Pasek boczny artykułu

Przesłane
lipca 2, 2020
Opublikowane
listopada 30, 2020
Pobieranie
PDF
Statystyki
Licba odsłon : 534 Pobieranie : 879

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Celem artykułu jest wskazanie aktualnych trendów w obrocie bronią konwencjonalną na Bliskim Wschodzie i ustalenie, w jaki sposób wpływa on na bezpieczeństwo w regionie. Praca stanowi próbę odpowiedzi na następujące pytania: Jakie są trendy w legalnym imporcie i eksporcie uzbrojenia na Bliskim Wschodzie? Jakie są główne problemy związane z nielegalnym obrotem bronią w regionie? W jaki sposób handel uzbrojeniem wpływa na bezpieczeństwo na Bliskim Wschodzie? Analizie poddano udział państw bliskowschodnich w globalnym i regionalnym rynku uzbrojenia w latach 2015–2019, a także obrót nielegalny, prowadzony przez państwa i podmioty niepaństwowe, w tym organizacje przestępcze. W opracowaniu wykorzystano krytyczną analizę opracowań i źródeł oraz metody statystyczne, które pozwoliły na ustalenie udziału poszczególnych
państw w światowym i regionalnym rynku uzbrojenia. Analizę ilościową oparto na najnowszych raportach SIPRI, natomiast jako źródło pomocnicze wykorzystano rejestr UNROCA. W opracowaniu przyjęto, że handel uzbrojeniem należy rozpatrywać wielowymiarowo: sam w sobie, o ile jest legalny i dokonywany w sposób transparentny, nie jest zjawiskiem negatywnym. Wyzwaniem dla bezpieczeństwa międzynarodowego jest natomiast powszechny w regionie opór wobec kontroli międzynarodowej nad tą gałęzią handlu, zbrojenie stron długotrwałych konfliktów oraz obrót bronią prowadzony przez aktorów niepaństwowych. Badana tematyka stanowi istotne zagadnienie w rozważaniach nad konfliktami i niestabilnością na Bliskim Wschodzie, ale także nad bezpośrednimi i pośrednimi konsekwencjami tej sytuacji dla innych części świata, w tym zwłaszcza Europy.

Słowa kluczowe

handel uzbrojeniem broń konwencjonalna Bliski Wschód bezpieczeństwo międzynarodowe arms trade conventional weapons Middle East international security

Szczegóły artykułu

Licencja

Licencja

Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Jak cytować
Zych, J. (2020). Handel bronią konwencjonalną na Bliskim Wschodzie i jego wpływ na bezpieczeństwo w regionie. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 14(2), 103–131. https://doi.org/10.34862/rbm.2020.2.7
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Bibliografia

