Treść głównego artykułu
Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie stosunkowo nowych instrumentów ONZ, które mogą zostać wykorzystane do budowania pokoju i zwiększenia bezpieczeństwa międzynarodowego, takich jak koncepcja „odpowiedzialności za ochronę” oraz stosunkowo nowy organ ONZ Komisja Budowania Pokoju. Przedtem jednak konieczne jest przedstawienie systemu bezpieczeństwa zbiorowego ONZ, jego ewolucji i oceny ze wskazaniem na słabości tego systemu oraz inspirowane tym projekty reformy Rady Bezpieczeństwa ONZ. Na tym tle zostaną wskazane nowe instrumenty i możliwości, jakie one niosą w sferze bezpieczeństwa międzynarodowego.
Słowa kluczowe
bezpieczeństwo międzynarodowe
budowanie pokoju
Komisja Budowania Pokoju
odpowiedzialność za ochronę
reforma Rady Bezpieczeństwa
Szczegóły artykułu
Referencje
- Balcerowicz, B. (2002). Pokój i “nie-pokój”. Na progu XXI wieku. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
- Biuro Etyki, Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie. Pobrano 16 grudnia 2015 r., z http://www.unic.un.org.pl/biuro_etyki/powstanie.php.
- Chesterman, S., Ignatieff, M., Thakur, R. (2005). Conclusion. The Future of state-building, [w:] S. Chesterman, M. Ignatieff, R. Thakur (red.), Making states work: State failure and the crisis of governance (359–387). Tokio-Nowy Jork-Paryż: United Nations University.
- Czaputowicz, J. (1998). System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Górzyńska, M. (2008). Ewolucja problemu i architektury bezpieczeństwa międzynarodowego od powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych. Studia Juridica Toruniensia, 4, 81-92.
- Grzebyk, P. (2014). Aneksja Krymu przez Rosję w świetle prawa międzynarodowego. Sprawy Międzynarodowe, 1, 19–38.
- Heidrich-Hamera, D., Jarczewska-Romaniuk, A. (2006). ONZ wobec ekonomicznych i społecznych wyzwań globalizacji, [w:] J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy (523–546). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Heinz, W.S., Arend, J.-M. (2005). The International Fight against Terrorism and the Protection of Human Rights. With Recommendations to the German Government and Parliament, Berlin: German Institute for Human Rights.
- Human Development Report 1993. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z: http://hdr.undp.org/en/reports/global/hdr1993.
- Human Development Report 1994. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z: http://hdr.undp.org/en/content/human-development-report-1994.
- In larger freedom: towards development, security and human rights for all. Report of the Secretary-General (2005). Pobrano 15 grudnia 2015 r., z http://www.un.org/en/events/pastevents/in_larger_freedom.shtml.
- Jubilut, L.L. (2011). Towards a New Jus Post Bellum: The United Nations Peacebuilding Commission and the Improvement of Post-Conflict Efforts and Accountability. Minnesota Journal of International Law, 20, 26–64.
- Karta Narodów Zjednoczonych z 26.06.1945 r. W: Dz. U. z 1947 r., nr 23, poz. 90 z późniejszymi zmianami.
- Kasprzyk, L. (2006). Rozwój ekonomiczny – nadzieją na wyrównanie szans, [w:] J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy (245–261). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Keller, S. (2005). On What Is the War on Terror?, [w:] T. Shanahan (red.), Philosophy 9/11. Thinking about the War on Terrorism (48–60). Chicago: Open Court Publishing.
- Kooijmans, P. (2004). Is There a Change in the Ius ad Bellum and, if so, What Does it Mean for the Ius in Bello?, [w:] L. Lijnzaad, J. van Sambeek, B. Tahzib-Lie (red.), Making the Voice of Humanity Heard. Essays on humanitarian assistance and international humanitarian law in honour of HRH Princess Margiet of the Netherlands (225–237). Leiden/Boston: Martinus Nijhoff.
- Kułaga, Ł. (2014). Odpowiedzialność za ochronę jako odpowiedź społeczności międzynarodowej na zbrodnie ludobójstwa. Międzynarodowe prawo humanitarne. Ludobójstwo jako zbrodnia międzynarodowa, 5, 102–123.
- Kuźniar, R. (2006). ONZ i porządek międzynarodowy, [w:] J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy (767–787). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Łoś-Nowak, T. (2010). Universalizing the UNO collective security system: a recent imperative or an intellectual charade?, [w:] W. Michowicz, J. Symonides, R. Łoś (red.), United Nations Organisation and the International Security System (45–66). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
- Maciąg, P. (2012). Reforma Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych. Analiza problemu reformy ze stanowiska prawa międzynarodowego. Warszawa: Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
- Madej, M. (2007). Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
- Makarewicz, A. (2003). Interwencja humanitarna czy „odpowiedzialność za ochronę”? Uwagi na temat raportu Międzynarodowej Komisji do spraw Interwencji i Suwerenności Państwowej. Polski Przegląd Dyplomatyczny, 2, 71-91.
