Treść głównego artykułu
Abstrakt
Zmiany klimatu są procesem, który wpływa na bezpieczeństwo w skali globalnej. Z tego względu w XXI wieku zaczęły być uwzględniane w planowaniu obronnym państw NATO. Aby prześledzić ten proces artykuł wykorzystuje metodę porównawczą, aby przyjrzeć się temu, w jaki sposób zostały one włączone do strategicznych dokumentów obronnych Polski, Stanów Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii.
Słowa kluczowe
zmiany klimatu
bezpieczeństwo narodowe
planowanie obronne
Szczegóły artykułu
Referencje
- Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. (2007). Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Accessed: https://www.msz.gov.pl/resource/7d18e04d-8f23-4128-84b9-4f426346a112 [15.12.2019].
- Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. (2014). Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Accessed: https://www.bbn.gov.pl/ftp/SBN%20RP.pdf [15.12.2019].
- Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. (2018). (Mini) Słownik BBN: Propozycje nowych terminów z dziedziny bezpieczeństwa. Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Accessed: https://www.bbn.gov.pl/pl/bezpieczenstwo-narodowe/minislownik-bbn-propozy/6035,MINISLOWNIK-BBN-Propozycje-nowych-terminow-z-dziedziny-bezpieczenstwa.html [31.10.2018].
- Ciszek, M. (2012). Bezpieczeństwo ekologiczne i zrównoważony rozwój w aspekcie Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Studia Ecologiae et Bioethicae, 1, 29–41.
- CNA. (2007). National Security and the Threat of Climate Change. Alexandria: The CNA Corporation. Accessed: https://www.cna.org/CNA_files/pdf/National%20Security%20and%20the%20Threat%20of%20Climate%20Change.pdf [31.10.2018].
- Department of Defense. (2013). Arctic Strategy. Washington: Department of Defense (USA). Accessed: https://dod.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2013_Arctic_Strategy.pdf [31.10.2018].
- Department of Defense. (2014). 2014 Quadrennial Defense Review. Waszyngton: Office of the Secretary of Defense. Accessed: https://archive.defense.gov/pubs/2014_Quadrennial_Defense_Review.pdf [15.12.2019].
- Department of Defense. (2016). Report to Congress on Strategy to Protect United States National Security Interests in the Arctic Region. Washington: Department of Defense (USA). Accessed: https://dod.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2016-Arctic-Strategy-UNCLAS-cleared-for-release.pdf [31.10.2018].
- Department of Defense. (2018). Summary of the 2018 National Defense Strategy of the United States of America : sharpening the American military’s competitive edge. Washington: U.S. Department of Defense. Accessed: https://www.defense.gov/Portals/1/Documents/pubs/2018-National-Defense-Strategy-Summary.pdf [31.10.2018].
- Dodds, F., Higham, A., & Sherman, R. (2009). Climate Change and Energy Insecurity: The Challenge for Peace, Security and Development. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781849774406.
- Drzewiecki, D. (2015). Bezpieczeństwo obszarów nadbrzeżnych w południowej części basenu Morza Bałtyckiego w opraciu o najnowszy raport IPCC (AR5). Przegląd Geopolityczny, 12, 9–33. Accessed: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-104efe1f-10c1-4b9e-93da-95268cfe299d [31.10.2018].
- Energetyka24. (2017a). „Wiek konsekwencji”, czyli zmiany klimatu a bezpieczeństwo narodowe. Energetyka24.pl. Accessed: https://www.energetyka24.com/wiek-konsekwencji-czyli-zmiany-klimatu-a-bezpieczenstwo-narodowe [30.10.2018].
- Energetyka24. (2017b). Zmiany klimatyczne wpływają na bezpieczeństwo energetyczne Polski. Energetyka24.pl. Accessed: https://www.energetyka24.com/zmiany-klimatyczne-wplywaja-na-bezpieczenstwo-energetyczne-polski [30.10.2018].
