Treść głównego artykułu
Abstrakt
Pojęcia infrastruktury i infrastruktury krytycznej są różnie interpretowane i w większości przypadków nie uwzględniają konsekwencji zagrożeń. Celem artykułu było przedstawienie wyników badań nad oceną teorii bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej. W artykule przedstawiono interpretacje pojęcia infrastruktura krytyczna i jej autorską definicję. Wyjaśniono uwarunkowania bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej i wskazano na kluczowe elementy decydujące o jej bezpieczeństwie.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Bibliografia
- Biała Księga. (2013). Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Dostęp: https://www.spbn.gov.pl/ftp/dokumenty/Biala_Ksiega_inter_mm.pdf [25.10.2019].
- Bozeman, A.B. (1976). War and the Clash of Ideas. Orbis, 20(1), 61–102.
- Brdulak, J. (red.). (2005). Rozwój elementów infrastruktury życia społeczno-gospodarczego. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
- Executive Order. (1996, July 15). Critical infrastructure protection: Executive Order 13010. President of the United States. Washington: The White House. http://fas.org/irp/offdocs/eo13010.htm [19.04.2016].
- Czupryński, A. (2015). Bezpieczeństwo w ujęciu teoretycznym. W: A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, Bezpieczeństwo: teoria, badania, praktyka (s. 9–24). Józefów: Centrum Naukowo - Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy. DOI: https://doi.org/10.17381/2015.4
- Dictionary. (bd). Security. Dictionary.com. Dostęp: http://www.dictionary.com/browse/security [03.02.2017].
- Dolata, M. (2015). Znaczenie infrastruktury w koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 40(2), 45–56, DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2015.40/2-04
- Domańska A. (2006). Wpływ infrastruktury transportu drogowego na rozwój regionalny. Warszawa: PWN.
- Dyrektywa Rady. (1996). Dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (Dz. Urz.UE L10 z 14.01.1997 ze zm).
- Dyrektywa RUE. (2008). Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony (Dz. Urz. UE L345).
- Dziembowski, Z. (1985). Infrastruktura jako kategoria ekonomiczna, „Ekonomista”, 1985, nr 4–5. Za: K. Brzozowska, M. Łatuszyńska. (2006). Infrastruktura informacyjna jak element infrastruktury publicznej (próba systematyzacji). W: K. Włodarczyk-Śpiewak (red.). Wybrane problemy gospodarki opartej na wiedzy (s. 133–140). Szczecin: Print Group Daniel Krzanowski. Dostęp: http://mikroekonomia.net/system/publication_files/819/original/17.pdf?1315218647 [27.08.2016].
- Hobbes, T. (1954). Lewiatan. Warszawa: PWN.
- Idzi-Latkowski, H. (1993). Bezpieczeństwo polityczne obywateli w świadomości społecznej Polaków. W: R. Rosa (red.). Filozofia bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego (s. 276–285). Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
- Infrastruktura transportowa. (bd). W: Encyklopedia zarządzania. Dostęp: https://mfiles.pl/pl/index.php/Infrastruktura_transportowa [17.08.2018].
- Internetowy słownik języka polskiego PWN. (bd). Dostęp: https://sjp.pwn.pl/sjp [09.07.2019].
- Kochaniak, E. (2016). Inwestycje infrastrukturalne w rozwoju gospodarczym. Współczesna Gospodarka, 7(1), 63–70. Dostęp: http://www.wspolczesnagospodarka.pl/wp-content/uploads/2016/04/6_E_Kochaniak_WG_1_2016_2_ZiE_.pdf [26.08.2016].
- Komunikat. (2004). Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2004 r. Ochrona infrastruktury strategicznej w walce z terroryzmem (COM(2004) 702 końcowy). Dostęp: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2004:0702:FIN:EN:PDF [18.09.2016].
- Korzeniowski, L. (2017). Podstawy nauk o bezpieczeństwie. Warszawa: Difin.
- Koziej, S. (2011). Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja. Bezpieczeństwo Narodowe, 18(2), 19–39. Dostęp: https://www.bbn.gov.pl/pl/prace-biura/publikacje/kwartalnik-bezpieczens/wydania-archiwalne/182011/3322,Bezpieczenstwoistota-kategorie-ewolucja.html [25.10.2019].
- KRITIS-Strategie. (2009). Nationale Strategie zum Schutz Kritischer Infrastrukturen (KRITISStrategie). Berlin: Bundesministerium des Innern. Dostęp: https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/themen/bevoelkerungsschutz/kritis.html [25.10.2019].