  1. Arms Trade Treaty. (2020). ATT: Treaty Status. Dostęp: https://thearmstradetreaty.org/treaty-status.html [29.06.2020].
  2. Azulai, Y. (2019, 26 listopada). Defense Ministry seeks to expand Israel’s arms exports. Globes. Dostęp: https://en.globes.co.il/en/article-defense-ministry-seeks-to-expand-israels-arms-exports-1001308636 [29.06.2020].
  3. Barany, Z. (2020, 24 kwietnia). Indigenous Defense Industries in the Gulf. Center for Strategic & International Studies. Dostęp: https://www.csis.org/analysis/indigenous-defense-industries-gulf [27.06.2020].
  4. Bekkevold, J.I. (2019). China, Russia and the Great Power Contest in the Middle East. W: J.I. Bekkevold, B. Lo (red.), Sino-Russian Relations in the 21st Century (s. 141–166). London: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-92516-5
  5. Blanchard, C.M., Sharp, J.M. i Thomas, C. (2019). Memorandum: Emergency Arms Sales to the Middle East: Context and Legislative History. Washington: Congressional Research Service. Dostęp: https://fas.org/sgp/crs/weapons/me-arms.pdf [27.06.2020].
  6. Bromley, M., Maletta, G. i Brockmann, K. (2018). Arms Transfer and SALW Controls in the Middle East and North Africa: Mapping Capacity-Building Efforts. (SIPRI Background Papers). Stockholm: SIPRI. Dostęp: https://www.sipri.org/sites/default/files/2018-11/bp_1811_att_mena_1.pdf [28.06.2020].
  7. Campbell, P.J, MacKinnon, A. i Stevens, C.R. (2011). An Introduction to Global Studies. Malden: Willey-Blackwell.
  8. Conflict Armament Research [CAR]. (2017). Weapons of the Islamic State. A three-year investigation in Iraq and Syria. London: CRS. Dostęp: https://www.conflictarm.com/reports/weapons-of-the-islamic-state [30.06.2020].
  9. Cordesman, A.H. (2016, 5 lutego). The Changing Patterns of Arms Imports in the Middle East and North Africa. Washington: Center for Strategic & International Studies. Dostęp: https://www.csis.org/analysis/changing-patterns-arms-imports-middle-east-and-north-africa [27.06.2020].
  10. Cordesman, A.H. (2019). The Gulf and the Search for Strategic Stability: Saudi Arabia, the Military Balance in the Gulf, and Trends in The Arab-Israeli Military Balance. Abingdon: Routledge.
  11. Czulda, R. (2012). Irackie siły zbrojne – szanse i wyzwania. W: R. Bania, K. Zdulski (red.), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe w regionie Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA) u progu XXI wieku (s. 129–144). Łódź: Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego. Dostęp:
  12. http://hdl.handle.net/11089/1147 [25.06.2020].
  13. David, E., Turp, D., Wood, B. i Azarova, V. (2019). Opinion on the International Legality of Arms Transfers to Saudi Arabia, the United Arab Emirates and Other Members of the Coalition Militarily Involved in Yemen. Antwerp: International Peace Information Service. Dostęp: https://ipisresearch.be/wp-content/uploads/2019/12/191209-Yemen-EN_WEB-2.pdf [29.06.2020].
  14. EDGE Group. (b.d.). EDGE Group: About us. Dostęp: https://edgegroup.ae/about [29.06.2020].
  15. Erickson, J.L. (2015). Dangerous trade: arms exports, human rights, and international reputation. New York: Columbia University Press. DOI: https://doi.org/10.7312/eric17096
  16. Feldman, S. (2019). Arms Control And The New Middle East Security Environment. Abingdon: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429039119
  17. Gasztold-Seń, P. (2012). Libia Muammara Kaddafiego i PRL. Zapomniani sojusznicy okresu zimnej wojny. W: R. Bania i K. Zdulski (red.), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe w regionie Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki (MENA) u progu XXI wieku (s. 312–330). Łódź: Katedra Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki Uniwersytetu Łódzkiego. Dostęp: http://hdl.handle.net/11089/1147 [25.06.2020].
  18. Gasztold-Seń, P. (2014). Biznes z terrorystami. Brudne interesy wywiadu wojskowego PRL z bliskowschodnimi organizacjami terrorystycznymi. Pamięć i Sprawiedliwość, 23(1), 165–216. Dostęp: https://ipn.gov.pl/download/1/57601/PiS-23.pdf [181.11.2020].
