Treść głównego artykułu
Abstrakt
Przedmiotem badań, których rezultaty przedstawiono w niniejszym artykule, była transformacja sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Celem badań było zidentyfikowanie efektów restrukturyzacji Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej oraz uwarunkowań do prowadzenia ich dalszej transformacji. W badaniach zastosowano podejście chronologiczno-problemowe. Ustalono, że podstawowym celem transformacji było wypełnienie luki w posiadanych zdolnościach operacyjnych w stosunku do Stanów Zjednoczonych i przywrócenie wiarygodności rosyjskich sił zbrojnych na arenie międzynarodowej. Pierwszy udany program modernizacji sił zbrojnych w postradzieckiej historii Rosji zrealizowany w pierwszej dekadzie XXI wieku pozwolił nadrobić zaległości związane z wewnętrznym załamaniem gospodarczym w latach '90. Programy modernizacyjne wdrożone po 2008 roku można uznać za najbardziej ambitne, spójne i skuteczne. Pozwoliły na stworzenie dobrze wyszkolonych i wyposażonych sił zbrojnych, przystosowanych do działania w regionie postsowieckim. Oceniono, że obecnie siły zbrojne Rosji są wiarygodnym narzędziem do realizacji celów polityki zagranicznej, czego niezbicie dowodzi aneksja Krymu i rozmieszczenie wojsk w Syrii. Ostatnia dekada prowadzenia reform sił zbrojnych jest również dowodem na możliwość dokonania szybkich zmian transformacyjnych i dogonienie Zachodu nie tylko w wybranych zdolnościach operacyjnych. Rezultaty badań przedstawione w artykule stanowią dobre podstawy do zidentyfikowania kierunków dalszej transformacji sił zbrojnych planowane na lata 2018–2027.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Bibliografia
- Angevine, R.G. (Ed.). (2019). Learning Lessons from the Ukraine Conflict (IDA Document NS D-10367). Alexandria: Institute for Defense Analyses. Dostęp: https://nsiteam.com/social/wp-content/uploads/2019/07/NS-D-10367-Learning-Lessons-from-Ukraine-Conflict-Final.pdf [14.03.2020].
- Arbatov, A.G. (1998). Military Reform in Russia. Dilemmas, Obstacles, and Prospects. International Security, 22(4), 83–134. DOI: https://doi.org/10.1162/isec.22.4.83.
- Barabanov, M. (Ed.). (2011). Russia's New Army (UDK 355/359). Moscow: Centre for Analysis of Strategies and Technologies. Dostęp: http://www.cast.ru/files/book/NewArmy_sm.pdf [10.03.2020].
- Barabanov, M. (2014). Ukrainian Conflict and Military Reform in Russia. Russia in Global Affairs, 12(4). Dostęp: https://eng.globalaffairs.ru/articles/testing-a-new-look/ [19.03.2020].
- Butowski, P. (2019). Tupolew Tu-95. Dostęp: http://www.hudi.republika.pl/Tu-95.htm [19.03.2020].
- Cohen, R.S. & Radin, A. (2019). Russia's Hostile Measures in Europe. Understanding the Threat. Santa Monica: RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR1700/RR1793/RAND_RR1793.pdf [10.03.2020].
- De Haas, M. (2011). Russia’s Military Reforms Victory after Twenty Years of Failure? (Clingendael Paper No. 5). Hague: Netherlands Institute of International Relation ‘Clingendael’. Dostęp: https://www.clingendael.org/sites/default/files/pdfs/20111129_clingendaelpaper_mdehaas.pdf [10.03.2020].
- Doctrine of Information Security of the Russian Federation (2016). Decree of the President of the Russian Federation (No. 646 of December 5). Moscow: The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation. Dostęp: https://www.mid.ru/en/foreign_policy/official_documents/-/asset_publisher/CptICkB6BZ29/content/id/2563163 [10.03.2020].
- Doktryna wojskowa Federacji Rosyjskiej (2011). Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
- Dura, M. (2019, 24 września). Szojgu: rosyjska armia po reformach w stałej gotowości. Defence24. Dostęp: https://www.defence24.pl/szojgu-rosyjska-armia-po-reformach-w-stalej-gotowosci [22.04.2020].
