to Some Conceptual Problems, Routledge & K. Paul, London 1970.
  30. Kaufmann F.-X.., Sicherheit als soziologisches und sozialpolitisches Problem, Stuttgart 1970.
  31. Kitler W., Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie, uwarunkowania, system, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2011.
  32. Kocowski T., Systemowa koncepcja repertuaru potrzeb człowieka, „Prakseologia”, 1975, nr 3-4.
  33. Kocowski T., Taktyka i strategia sterowania motywacją ludzką w skali masowej, [w:] Socjotechnika – style działania, red. A. Podgórecki, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1972.
  34. Koziej S., Między bezpieczeństwem a rajem: szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wyższa Szkoła Zarządzania Personelem, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.
  35. Krzyżanowski L., Podstawy nauki zarządzania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1985.
  36. Kukułka J., Bezpieczeństwo a współpraca europejska: współzależności i sprzeczności interesów, „Sprawy Międzynarodowe”, 1982, z. 7.
  37. Kukułka J., Międzynarodowe stosunki polityczne, PWN, Warszawa 1984.
  38. Kukułka J., Problemy teorii stosunków międzynarodowych, PWN, Warszawa 1978.
  39. Kukułka J., Zaspokajanie potrzeb i rozwiązywanie konfliktów w stosunkach międzynarodowych, [w:] Stosunki międzynarodowe: geneza, struktura, dynamika, red. nauk. E. Haliżak, R. Kuźniar, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2000.
  40. Kuźniar R., Polityka i siła. Studia strategiczne – zarys problematyki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
  41. Lerche Ch., Foreign Policy of the American People, Prentice-Hall, Englewood Cliffs 1961.
  42. Maj Cz., Wartości polityczne w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- -Skłodowskiej, Lublin 1992.
  43. Major Problems of US Foreign Policy 1950–1951, Prepared by the Staff of the International Studies Group of the Brookings Institution, Washington D.C. 1950.
  44. Modelski G., A Theory of Foreign Policy, Praeger, London 1962.
  45. Morgenthau H. J., Politics among Nations: The Struggle for Power and Peace, Knopf, New York 1954.
  46. Morgenthau H.J., Dilemmas of Politics, University of Chicago Press, Chicago 1958.
  47. Multan W., Bezpieczeństwo międzynarodowe ery nuklearnej, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 1991.
  48. Northedge F. S., The International Political System, Faber London 1976.
  49. Organski A. F. K., The Power Transition, [w:] Global Changes and Theoretical Challenges. Approaches to World Politics for the 1990’s, eds. by E. O. Czempiel, James N. Rosenau, Lexington, Toronto 1989.
  50. Organsky A. F. K., World Politics, Knopf, New York 1958.
  51. Osgood R. E., Ideals and Self-Interest in America’s Foreign Relations: The Great Transformation of the Twentieth Century, University of Chicago Press, Chicago 1953.
  52. Pietraś Z. J., Podstawy teorii stosunków międzynarodowych, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Międzyuczelniany Instytut Nauk Politycznych, Lublin 1986.
  53. Pokruszyński W., Polityka a strategia bezpieczeństwa, Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi, Józefów 2011.
  54. Ruge F., Politik aun Strategie, Bermard & Graefe Verlag für Wehrwesen, Frankfurt am Mein 1967.
  55. Said A., Concepts of International Politics, Prentice-Hall, Englewood Cliffs 1963.
  56. Sałajczyk S. P., Strategia w polityce współczesnych państw. Aspekty teoretyczne, w: Między polityką a strategią. Polska w środowisku międzynarodowym, red. R. Kuźniar, Fundacja Studiów Międzynarodowych. Uniwersytet Warszawski. Instytut Stosunków Międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1994.
  57. Schleicher Ch. P., Introduction to International Relations, Prentice-Hall, Englewood Cliffs 1954.
  58. Security in a World of Change. Readings and Notes on International Relations, L. W. Farnsworth, Richard B. Gray (eds.), Belmont 1969.
  59. Soroka P., Polistrategia bezpieczeństwa zewnętrznego Polski. Ujęcie normatywne, Towarzystwo Wiedzy Obronnej, Warszawa 2005.