  19. Gaub, F. i Stanley-Lockman, Z. (2017). Defence Industries in Arab States: Players and Strategies (Chaillot Papers, nr 141). Paris: EU Institute for Security Studies. Dostęp: https://www.iss.europa.eu/sites/default/files/EUISSFiles/CP_141_Arab_Defence.pdf [29.06.2020].
  20. Global Militarization Index (2018). Global Militarization Index: GMI Ranking Table. Dostęp: https://gmi.bicc.de/index.php [29.06.2020].
  21. Kamrava, M. (red.). (2020). Routledge Handbook of Persian Gulf Politics. Abingdon: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429201981
  22. Karczewski, M. (2011). System kontroli i regulacji międzynarodowego handlu uzbrojeniem. Przegląd Strategiczny, (2), 59–72. DOI: https://doi.org/10.14746/ps.2011.2.4
  23. Kuimova, A. (2019). Russia’s Arms Exports To The Mena Region: Trends And Drivers (Euro MESCO Policy Brief, nr 95). Barcelona: European Institute of the Mediterranean. Dostęp: https://www.euromesco.net/publication/russias-arms-exports-to-the-mena-region-trends-and-drivers [30.06.2020].
  24. Macenowicz, M. (2017). Zwalczanie zagrożeń związanych z międzynarodowym obrotem uzbrojeniem. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 9(17), 138–151. Dostęp: https://www.abw.gov.pl/pl/pbw/publikacje/przeglad-bezpieczenstwa-9/1384,Przeglad-Bezpieczenstwa-Wewnetrznego-nr-17-9-2017.html [29.06.2020].
  25. Ministerstwo Spraw Zagranicznych [MSZ]. (2020). Eksport uzbrojenia i sprzętu wojskowego z Polski. Raport za rok 2019. Warszawa: Departament Polityki Bezpieczeństwa Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Dostęp: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/eksport-uzbrojenia-i-sprzetu-wojskowego-z-polskiraport-za-rok-2019 [18.11.2020].
  26. Özalp, O.N. (2011). Where is the Middle East? The Definition and Classification Problem of the Middle East as a Regional Subsystem in International Relations. Turkish Journal of Politics, 2(2), 5–21.
  27. Pant, H.V. i Sahu A. (2019). Israel’s Arms Sales to India: Bedrock of a Strategic Partnership. (ORF Issue Brief, nr 311). New Delhi: Observer Research Foundation. Dostęp: https://www.orfonline.org/wp-content/uploads/2019/09/ORF_Issue_Brief_311_India-Israel.pdf [29.06.2020].
  28. Przybylak, M. (2020). Proliferacja dronów. W: M. Marszałek, M. Gębska i D. Majchrzak (red.), Podstawy bezpieczeństwa międzynarodowego. Wymiar militarny i konfliktów zbrojnych (t. 1, s. 362–377). Warszawa: Difin.
  29. Schmitt Noronha, R. i Rosa, J.O. (2013). Arms Transfers and Human Rights: The Impacts on Regions in Conflict. UFRGS Model United nations Journal, 1, 286-307. Dostęp: https://www.ufrgs.br/ufrgsmun/2013/wp-content/uploads/2013/10/Arms-Transfers-and-Human-Rights-The-Impacts-on-Regions-in-Conflict.pdf [28.06.2020].
  30. Selim, G.M. (2013). Global and Regional Approaches to Arms Control in the Middle East. A Critical Assessment from the Arab World. Heidelberg: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-29314-6
  31. Sharp, J.M. (2019). U.S. Foreign Aid to Israel. Washington: Congressional Research Service. Dostęp: https://fas.org/sgp/crs/mideast/RL33222.pdf [30.06.2020].
  32. Sharp, J.M. (2020). Egypt: Background and U.S. Relations. Washington: Congressional Research Service. Dostęp: https://fas.org/sgp/crs/mideast/RL33003.pdf [30.06.2020].
  33. Siddi, M. i Kaczmarski, M. (2019). Russia and China in the Middle East: Playing Their Best Cards (FIIA Briefing Papers, nr 275). Helsinki: Finnish Institute of International Affairs. Dostęp: https://www.fiia.fi/wp-content/uploads/2019/11/bp275_russia_china_middle-east.pdf [27.06.2020].
  34. SIPRI. (2020). Arms embargoes. Stockholm: Stockholm International Peace Research Institute. Dostęp: https://www.sipri.org/databases/embargoes [30.06.2020].
  35. SIPRI. (b.d. a). SIPRI Arms Transfers Database – Methodology. Stockholm: Stockholm International Peace Research Institute. Dostęp: https://www.sipri.org/databases/armstransfers/background [28.06.2020].
  36. SIPRI. (b.d. b). SIPRI Arms Transfers Database. Stockholm: Stockholm International Peace Research Institute. Dostęp: https://www.sipri.org/databases/armstransfers [27.06.2020].