- Fox, A.C., Rossow, A.J. (2017). Making Sense of Russian Hybrid Warfare: A Brief Assessment of the Russo-Ukrainian War (The Land Warfare Papers No. 112). Arlington: The Institute of Land Warfare. Dostęp: https://www.ausa.org/sites/default/files/publications/LWP-112-Making-Sense-of-Russian-Hybrid-Warfare-A-Brief-Assessment-of-the-Russo-Ukrainian-War.pdf [14.03.2020].
- Giles, K. (2014). A New Phase in Russian Military Transformation. The Journal of Slavic Military Studies, 27(1), 147–162. DOI: https://doi.org/10.1080/13518046.2014.874850.
- Giles, K. (2017). Assessing Russia’s Reorganized And Rearmed Military. Washington: Carnegie Endowment for International Peace. Dostęp: https://carnegieendowment.org/files/5.4.2017_Keir_Giles_RussiaMilitary.pdf [19.03.2020].
- Golts, A., Kofman, M. (2016). Russia’s Military Assessment, Strategy, and Threat. Washington: Center on Global Interests. Dostęp: https://globalinterests.org/wp-content/uploads/2016/06/Russias-Military-Center-on-Global-Interests-2016.pdf [18.03.2020].
- Grätz, J. (2014, April). Russia’s Military Reform: Progress and Hurdles (CSS Analyses in Security Policy, No. 152). Zurich: Center for Security Studies. Dostęp: https://css.ethz.ch/content/dam/ethz/special-interest/gess/cis/center-for-securities-studies/pdfs/CSSAnalyse152-EN.pdf [19.03.2020].
- Gressel, G. (2015). Russia’s Quiet Military Revolution, And What It Means For Europe (Policy Brief No. 143). London: European Council on Foreign Relations. Dostęp: http://www.ecfr.eu/page/-/Russias_Quiet_Military_Revolution.pdf [10.03.2020].
- Harris, C., Kagan, F.W. (2018). Russia's Military Posture: Ground Forces Order of Battle. Washington: Institute for the Study of War. Dostęp: http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Russian%20Ground%20Forces%20OOB_ISW%20CTP_0.pdf [14.03.2020].
- Informacja na temat Doktryny wojennej Federacji Rosyjskiej (2015). (Bezpieczeństwo Narodowe III/2015). Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Dostęp: https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/03/35_KBN_DOKTRYNA_ROSJI.pdf [16.01.2019].
- Johnson, D. (2018). Russia’s Conventional Precision Strike Capabilities, Regional Crises, and Nuclear Thresholds (Livermore Papers on Global Security, No. 3). Livermore: Center for Global Security Research. Dostęp: https://cgsr.llnl.gov/content/assets/docs/Precision-Strike-Capabilities-report-v3-7.pdf [16.01.2019].
- Klein, M. (2016). Russia’s Military: On the Rise? (Transatlantic Academy Paper Series, 2015–16, No. 2, March). Washington: Transatlantic Academy. Dostęp: http://www.gmfus.org/file/7583/download [10.03.2020].
- Kolejny nosiciel pocisków Kalibr-NK w budowie (2017, 19 marca). Defence24. Dostęp: http://www.defence24.pl/kolejny-nosiciel-pociskow-kalibr-nk-w-budowie [19.03.2020].
- Koncepcja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, (2016, 30 października). (zatwierdzona przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej Vladimira Putina). Moskwa. Dostęp: https://poland.mid.ru/web/polska_pl/koncepcja-polityki-zagranicznej-federacji-rosyjskiej/-/asset_publisher/x9WG6FhjehkG/content/koncepcja-polityki-zagranicznej-federacji-rosyjskiej-zatwierdzona-przez-prezydenta-federacji-rosyjskiej-vladimira-putina-30-listopada-2016-r-?inheritRedirect=false [15.03.2020].
- Kraj, K. (2019). The System of Military Higher Education in the Russian Federation. Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka, 36(3), 169–184. DOI: https://doi.org/10.34697/2451-0718-btip-2019-3-011.
- Łomanowski, A., Musiałowicz, B. (2006). Kierunki rosyjskiej polityki zagranicznej. Raport BBN. Bezpieczeństwo Narodowe, 2, 17–40. Dostęp: https://www.bbn.gov.pl/download/1/889/kierunkirosyjskiejpolitykizagranicznej.pdf [10.03.2020].