- Kukułka, J. (2006). Narodziny nowych koncepcji bezpieczeństwa. W: K. Żukrowska, M. Grącik (red.). Bezpieczeństwo międzynarodowe: teoria i praktyka (s. 47–78). Warszawa: SGH.
- Merriam Webster Dictionary. (bd). Dostęp: http://www.merriam-webster.com/dictionary/infrastructure [26.08. 2016].
- NPOIK. (2013). Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2013. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/NPOIK-dokumentg%C5%82%C3%B3wny.pdf [25.10.2019].
- NPOIK. (2015). Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2015. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/Narodowy-Program-Ochrony-Infrastruktury-Krytycznej-2015-Dokument-G%C5%82%C3%B3wnytekst-jednolity.pdf [25.10.2019].
- Pieprzny, S. (2007). Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w prawie administracyjnym. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
- Piskozub, A. (1977). Funkcja przemieszczania jako cecha wspólna infrastruktury. Problemy Ekonomiki Transportu, 2.
- Ptak, M. (2010). Współczesne rozumienie bezpieczeństwa, zagrożeń i obronności, Zeszyty Naukowe WSOWL, 155(1), 88–95.
- Radziejewski, R. (2014). Ochrona infrastruktury krytycznej. Teoria a praktyka. Warszawa: PWN.
- RCB. (bd). Infrastruktura krytyczna. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: http://rcb.gov.pl/infrastruktura-krytyczna [24.09.2016].
- Rosicki, R. (2010). O pojęciu i istocie bezpieczeństwa, Przegląd Politologiczny, 15(3), 23–32.
- Rotfeld, D., Symonides, J. (2000). Wstęp. System bezpieczeństwa oparty na współpracy i kultura pokoju. W: J. Symonides (red.). Zapobieganie konfliktom (s. 3-10). Warszawa: SIPRI, Dom Wydawniczy Bellona.
- Słownik języka polskiego on-line. (bd). Dostęp: http://sjp.pl/krytyczny [18.09.2016].
- Słownik języka polskiego. (2008). Warszawa: PWN.
- Słownik AON. (2008). Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Warszawa: AON. Dostęp: http://mkuliczkowski.pl/static/pdf/slownik.pdf [25.09.2017].
- Stańczyk, J. (1996). Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
- Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. (2007). Dostęp: https://www.msz.gov.pl/resource/7d18e04d-8f23-4128-84b9-4f426346a112 [25.10.2019].
- Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej. (2009). Strategia sektorowa do strategii bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
- Tyburska, A. (2012). Ochrona infrastruktury krytycznej: zarys problematyki. Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji.
- US Patriot Act. (2001, 26 października). Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism (US a Patriot Act) Act of 2001. Public Law No 107–56 (107th Congress). Dostęp: https://www.congress.gov/107/plaws/publ56/PLAW-107publ56.pdf [25.10.2019].
- Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia (Dz. U. 1997, nr 114, poz. 740 ze zm.).
- Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. 2007, nr 89, poz. 590 ze zm.).
- Wiśniewski, B. (2010). Reguły ochrony obiektów infrastruktury krytycznej w warunkach zagrożenia dywersją. W: A. Tyburska (red.). Ochrona infrastruktury krytycznej. Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji.
- Wojciechowicz, W. (2004). Ochrona infrastruktury krytycznej państwa. Myśl Wojskowa, 1, 10–32.
- Wójtowicz, W. (2006). Bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej. Warszawa: Wydawnictwo MON.
- Załącznik. (2013). Załącznik 2: Standardy służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania infrastruktury krytycznej – dobre praktyki i rekomendacje. Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2013. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: https://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/NPOIK-za%C5%82%C4%85cznik-2.pdf [25.10.2019].
- Załącznik. (2015). Załącznik 2: Kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje, urządzenia i usługi wchodzące w skład systemów infrastruktury krytycznej [zastrzeżony]. Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2015. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.
- Zięba, R. (1997). Kategoria bezpieczeństwa w nauce o stosunkach międzynarodowych. W: D.B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.). Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku (s. 35-50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Zięba, R. (2006). Teoria ogólna bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych. W: E. Haliżak i in. (red.). Stosunki międzynarodowe w XXI wieku. Księga jubileuszowa z okazji 30-lecia Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego (s. 935–953). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Zięba, R. (2012). O tożsamości nauk o bezpieczeństwie, Zeszyty Naukowe AON, 86(1), 7–22.
