Treść głównego artykułu

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych zadań samorządu gminnego w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego oraz uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jak jednostki samorządu lokalnego wywiązują się z powierzonych im zadań. Szeroki zakres obowiązków, rozproszone regulacje prawne, ograniczona współpraca z administracją rządową, brak środków finansowych i wykwalifikowanej kadry skutkują niską jakością lokalnej polityki wobec dziedzictwa kulturowego. Wskazane w Krajowym programie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami instrumenty wsparcia w postaci portalu informacyjnego, szkoleń oraz pomocy w opracowaniu dokumentacji nie mogą w dostatecznym stopniu spełnić tej roli. Bez istotnego zwiększenia nakładów i podniesienia świadomości społecznej ochrona dziedzictwa kulturowego nadal nie będzie realizowana w należyty sposób.

Słowa kluczowe

dziedzictwo kulturowe ochrona dziedzictwa kulturowego zabytek samorząd gminny programy ochrony zabytków cultural heritage protection of cultural heritage monument local government programs for the protection of monuments

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Pawłowska, A. (2019). Ochrona dziedzictwa kulturowego jako zadanie samorządu gminnego. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 10(2), 199–213. https://doi.org/10.34862/rbm.2016.2.18

Bibliografia

  1. Bank Danych Lokalnych. (2016). Pobrano 17 listopada 2016, z: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/podgrup/tablica.
  2. Drewniacki, D. (b.d.). Prawne i organizacyjne aspekty ochrony zabytków (dóbr kultury) na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych (szczególnych zagrożeń) w prawie polskim. Pobrano 17 listopada 2016, z: http://www.mkidn.gov.pl/modules/download_gallery/dlc.php?file=58&id=1329728010&sid=1059.
  3. Europejska Konwencja Krajobrazowa sporządzona we Florencji 20 października 2000 r. Dz.U. 2004, nr 14, poz. 98.
  4. GUS. (2016). Finanse kultury w latach 2007-2017. Kraków. Pobrano 30 grudnia 2016, z: http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5493/7/1/1/finanse_kultury_w_latach_2007_2015.pdf.
  5. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.. Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483, z późn. zm.
  6. Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r. Dz.U. 1974, nr 20, poz. 106.
  7. Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z Regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r. Dz.U. 1957, nr 46, poz. 212.
  8. Konwencja w sprawie ochrony dziedzictwa naturalnego i kulturalnego przyjęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji. Dz.U. 1976, nr 32, poz. 190.
  9. Kozioł, M. (2016). Zakaz grodzenia osiedli i park kulturowy w całym mieście? W: Gazeta Wyborcza [wyd. Wrocław], z dnia 15 września. Pobrano dnia 17 listopada, z: http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,20693812,zakaz-grodzenia-osiedli-i-park-kulturowy-w-calym-miescie.html.
  10. Lipińska, I. (2011) Turystyka dziedzictwa kulturowego – wybrane aspekty ochrony prawnej parku kulturowego, Turystyka Kulturowa, 3, s. 14–27. Pobrano 17 listopada 2016, z: http://www.turystykakulturowa.org/pdf/2011_03_02.pdf .
  11. Łukaszuk, L. (2009). Międzynarodowa ochrona dóbr kultury. W: T. Gardocka, J. Sobczak (Red.), Prawna ochrona dóbr kultury (s. 46-59). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  12. Michalak, A., Ginter, A. (2016). Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Warszawa: Wolters Kluwer.
  13. Najwyższa Izba Kontroli. (2016). Informacja o wynikach kontroli. Współdziałanie wojewódzkich konserwatorów zabytków oraz jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa. Pobrano 17 listopada 2016, z: https://www.nik.gov.pl/plik/id,10533,vp,12862.pdf.
  14. Narodowy Instytut Dziedzictwa. (2016). Lista parków kulturowych. Pobrano 17 listopada 2016, z: http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/Parki_kulturowe/Zestawienie_parkow/miejsce.php?ID=30.
  15. Pawłowska, K., Swaryczewska, M. (2002). Ochrona dziedzictwa kulturowego. Zarządzanie i partycypacja społeczna, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego.
  16. Pruszyński, J. (2001). Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, T. 1. Kraków: Zakamycze.
  17. Przyborowska-Klimczak, A. (2011). Rozwój ochrony dziedzictwa kulturalnego w prawie międzynarodowym na przełomie XX i XXI wieku. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  18. Purchla, J. (Red.). (2008). Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po roku 1989, Kraków. Pobrano dnia 17 listopada 2016, z: http://www.kongreskultury.pl/library/File/RaportDziedzictwo/dziedzictwo_raport_w.pelna(1).pdf.
  19. Rada Ministrów. (2014). Uchwała nr 125/2014 Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 2014 w sprawie przyjęcia „Krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami”. Pobrano 17 listopada 2016, z: http://bip.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/20140818Krajowy_Program_Ochrony_Zabytkow_i_Opieki_nad_Zaby.pdf.
  20. Rouba, M. (2013). Zadania władz publicznych w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami w Rzeczypospolitej Polskiej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  21. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem. Dz.U. 2011, nr 113, poz. 661.
  22. Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 5 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych. Dz.U. 2004, nr 212, poz. 2153.
  23. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin. Dz.U. 2002, nr 96, poz. 850.
  24. Sabaciński, M. (2015). Dziedzictwo kulturowe jako narządzie w rękach tzw. Państwa Islamskiego. W: Cenne, Bezcenne. Utracone, 3-4, s. 56-62. Pobrano dnia 17 listopada 2016, z: http://nimoz.pl/upload/wydawnictwa/cenne_bezcenne_utracone/2015_2/Strony_56-62_SABACINSKI.pdf.
  25. Ustawa z dnia 12 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. 2016, poz. 446, z późn. zm.
  26. Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Dz.U. z 2016, poz. 716.
  27. Ustawa z dnia 15 lutego o ochronie dóbr kultury. Dz.U. 1999, nr 98, poz. 1150, z późn. zm.
  28. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony. Dz.U. 2016, poz.1534.
  29. Ustawa z dnia 23 lipca o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dz.U. 2014, poz. 1446, z późń. zm.
  30. Ustawa z dnia 23 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dz.U. 2016, poz. 778.
  31. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. Dz.U. 2015, poz. 774, z późn. zm.
  32. Zalasińska, K. (2010) Ochrona zabytków, Warszawa: LexisNexis.
  33. Zeidler, K. (2007). Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Warszawa: Wolters Kluwer.
  34. Zeidler, K. (2009) O właściwy kształt służby ochrony zabytków. W: T. Gardocka, J. Sobczak (Red.), Prawna ochrona dóbr kultury (s. 38-45 ). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  35. Zeidler, K. (Red,). (2010). Leksykon prawa ochrony zabytków. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
  36. Zelewski, D. (Red.). (2016). Jak wykorzystać potencjał „ustawy krajobrazowej”. Instrumenty prawne i propozycje. Przewodnik dla samorządu gminnego. Pobrano 17 listopada 2016, z: http://www.im.edu.pl/wp-content/uploads/2011/06/20160302_podrecznik.pdf.