- McDermott, R.N. (2010). Russian Perspectives on Network-Centric Warfare: the Key Aim of Serdyukov’s Reform. Leavenworth: The Foreign Military Studies Office. Dostęp: https://community.apan.org/cfs-file/__key/docpreview-s/00-00-09-41-40/2018_2D00_10_2D00_01-Russian-Perspectives-on-Network_2D00_Centric-Warfare-_2800_McDermott_2900_.pdf [11.03.2020].
- Mearsheimer, J.J. (2014). Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault. The Liberal Delusions That Provoked Putin. Foreign Affairs, 93(5). Dostęp: https://pdfs.semanticscholar.org/2930/73c0febf174ae904bea3d7f1524e14307706.pdf [04.01.2020].
- Ministry of Defence of the Russian Federation (2020). Mission and Objectives of the Russian Armed Forces. Dostęp: http://eng.mil.ru/en/mission/tasks.htm [12.03.2020].
- NI (2015, 20 listopada), NI: „zabójca lotniskowców USA” Tu-22M3 stał się „zabójcą PI”. Sputniknews. Dostęp: https://pl.sputniknews.com/swiat/201511201468390-Rosja-bombowiec-tu22m3/ [19.03.2020].
- Nichol, J. (2011, August 24). Russian Military Reform and Defense Policy (CRS Report for Congress, R-42006). Washington: Congressional Research Service. Dostęp: https://fas.org/sgp/crs/row/R42006.pdf [10.03.2020].
- Perry, B. (2015, August 14). Non-Linear Warfare in Ukraine: The Critical Role of Information Operations and Special Operations. Small Wars Journal. Dostęp: https://smallwarsjournal.com/jrnl/art/non-linear-warfare-in-ukraine-the-critical-role-of-information-operations-and-special-opera [14.03.2018].
- President of the Russian Federation D. Medvedev. (2009, November 9). O wniesienii izmienienij w Fiedieralnyj zakon “Ob oboronie”. Moscow. Dostęp: http://docs.cntd.ru/document/902183535 [19.03.2020].
- Radin, A., Reach C. (2017). Russian Views of the International Order. Santa Monica: RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR1800/RR1826/RAND_RR1826.pdf [10.03.2020].
- Radin, A., Davis, L.E., Geist, E., Han, E., Massicot, D., Povlock, M., … Long, A. (2019). The Future of the Russian Military. Russia's Ground Combat Capabilities and Implications for U.S.-Russia Competition. Santa Monica: RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR3000/RR3099/RAND_RR3099.pdf [10.03.2020].
- Renz, B. (2014). Russian military capabilities after 20 years of reform. Nottingham. Dostęp: https://core.ac.uk/download/pdf/42494084.pdf [11.03.2020].
- Ripley, T. (2014, March 18). “Operation Crimea ’14”An Incomplete Victory? (Background to Military Deployments & Analysis). Dostęp: http://www.timripley.co.uk/articles/2014/Operation-Crimea-2014%20-Update-18-03-2014.pdf [14.03.2018].
- Rosja zmienia konstytucję. Putin znowu będzie mógł kandydować na prezydenta. (2020, 11 marca). PAP. Dostęp: https://telewizjarepublika.pl/rosja-zmienia-konstytucje-putin-znowu-bedzie-mogl-kandydowac-na-prezydenta,92600.html [10.03.2020].
- Russell, M. (2015). Russia's armed forces. Reforms and challenges (European Parliamentary Research Service. In-Depth Analysis PE 554–213), Brussels: European Parliament. Dostęp: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2015/554213/EPRS_IDA%282015%29554213_EN.pdf [10.03.2020].
- Russia Military Power. Building a Military to Support Great Power Aspirations. (2017). Washington: Defense Intelligence Agency. Dostęp: http://www.dia.mil/Portals/27/Documents/News/Military%20Power%20Publications/Russia%20Military%20Power%20Report%202017.pdf [18.03.2020].
- Sergunin, A. (2012). On the Russian Military Reform: A Rejoinder. The Journal of Slavic Military Studies, 25(2), 251–256. DOI: https://doi.org/10.1080/13518046.2012.676515.
- Strategia bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej. (2015). Dostęp: https://poland.mid.ru/web/polska_pl/koncepcja-polityki-zagranicznej-federacji-rosyjskiej/-/asset_publisher/x9WG6FhjehkG/content/strategia-bezpieczenstwa-narodowego-federacji-rosyjskiej?inheritRedirect=false [10.03.2020].