Bibliografia
Biała Księga. (2013). Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Dostęp: https://www.spbn.gov.pl/ftp/dokumenty/Biala_Ksiega_inter_mm.pdf [25.10.2019].
Bozeman, A.B. (1976). War and the Clash of Ideas. Orbis, 20(1), 61–102.
Brdulak, J. (red.). (2005). Rozwój elementów infrastruktury życia społeczno-gospodarczego. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
Executive Order. (1996, July 15). Critical infrastructure protection: Executive Order 13010. President of the United States. Washington: The White House. http://fas.org/irp/offdocs/eo13010.htm [19.04.2016].
Czupryński, A. (2015). Bezpieczeństwo w ujęciu teoretycznym. W: A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, Bezpieczeństwo: teoria, badania, praktyka (s. 9–24). Józefów: Centrum Naukowo - Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej – Państwowy Instytut Badawczy. DOI: https://doi.org/10.17381/2015.4
Dictionary. (bd). Security. Dictionary.com. Dostęp: http://www.dictionary.com/browse/security [03.02.2017].
Dolata, M. (2015). Znaczenie infrastruktury w koncepcji trwałego i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 40(2), 45–56, DOI: https://doi.org/10.18276/sip.2015.40/2-04
Domańska A. (2006). Wpływ infrastruktury transportu drogowego na rozwój regionalny. Warszawa: PWN.
Dyrektywa Rady. (1996). Dyrektywa Rady 96/82/WE z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (Dz. Urz.UE L10 z 14.01.1997 ze zm).
Dyrektywa RUE. (2008). Dyrektywa Rady Unii Europejskiej 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie poprawy jej ochrony (Dz. Urz. UE L345).
Dziembowski, Z. (1985). Infrastruktura jako kategoria ekonomiczna, „Ekonomista”, 1985, nr 4–5. Za: K. Brzozowska, M. Łatuszyńska. (2006). Infrastruktura informacyjna jak element infrastruktury publicznej (próba systematyzacji). W: K. Włodarczyk-Śpiewak (red.). Wybrane problemy gospodarki opartej na wiedzy (s. 133–140). Szczecin: Print Group Daniel Krzanowski. Dostęp: http://mikroekonomia.net/system/publication_files/819/original/17.pdf?1315218647 [27.08.2016].
Hobbes, T. (1954). Lewiatan. Warszawa: PWN.
Idzi-Latkowski, H. (1993). Bezpieczeństwo polityczne obywateli w świadomości społecznej Polaków. W: R. Rosa (red.). Filozofia bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego (s. 276–285). Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Infrastruktura transportowa. (bd). W: Encyklopedia zarządzania. Dostęp: https://mfiles.pl/pl/index.php/Infrastruktura_transportowa [17.08.2018].
Internetowy słownik języka polskiego PWN. (bd). Dostęp: https://sjp.pwn.pl/sjp [09.07.2019].
Kochaniak, E. (2016). Inwestycje infrastrukturalne w rozwoju gospodarczym. Współczesna Gospodarka, 7(1), 63–70. Dostęp: http://www.wspolczesnagospodarka.pl/wp-content/uploads/2016/04/6_E_Kochaniak_WG_1_2016_2_ZiE_.pdf [26.08.2016].
Komunikat. (2004). Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 20 października 2004 r. Ochrona infrastruktury strategicznej w walce z terroryzmem (COM(2004) 702 końcowy). Dostęp: https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2004:0702:FIN:EN:PDF [18.09.2016].
Korzeniowski, L. (2017). Podstawy nauk o bezpieczeństwie. Warszawa: Difin.
Koziej, S. (2011). Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja. Bezpieczeństwo Narodowe, 18(2), 19–39. Dostęp: https://www.bbn.gov.pl/pl/prace-biura/publikacje/kwartalnik-bezpieczens/wydania-archiwalne/182011/3322,Bezpieczenstwoistota-kategorie-ewolucja.html [25.10.2019].
KRITIS-Strategie. (2009). Nationale Strategie zum Schutz Kritischer Infrastrukturen (KRITISStrategie). Berlin: Bundesministerium des Innern. Dostęp: https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/downloads/DE/publikationen/themen/bevoelkerungsschutz/kritis.html [25.10.2019].