  37. SIPRI. (b.d. c). Financial value of the global arms trade. Stockholm: Stockholm International Peace Research Institute. Dostęp: https://www.sipri.org/databases/financial-value-global-arms-trade [28.06.2020].
  38. Skulski, P. (2015). Pozycja państw Bliskiego Wschodu na międzynarodowym rynku broni na początku XXI wieku. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 407, 252–268. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2015.407.21
  39. Slijper, F. (2017). Power Projection. Turkey’s Military Build-Up: Arms Transfers and an Emerging Military Industry. Utrecht: Pax. Dostęp: https://www.paxforpeace.nl/media/files/paxreportturkijefinaldigisinglepage.pdf [28.06.2020].
  40. Soboń, M. (2017). Międzynarodowy obrót bronią konwencjonalną. Bezpieczeństwo, polityka, społeczeństwo. Poznań: FNCE.
  41. Soboń, M. (2018). Problematyka proliferacji broni pokonfliktowej. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego. 12(1), 11–22. DOI: https://doi.org/10.34862/rbm.2018.1.2
  42. Stavrianakis, A. (2018). When ‘Anxious Scrutiny’ of Arms Exports Facilitates Humanitarian Disaster. The Political Quarterly, 89(1), 92–99. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-923X.12435
  43. Stedjan, S. (2013). Introductory Note to the Arms Trade Treaty. International Legal Materials. 52(4), 985–997. DOI: https://doi.org/10.5305/intelegamate.52.4.0985
  44. Thomas, C. (2017). Arms Sales in the Middle East: Trends and Analytical Perspectives for U.S. Policy. Washington: Congressional Research Service. Dostęp: https://fas.org/sgp/crs/mideast/R44984.pdf [28.06.2020].
  45. UN Office For Disarmament Affairs. (2017). The Global Reported Arms Trade. Transparency in Armaments through the United Nations Register of Conventional Arms (Disarmament Study Series, nr 36). New York: United Nations. Dostęp: https://www.un.org/disarmament/wp-content/uploads/2017/11/ss-36.pdf [27.06.2020].
  46. UNROCA. (b.d.). United Nations Register of Conventional Arms. Dostęp: https://www.unroca.org [28.06.2020].
  47. Wasiuta, O. i Wasiuta, S. (2018). Polityka wewnętrzna i administracja „Państwa Islamskiego”. Przegląd Geopolityczny, 26, 115–124. Dostęp: https://przeglad.org/wp-content/uploads/2018/12/XXVI-07-Wasiuta.pdf [17.11.2020].
  48. Wezeman, P.D., Fleurant, A., Kuimova, A., Lopes ds Silva, D., Tian, N. i Wezeman, S.T. (2020). Trends in International Arms Transfers, 2019. Stockholm: Stockholm International Peace Research Institute. Dostęp: https://www.sipri.org/sites/default/files/2020-03/fs_2003_at_2019.pdf [27.06.2020].
  49. Wezeman, P.D. i Kuimova, A. (2019). Military Spending and Arms Imports by Iran, Saudi Arabia, Qatar and the UAE. Stockholm: Stockholm International Peace Research Institute. Dostęp: https://www.sipri.org/sites/default/files/2019-05/fs_1905_gulf_milex_and_arms_transfers.pdf [29.06.2020].
  50. Wilczyński, P.L. (2016 a). Uzbrojenie armii państw muzułmańskich i ich przemysł zbrojeniowy. Część 1 – Afryka. Przegląd Geopolityczny, 16, 59–76. Dostęp: http://przeglad.org/wp-content/uploads/2013/08/Całość-PG-16.pdf [17.11.2020].
  51. Wilczyński, P.L. (2016 b). Uzbrojenie armii państw muzułmańskich i ich przemysł zbrojeniowy. Część 2 – Azja i Bałkany. Przegląd Geopolityczny, 17, 100–132. Dostęp: https://przeglad.org/wp-content/uploads/2016/09/07-Wilczyński.pdf [17.11.2020].
  52. Wisotzki, S. (2018). Violating the Arms Trade Treaty: Arms Exports to Saudi Arabia and the Humanitarian Crisis in Yemen (PRIF Spotlight, nr 1/2018). Frankfurt: Peace Research Institute. Dostęp: https://www.hsfk.de/fileadmin/HSFK/hsfk_publikationen/Spotlight0118.pdf [28.06.2020].
  53. Zachara, M. (2010). Broń i dyplomacja. Eksport uzbrojenia w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  54. Zanotti, J. i Thomas, C. (2020). Turkey: Background and U.S. Relations In Brief. Washington: Congressional Research Service. Dostęp: https://fas.org/sgp/crs/mideast/R44000.pdf [28.06.2020].
  55. Zych, J. (2020). Międzynarodowy handel bronią konwencjonalną. W: M. Marszałek, M. Gębska i D. Majchrzak (red.), Podstawy bezpieczeństwa międzynarodowego. Wymiar militarny i konfliktów zbrojnych (t. 1, s. 311–329). Warszawa: Difin.