- Malendowski, W. (2000). Rola ONZ w utrzymaniu pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, [w:] W. Malendowski, Cz. Mojsiewicz (red.), Stosunki międzynarodowe (s. 405–439). Wrocław: Wydawnictwo Atla 2.
- Marcinkowski, Cz. (2012). Operacje pokojowe – miejsce w irenologii i polemologii, [w:] M. Huzarski, A. Czupryński (red.), Wojna i pokój przedmiotem badań polemologiczno-irenologicznych (155–163). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
- Newman, E. (2012). New Forms of Security and the Challenge for Human Security, [w:] M. Beeson, N. Bisley (red.), Issues in Twenty-first Century World Politics (135-148). New York: Palgrave Macmillan.
- Ogonowski, P. (2006). Wyzwania rozwojowe, [w:] J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy (506–522). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Polcikiewicz, Z. (2013). Teoria bezpieczeństwa. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. generała Tadeusza Kościuszki.
- Popiuk-Rysińska, I. (2013). Ewolucja systemu zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po zimnej wojnie. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
- Raport ICISS. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z: http://responsibilitytoprotect.org/ICISS%20Report.pdf.
- Raport Panelu Wysokiego Szczebla ds. Zagrożeń, Wyzwań i Zmian. A more secure world. Our shared responsibility (2004). Pobrano 15 grudnia 2015 r., z http://www.un.org/en/peacebuilding/pdf/historical/hlp_more_secure_world.pdf.
- Rezolucje Rady Bezpieczeństwa. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z http://www.un.org/en/sc/documents/resolutions/.
- Rezolucje Zgromadzenia Ogólnego. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z http://www.un.org/documents/resga.htm.
- Rona, G. (2003). Interesting Times for International Humanitarian Law: Challenges from the “War on Terror”. Fletcher Forum of World Affairs, 27, 55–74.
- Sobiło, A. (2014). System bezpieczeństwa zbiorowego jako powojenny gwarant pokoju i bezpieczeństwa, [w:] T. Gadkowski (red.), Bezpieczeństwo współczesnego świata. Prawne aspekty bezpieczeństwa (251–259). Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlu i Usług.
- Stahn, C. (2007). Responsibility to Protect: Political Rhetoric Or Emerging Legal Norm? American Journal of International Law, 1, 99–120.
- Strona internetowa Komisji Budowania Pokoju. Pobrano 5 stycznia 2016 r., z http://www.un.org/en/peacebuilding/.
- Strona internetowa Millenium Development Goals. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z http://www.un.org/millenniumgoals/.
- Strona internetowa ONZ. Pobrano 16 grudnia 2015 r., z http://www.un.org/en/sections/about-un/overview/index.html.
- Strona UNIC. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z: http://www.unic.un.org.pl/komisja_budowania_pokoju/powstanie.php.
- Szpak, A. (2014). Komisja Budowania Pokoju Organizacji Narodów Zjednoczonych – sukces czy porażka? Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3, 93–106.
- Szpak, A. (2007). Status prawny zatrzymanych w Guantanamo Bay, Toruń: TNOiK.
- Szpak, A. (2014). Secesja państwa w świetle prawa międzynarodowego (na przykładzie Kosowa i Krymu. Państwo i Prawo, 12, 38–53.
- Thakur, R. (2006). The United Nations, Peace and Security. Cambridge: Cambridge University Press.
- Thallinger, G. (2007). The UN Peacebuilding Commission and Transitional Justice. German Law Journal, 7, 681–710.
- Tigerstrom, T.B. von. (2007). Human Security and International Law. Prospects and Problems. Oxford/Portland: Hart Publishing.
- Trębaczkiewicz, A. (2009). Reforma Rady Bezpieczeństwa ONZ. Infos, Biuro Analiz Sejmowych, 13, 1–4.
- UE, Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów „Strategie reagowania UE na sytuacje niestabilności – podejmowanie działań w trudnych warunkach na rzecz zrównoważonego rozwoju, stabilności i pokoju” (2007). Pobrano 15 grudnia 2015 r., z: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL;ELX_SESSIONID=CTV4JD2XNB2mhpyPsnrQLgvgDP2pyzPMWxZhnClwH6Svm4vYJTS2!-232663077?uri=CELEX:52007DC0643.
- Urbanek, A. (2015). Współczesny człowiek w przestrzeni bezpieczeństwa. w poszukiwaniu teoretyczności bezpieczeństwa personalnego. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
- Weiner, A.S. (2005). Law, Just War, and the International Fight Against Terrorism: Is It War? Center on Democracy, Development, and the Rule of Law. Stanford Institute on International Studies, 47, 1–29.
- World Summit Outcome 2005. Pobrano 15 grudnia 2015 r., z http://www.un.org/womenwatch/ods/A-RES-60-1-E.pdf.
- Zajadło-Węglarz P. (2012). Odpowiedzialność za ochronę (hasło), [w:] A. Przyborowska-Klimczak, D. Pyć (red.), Leksykon prawa międzynarodowego publicznego (267-273). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
- Zięba, R. (2006). System bezpieczeństwa międzynarodowego ONZ – akcje w razie zagrożenia i naruszenia pokoju, [w:] J. Symonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy (77–101). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.