Kukułka, J. (2006). Narodziny nowych koncepcji bezpieczeństwa. W: K. Żukrowska, M. Grącik (red.). Bezpieczeństwo międzynarodowe: teoria i praktyka (s. 47–78). Warszawa: SGH.
Merriam Webster Dictionary. (bd). Dostęp: http://www.merriam-webster.com/dictionary/infrastructure [26.08. 2016].
NPOIK. (2013). Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2013. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/NPOIK-dokumentg%C5%82%C3%B3wny.pdf [25.10.2019].
NPOIK. (2015). Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2015. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: http://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/Narodowy-Program-Ochrony-Infrastruktury-Krytycznej-2015-Dokument-G%C5%82%C3%B3wnytekst-jednolity.pdf [25.10.2019].
Pieprzny, S. (2007). Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w prawie administracyjnym. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Piskozub, A. (1977). Funkcja przemieszczania jako cecha wspólna infrastruktury. Problemy Ekonomiki Transportu, 2.
Ptak, M. (2010). Współczesne rozumienie bezpieczeństwa, zagrożeń i obronności, Zeszyty Naukowe WSOWL, 155(1), 88–95.
Radziejewski, R. (2014). Ochrona infrastruktury krytycznej. Teoria a praktyka. Warszawa: PWN.
RCB. (bd). Infrastruktura krytyczna. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: http://rcb.gov.pl/infrastruktura-krytyczna [24.09.2016].
Rosicki, R. (2010). O pojęciu i istocie bezpieczeństwa, Przegląd Politologiczny, 15(3), 23–32.
Rotfeld, D., Symonides, J. (2000). Wstęp. System bezpieczeństwa oparty na współpracy i kultura pokoju. W: J. Symonides (red.). Zapobieganie konfliktom (s. 3-10). Warszawa: SIPRI, Dom Wydawniczy Bellona.
Słownik języka polskiego on-line. (bd). Dostęp: http://sjp.pl/krytyczny [18.09.2016].
Słownik języka polskiego. (2008). Warszawa: PWN.
Słownik AON. (2008). Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego. Warszawa: AON. Dostęp: http://mkuliczkowski.pl/static/pdf/slownik.pdf [25.09.2017].
Stańczyk, J. (1996). Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.
Strategia bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. (2007). Dostęp: https://www.msz.gov.pl/resource/7d18e04d-8f23-4128-84b9-4f426346a112 [25.10.2019].
Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej. (2009). Strategia sektorowa do strategii bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej.
Tyburska, A. (2012). Ochrona infrastruktury krytycznej: zarys problematyki. Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji.
US Patriot Act. (2001, 26 października). Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism (US a Patriot Act) Act of 2001. Public Law No 107–56 (107th Congress). Dostęp: https://www.congress.gov/107/plaws/publ56/PLAW-107publ56.pdf [25.10.2019].
Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia (Dz. U. 1997, nr 114, poz. 740 ze zm.).
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. 2007, nr 89, poz. 590 ze zm.).
Wiśniewski, B. (2010). Reguły ochrony obiektów infrastruktury krytycznej w warunkach zagrożenia dywersją. W: A. Tyburska (red.). Ochrona infrastruktury krytycznej. Szczytno: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji.
Wojciechowicz, W. (2004). Ochrona infrastruktury krytycznej państwa. Myśl Wojskowa, 1, 10–32.
Wójtowicz, W. (2006). Bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej. Warszawa: Wydawnictwo MON.
Załącznik. (2013). Załącznik 2: Standardy służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania infrastruktury krytycznej – dobre praktyki i rekomendacje. Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2013. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Dostęp: https://rcb.gov.pl/wp-content/uploads/NPOIK-za%C5%82%C4%85cznik-2.pdf [25.10.2019].
Załącznik. (2015). Załącznik 2: Kryteria pozwalające wyodrębnić obiekty, instalacje, urządzenia i usługi wchodzące w skład systemów infrastruktury krytycznej [zastrzeżony]. Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej 2015. Warszawa: Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.
Zięba, R. (1997). Kategoria bezpieczeństwa w nauce o stosunkach międzynarodowych. W: D.B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.). Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku (s. 35-50). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zięba, R. (2006). Teoria ogólna bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych. W: E. Haliżak i in. (red.). Stosunki międzynarodowe w XXI wieku. Księga jubileuszowa z okazji 30-lecia Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego (s. 935–953). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Zięba, R. (2012). O tożsamości nauk o bezpieczeństwie, Zeszyty Naukowe AON, 86(1), 7–22.