- Strzelecki, M. (2017). „Uprzejmi ludzie” czy „zielone ludziki”? Siły Operacji Specjalnych Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 28(3), 383–413. Dostęp: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-f87ce22c-f7bf-4d75-845c-b5fef97d790e [22.04.2020].
- Sutyagin, I. (2015, March 9). Russian Forces in Ukraine (Briefing Paper). Moscow: Royal United Services Institute. Dostęp: https://www.rusi.org/sites/default/files/201503_bp_russian_forces_in_ukraine.pdf [14.03.2018].
- Tu-160 Blackjack Strategic Bomber. (2020). Air Force Technology. Dostęp: https://www.airforce-technology.com/projects/tu-160-blackjack/ [19.03.2020].
- Truffer, P. (2019, March 10). A long way: Russian military reform – Part 1. Dostęp: https://www.offiziere.ch/?p=35498 [10.03.2020].
Bibliografia
Angevine, R.G. (Ed.). (2019). Learning Lessons from the Ukraine Conflict (IDA Document NS D-10367). Alexandria: Institute for Defense Analyses. Dostęp: https://nsiteam.com/social/wp-content/uploads/2019/07/NS-D-10367-Learning-Lessons-from-Ukraine-Conflict-Final.pdf [14.03.2020].
Arbatov, A.G. (1998). Military Reform in Russia. Dilemmas, Obstacles, and Prospects. International Security, 22(4), 83–134. DOI: https://doi.org/10.1162/isec.22.4.83.
Barabanov, M. (Ed.). (2011). Russia's New Army (UDK 355/359). Moscow: Centre for Analysis of Strategies and Technologies. Dostęp: http://www.cast.ru/files/book/NewArmy_sm.pdf [10.03.2020].
Barabanov, M. (2014). Ukrainian Conflict and Military Reform in Russia. Russia in Global Affairs, 12(4). Dostęp: https://eng.globalaffairs.ru/articles/testing-a-new-look/ [19.03.2020].
Butowski, P. (2019). Tupolew Tu-95. Dostęp: http://www.hudi.republika.pl/Tu-95.htm [19.03.2020].
Cohen, R.S. & Radin, A. (2019). Russia's Hostile Measures in Europe. Understanding the Threat. Santa Monica: RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR1700/RR1793/RAND_RR1793.pdf [10.03.2020].
De Haas, M. (2011). Russia’s Military Reforms Victory after Twenty Years of Failure? (Clingendael Paper No. 5). Hague: Netherlands Institute of International Relation ‘Clingendael’. Dostęp: https://www.clingendael.org/sites/default/files/pdfs/20111129_clingendaelpaper_mdehaas.pdf [10.03.2020].
Doctrine of Information Security of the Russian Federation (2016). Decree of the President of the Russian Federation (No. 646 of December 5). Moscow: The Ministry of Foreign Affairs of the Russian Federation. Dostęp: https://www.mid.ru/en/foreign_policy/official_documents/-/asset_publisher/CptICkB6BZ29/content/id/2563163 [10.03.2020].
Doktryna wojskowa Federacji Rosyjskiej (2011). Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
Dura, M. (2019, 24 września). Szojgu: rosyjska armia po reformach w stałej gotowości. Defence24. Dostęp: https://www.defence24.pl/szojgu-rosyjska-armia-po-reformach-w-stalej-gotowosci [22.04.2020].
Fox, A.C., Rossow, A.J. (2017). Making Sense of Russian Hybrid Warfare: A Brief Assessment of the Russo-Ukrainian War (The Land Warfare Papers No. 112). Arlington: The Institute of Land Warfare. Dostęp: https://www.ausa.org/sites/default/files/publications/LWP-112-Making-Sense-of-Russian-Hybrid-Warfare-A-Brief-Assessment-of-the-Russo-Ukrainian-War.pdf [14.03.2020].
Giles, K. (2014). A New Phase in Russian Military Transformation. The Journal of Slavic Military Studies, 27(1), 147–162. DOI: https://doi.org/10.1080/13518046.2014.874850.
Giles, K. (2017). Assessing Russia’s Reorganized And Rearmed Military. Washington: Carnegie Endowment for International Peace. Dostęp: https://carnegieendowment.org/files/5.4.2017_Keir_Giles_RussiaMilitary.pdf [19.03.2020].