  60. Stańczyk J., Bezpieczeństwo jako jedna z podstawowych potrzeb człowieka i grup społecznych, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies” [Wojskowa Akademia Techniczna. Wydział Cybernetyki. Instytut Organizacji i Zarządzania], rok 1, nr 2, Warszawa 2011.
  61. Stańczyk J., Istota współczesnego pojmowania bezpieczeństwa – zasadnicze tendencje, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 2010/2011, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2011, s. 15-33.
  62. Stańczyk J., Nowe wyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwa i pokoju oraz strategie i sposoby ich rozwiązywania, [w:] Edukacja do bezpieczeństwa i pokoju w obliczu wyzwań XXI wieku. Część I. Filozoficzne i teoretyczne aspekty bezpieczeństwa i pokoju, red. R. Rosa, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2001.
  63. Stańczyk J., Wielowymiarowość bezpieczeństwa – zarys problematyki, [w:] Bezpieczeństwo człowieka a proces wsparcia społecznego, pr. zbior. pod red. nauk. J. Dębowskiego, E. Jarmocha, A. W. Świderskiego, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2007, s. 13-24.
  64. Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 1996.
  65. Stańczyk J., Złożoność kategorii bezpieczeństwa – zarys problematyki, [w:] Bezpieczeństwo człowieka a transdyscyplinowość. Tom II: Aspekty edukacyjne i politologiczne, zbiór prac pod red. nauk. E. Jarmocha, A. W. Świderskiego, I. A. Trzpil, Akademia Podlaska. Wydział Humanistyczny, Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe, Wydawnictwo Akademii Podlaskiej, Siedlce 2009.
  66. Stańczyk J., Znaczenie bezpieczeństwa z punktu widzenia kategorii interesów narodowych, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies” [Wojskowa Akademia Techniczna. Wydział Cybernetyki. Instytut Organizacji i Zarządzania], rok 1, nr 1, Warszawa 2011.
  67. Stefanowicz J., Przedmowa, [w:] J. Stańczyk, Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1996.
  68. Stoessinger J., The Might of Nations. World Politics in Our Time, Random House, New York 1965.
  69. Strategia bezpieczeństwa narodowego RP, MON, Warszawa 2007.
  70. Sułek M., Metody i techniki badań stosunków międzynarodowych, Instytut Stosunków Międzynarodowych.
  71. Uniwersytet Warszawski, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR., Warszawa 2004.
  72. Theories of Peace and Security. A Reader in Contemporary Strategic Thought, ed. by J. Garnett, London 1970.
  73. Vorys K. Von, The Concept of National Interest, [w:] V. Van Dyke (ed.), Some Approaches and Concepts Used in the Teaching of International Politics, State University of Iowa, Iowa City 1957.
  74. Vukadinović R. van, Osnove teorije vanjske politike, Centar za Kulturnu Djelatnost, Zagreb 1981.
  75. Vukadinović R., Międzynarodowe stosunki polityczne, PWN, Warszawa 1980.
  76. Wolfers A., Discord and Collaboration: Essays in International Politics, Johns Hopkins Press, Baltimore 1963.
  77. Zając J., Zięba R., Opracowanie na temat prognozy (zdefiniowania i gradacji) interesów narodowych i celów strategicznych w dziedzinie bezpieczeństwa w perspektywie 20 lat. Opracowanie do zadania: 1.4 Jakie interesy narodowe ma Polska w XXI wieku i jakie wynikają z nich cele strategiczne w dziedzinie bezpieczeństwa teraz i w perspektywie 20 lat (podzespół 4 strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego), s. 10. Tekst dostępny na: http://www.spbn.gov.pl/portal/sbn/619/3182/Prognoza_interesow_narodowych_i_celow_strategicznych_w_dziedzinie_bezpieczenstwa.html (data dostępu 01.07.2012).
  78. Zięba R., Cele polityki zagranicznej, [w:] Polityka zagraniczna państwa, red. J. Kukułka, R. Zięba, Uniwersytet Warszawski. Instytut Stosunków Międzynarodowych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992.
  79. Zięba R., Wpływ tendencji globalizacyjnych na bezpieczeństwo narodowe, „Rocznik Nauk Politycznych”, 2001, t. 3.