- Gates, R. M. (2010). Quadrennial Defense Review. Report 2010. Waszyngton: Office of the Secretary of Defense. Accessed: https://archive.defense.gov/qdr/QDR%20as%20of%2029JAN10%201600.pdf [30.10.2018].
- GB Cabinet Office & Parliament. (2010). Securing Britain in an age of uncertainty : the strategic defence and security review. London: HM Government. Accessed: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/62482/strategic-defence-security-review.pdf [15.12.2019].
- GB Prime Minister & Parliament. (2015). National security strategy and strategic defence and security review 2015: a secure and prosperous United Kingdom. London: HM Governmnet. Accessed: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/478933/52309_Cm_9161_NSS_SD_Review_web_only.pdf [15.12.2019].
- Kalinowska, M., Mijewska, J., & Szymczyk-Golan, M. (2013). Bibliografia rozpraw habilitacyjnych, doktorskich, prac magisterskich, licencjackich i podyplomowych 2011. Accessed: http://biblioteka.aon.edu.pl/bibliografie/Bibliografiapk2011.pdf [31.10.2018].
- Kalinowska, M., Mijewska, J., & Szymczyk-Golan, M. (2014). Bibliografia rozpraw habilitacyjnych, doktorskich, prac magisterskich, licencjackich i podyplomowych 2012. a Accessed: http://biblioteka.aon.edu.pl/bibliografie/Bibliografiapk2012.pdf [31.10.2018].
- Kalinowska, M., Mijewska, J., & Szymczyk-Golan, M. (2015). Bibliografia rozpraw habilitacyjnych, doktorskich, prac magisterskich, licencjackich i podyplomowych 2013. Accessed: http://biblioteka.aon.edu.pl/bibliografie/Bibliografiapk2013.pdf [31.10.2018].
- Karaczun, Z. M., Kindler, J., Kozyra, J., Kundzewicz, Z., Lenart, W., & Suschka, J. (2011). Zmiany klimatu a bezpieczeństwo narodowe Polski. Warszawa: Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki. Accessed: http://old.chronmyklimat.pl/theme/UploadFiles/File/_2012_pliki/02/zmiany_klimatu_a_bezpieczenstwo.pdf [15.12.2019].
- Kopczewski, M. (2010). Sposoby ograniczające efekt cieplarniany: element systemu bezpieczeństwa narodowego. Doctrina. Studia społeczno-polityczne, 7, 67-79. Accessed: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Doctrina_Studia_spoleczno_polityczne/Doctrina_Studia_spoleczno_polityczne-r2010-t7/Doctrina_Studia_spoleczno_polityczne-r2010-t7-s67-79/Doctrina_Studia_spoleczno_polityczne-r2010-t7-s67-79.pdf [15.12.2019].
- Kulesa, Ł. (2018). Polska polityka bezpieczeństwa: w stronę samotności strategicznej? Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego. Accessed: http://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Otwarta%20Europa/Lukasz%20Kulesa-Samotnosc%20strategiczna.pdf [31.10.2018].
- Lacy, M. J. (2005). Security and Climate Change. International relations and the limits of realism. London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203356890.
- Malec, M. (2011). Strategiczny Przegląd Bezpieczeństwa Narodowego, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego, Strategiczny Przegląd Obronny: ich zakres i cele. Bezpieczeństwo Narodowe, 1 (17), 115–130.
- Ministerstwo Obrony Narodowej. (2009). Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej. Strategia sektorowa do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
- Ministerstwo Obrony Narodowej. (2011). Strategiczny Przegląd Obronny. Profesjonalne Siły Zbrojne RP w nowoczesnym państwie. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
- Ministerstwo Obrony Narodowej. (2013). Strategia rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022: dokument przyjęty uchwałą Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013 r. Warszawa: uchwała nr 67 Rady Ministrów. M. P. 2013 poz. 377. Accessed: http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20130000377/O/M20130377.pdf [15.12.2019].