Golts, A., Kofman, M. (2016). Russia’s Military Assessment, Strategy, and Threat. Washington: Center on Global Interests. Dostęp: https://globalinterests.org/wp-content/uploads/2016/06/Russias-Military-Center-on-Global-Interests-2016.pdf [18.03.2020].
Grätz, J. (2014, April). Russia’s Military Reform: Progress and Hurdles (CSS Analyses in Security Policy, No. 152). Zurich: Center for Security Studies. Dostęp: https://css.ethz.ch/content/dam/ethz/special-interest/gess/cis/center-for-securities-studies/pdfs/CSSAnalyse152-EN.pdf [19.03.2020].
Gressel, G. (2015). Russia’s Quiet Military Revolution, And What It Means For Europe (Policy Brief No. 143). London: European Council on Foreign Relations. Dostęp: http://www.ecfr.eu/page/-/Russias_Quiet_Military_Revolution.pdf [10.03.2020].
Harris, C., Kagan, F.W. (2018). Russia's Military Posture: Ground Forces Order of Battle. Washington: Institute for the Study of War. Dostęp: http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Russian%20Ground%20Forces%20OOB_ISW%20CTP_0.pdf [14.03.2020].
Informacja na temat Doktryny wojennej Federacji Rosyjskiej (2015). (Bezpieczeństwo Narodowe III/2015). Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Dostęp: https://www.bbn.gov.pl/ftp/dok/03/35_KBN_DOKTRYNA_ROSJI.pdf [16.01.2019].
Johnson, D. (2018). Russia’s Conventional Precision Strike Capabilities, Regional Crises, and Nuclear Thresholds (Livermore Papers on Global Security, No. 3). Livermore: Center for Global Security Research. Dostęp: https://cgsr.llnl.gov/content/assets/docs/Precision-Strike-Capabilities-report-v3-7.pdf [16.01.2019].
Klein, M. (2016). Russia’s Military: On the Rise? (Transatlantic Academy Paper Series, 2015–16, No. 2, March). Washington: Transatlantic Academy. Dostęp: http://www.gmfus.org/file/7583/download [10.03.2020].
Kolejny nosiciel pocisków Kalibr-NK w budowie (2017, 19 marca). Defence24. Dostęp: http://www.defence24.pl/kolejny-nosiciel-pociskow-kalibr-nk-w-budowie [19.03.2020].
Koncepcja polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej, (2016, 30 października). (zatwierdzona przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej Vladimira Putina). Moskwa. Dostęp: https://poland.mid.ru/web/polska_pl/koncepcja-polityki-zagranicznej-federacji-rosyjskiej/-/asset_publisher/x9WG6FhjehkG/content/koncepcja-polityki-zagranicznej-federacji-rosyjskiej-zatwierdzona-przez-prezydenta-federacji-rosyjskiej-vladimira-putina-30-listopada-2016-r-?inheritRedirect=false [15.03.2020].
Kraj, K. (2019). The System of Military Higher Education in the Russian Federation. Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka, 36(3), 169–184. DOI: https://doi.org/10.34697/2451-0718-btip-2019-3-011.
Łomanowski, A., Musiałowicz, B. (2006). Kierunki rosyjskiej polityki zagranicznej. Raport BBN. Bezpieczeństwo Narodowe, 2, 17–40. Dostęp: https://www.bbn.gov.pl/download/1/889/kierunkirosyjskiejpolitykizagranicznej.pdf [10.03.2020].
McDermott, R.N. (2010). Russian Perspectives on Network-Centric Warfare: the Key Aim of Serdyukov’s Reform. Leavenworth: The Foreign Military Studies Office. Dostęp: https://community.apan.org/cfs-file/__key/docpreview-s/00-00-09-41-40/2018_2D00_10_2D00_01-Russian-Perspectives-on-Network_2D00_Centric-Warfare-_2800_McDermott_2900_.pdf [11.03.2020].
Mearsheimer, J.J. (2014). Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault. The Liberal Delusions That Provoked Putin. Foreign Affairs, 93(5). Dostęp: https://pdfs.semanticscholar.org/2930/73c0febf174ae904bea3d7f1524e14307706.pdf [04.01.2020].
Ministry of Defence of the Russian Federation (2020). Mission and Objectives of the Russian Armed Forces. Dostęp: http://eng.mil.ru/en/mission/tasks.htm [12.03.2020].