- Ministerstwo Obrony Narodowej. (2017). Koncepcja Obronna Rzeczypospolitej Polskiej. The Concept of Defence of the Republic of Poland. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
- NATO. (2010). NATO 2020: Assured Security; Dynamic Engagement. Accessed: https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_63654.htm?selectedLocale=en [5.11.2019].
- NATO. (2019). NATO Deputy Secretary General discusses climate change and defence in Helsinki. Accessed: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_168439.htm?selectedLocale=en [5.11.2019].
- Office of the Under Secretary of Defense for Acquisition Technology and Logistics. (2018). Climate-Related Risk to DoD Infrastructure Initial Vulnerability Assessment Survey (SLVAS) Report. Washintgon: U.S. Office of the Under Secretary of Defense for Acquisition Technology and Logistics. Accessed: https://www.hsdl.org/?view&did=807779 [15.12.2019].
- Skoneczny, Ł. (2011). Wpływ zmian klimatycznych na bezpieczeństwo Unii Europejskiej: wybrane zagadnienia. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 5 (3), 55-64.
- Stoltenberg, J. (8.08.2019). Speech by NATO Secretary General Jens Stoltenberg at the Institute for Regional Security and the Australian National University's Strategic and Defence Studies Centre, Canberra. Accessed: https://www.nato.int/cps/en/natohq/opinions_168379.htm [5.11.2019].
- The Intergovernmental Panel on Climate Change. (2018). Global Warming of 1.5 °C - an IPCC special report. Accessed: https://www.ipcc.ch/report/sr15/ [30.10.2018].
- Trump, D. (2017). National security strategy of the United States of America. Washington: The White House. Accessed: https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2017/12/NSS-Final-12-18-2017-0905.pdf [30.10.2018].
- US Coast Guard. (2013). United States Coast Guard Arctic strategy. Washington: U.S. Coast Guard Headquarters. Accessed: https://www.uscg.mil/Portals/0/Strategy/cg_arctic_strategy.pdf [15.12.2019].
- US House of Representatives. (2007). National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2008: conference report to accompany H.R. 1585. (110th Congress, 1st Session). Washington: U.S. Government Publishing Office. Accessed: https://www.govinfo.gov/content/pkg/CRPT-110hrpt477/pdf/CRPT-110hrpt477.pdf [15.12.2019].
- US House of Representatives. (2017). National Defense Authorization Act for fiscal year 2018: report of the Committee on Armed Services, House of Representatives, on H.R. 2810. (115th Congress, 1st Session). Washington: U.S. Government Publishing Office. Accessed: https://www.congress.gov/115/crpt/hrpt200/CRPT-115hrpt200.pdf [16.12.2019].
- US Navy. (2010). U.S. Navy Climate Change Roadmap. Washington: US Department of the Navy. Accessed: https://www.navy.mil/navydata/documents/CCR.pdf [16.12.2019].
- US Navy. (2014). U.S. Navy Arctic roadmap 2014-2030. Washingthon: US Department of the Navy. Accessed: https://www.navy.mil/navydata/documents/USN_artic_roadmap.pdf [16.12.2019].
- Wales Summit Declaration. (5.09.2014). Wales Summit Declaration Issued by the Heads of State and Government participating in the meeting of the North Atlantic Council in Wales. NATO Press Release. Accessed: https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_112964.htm?selectedLocale=en [31.10.2018].
- Wörner, Manfred. (1989). Final Communiqué. NATO. Accessed: https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_23540.htm?selectedLocale=en [5.11.2019].
- Wiech, J. (2018). Klimatyczny rozbiór Polski. Jak zmiany klimatu doprowadziły I Rzeczpospolitą do upadku. Energetyka24. Accessed: https://www.energetyka24.com/autorzy/klimatyczny-rozbior-polski-jak-zmiany-klimatu-doprowadzily-i-rzeczpospolita-do-upadku [30.10.2018].