NI (2015, 20 listopada), NI: „zabójca lotniskowców USA” Tu-22M3 stał się „zabójcą PI”. Sputniknews. Dostęp: https://pl.sputniknews.com/swiat/201511201468390-Rosja-bombowiec-tu22m3/ [19.03.2020].
Nichol, J. (2011, August 24). Russian Military Reform and Defense Policy (CRS Report for Congress, R-42006). Washington: Congressional Research Service. Dostęp: https://fas.org/sgp/crs/row/R42006.pdf [10.03.2020].
Perry, B. (2015, August 14). Non-Linear Warfare in Ukraine: The Critical Role of Information Operations and Special Operations. Small Wars Journal. Dostęp: https://smallwarsjournal.com/jrnl/art/non-linear-warfare-in-ukraine-the-critical-role-of-information-operations-and-special-opera [14.03.2018].
President of the Russian Federation D. Medvedev. (2009, November 9). O wniesienii izmienienij w Fiedieralnyj zakon “Ob oboronie”. Moscow. Dostęp: http://docs.cntd.ru/document/902183535 [19.03.2020].
Radin, A., Reach C. (2017). Russian Views of the International Order. Santa Monica: RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR1800/RR1826/RAND_RR1826.pdf [10.03.2020].
Radin, A., Davis, L.E., Geist, E., Han, E., Massicot, D., Povlock, M., … Long, A. (2019). The Future of the Russian Military. Russia's Ground Combat Capabilities and Implications for U.S.-Russia Competition. Santa Monica: RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR3000/RR3099/RAND_RR3099.pdf [10.03.2020].
Renz, B. (2014). Russian military capabilities after 20 years of reform. Nottingham. Dostęp: https://core.ac.uk/download/pdf/42494084.pdf [11.03.2020].
Ripley, T. (2014, March 18). “Operation Crimea ’14”An Incomplete Victory? (Background to Military Deployments & Analysis). Dostęp: http://www.timripley.co.uk/articles/2014/Operation-Crimea-2014%20-Update-18-03-2014.pdf [14.03.2018].
Rosja zmienia konstytucję. Putin znowu będzie mógł kandydować na prezydenta. (2020, 11 marca). PAP. Dostęp: https://telewizjarepublika.pl/rosja-zmienia-konstytucje-putin-znowu-bedzie-mogl-kandydowac-na-prezydenta,92600.html [10.03.2020].
Russell, M. (2015). Russia's armed forces. Reforms and challenges (European Parliamentary Research Service. In-Depth Analysis PE 554–213), Brussels: European Parliament. Dostęp: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2015/554213/EPRS_IDA%282015%29554213_EN.pdf [10.03.2020].
Russia Military Power. Building a Military to Support Great Power Aspirations. (2017). Washington: Defense Intelligence Agency. Dostęp: http://www.dia.mil/Portals/27/Documents/News/Military%20Power%20Publications/Russia%20Military%20Power%20Report%202017.pdf [18.03.2020].
Sergunin, A. (2012). On the Russian Military Reform: A Rejoinder. The Journal of Slavic Military Studies, 25(2), 251–256. DOI: https://doi.org/10.1080/13518046.2012.676515.
Strategia bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej. (2015). Dostęp: https://poland.mid.ru/web/polska_pl/koncepcja-polityki-zagranicznej-federacji-rosyjskiej/-/asset_publisher/x9WG6FhjehkG/content/strategia-bezpieczenstwa-narodowego-federacji-rosyjskiej?inheritRedirect=false [10.03.2020].
Strzelecki, M. (2017). „Uprzejmi ludzie” czy „zielone ludziki”? Siły Operacji Specjalnych Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 28(3), 383–413. Dostęp: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-f87ce22c-f7bf-4d75-845c-b5fef97d790e [22.04.2020].
Sutyagin, I. (2015, March 9). Russian Forces in Ukraine (Briefing Paper). Moscow: Royal United Services Institute. Dostęp: https://www.rusi.org/sites/default/files/201503_bp_russian_forces_in_ukraine.pdf [14.03.2018].
Tu-160 Blackjack Strategic Bomber. (2020). Air Force Technology. Dostęp: https://www.airforce-technology.com/projects/tu-160-blackjack/ [19.03.2020].
Truffer, P. (2019, March 10). A long way: Russian military reform – Part 1. Dostęp: https://www.offiziere.ch/?p=35498 [10.03.2020].