Treść głównego artykułu
Abstrakt
Celem artykułu jest opis procesów, które prowadzą młodych ludzi do zaangażowania w działalność terrorystyczną w szeregach międzynarodowych organizacji dżihadystycznych. Główny problem badawczy ujęto w formie pytania o to, jakie mechanizmy grupowe i indywidualne skłaniają młodych ludzi do terroryzmu? W szczegółowych dociekaniach poszukiwano odpowiedzi na dwie kwestie: 1) jak wypracowane dotąd w naukach społecznych teoretyczne modele radykalizacji dają się zastosować do wyjaśnienia współczesnej mobilizacji bojowników walczących w Syrii i Iraku? A także 2) jak w świetle dostępnej wiedzy wyjaśnić można radykalizację islamistyczną młodych ludzi z regionu Kaukazu Północnego? W opracowaniu wykorzystano metodę analizy piśmiennictwa, a także metody ogólnologiczne, takie jak analiza, dedukcja i synteza. Przegląd współczesnych koncepcji radykalizacji pozwolił na sformułowanie oceny, że w zrozumieniu zjawiska radykalizacji bardzo przydatny jest model „3P”, zwracający uwagę na czynniki „wypychające”, „przyciągające” oraz osobiste (push-pull-personal). Natomiast analiza sytuacji na Kaukazie Północnym wykazała, że w ostatniej fazie poprzedzającej decyzję o wejściu na drogę terroryzmu szczególnie ważne są czynniki z grupy pull: wpływ najbliższego otoczenia społecznego, wpływ tzw. wehikułów radykalizacji, dynamika grupowa oraz działania rekrutacyjne ze strony organizacji terrorystycznej.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Referencje
- Baaken, T. i Schlegel, L. (2017). Fishermen or Swarm Dynamics? Should we Understand Jihadist Online-Radicalization as a Top-Down or Bottom-Up Process? Journal for Deradicalization, (13), 178–212. Dostęp: https://journals.sfu.ca/jd/index.php/jd/article/view/127 [10.03.2021].
- Behr, I. V., Reding, A., Edwards, C. I Gribbon, L. (2013). Radicalisation in the digital era: The use of the internet in 15 cases of terrorism and extremism. Santa Monica: RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/pubs/research_reports/RR453.html [05.02.2021].
- Bloom, M. (2011). Bombshells: Women and Terror. Gender Issues, 28(1), 1–21. DOI: https://doi.org/10.1007/s12147-011-9098-z
- Bolechów, B. (2012). Polityka antyterrorystyczna w świetle badań nad terroryzmem. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
- Borum, R. (2011). Radicalization into Violent Extremism II: A Review of Conceptual Models and Empirical Research. Journal of Strategic Security, 4(4), 37–62. DOI: https://doi.org/10.5038/1944-0472.4.4.2
- De Coensel, S. (2018). Processual models of radicalization into terrorism: A best fit framework synthesis. Journal for Deradicalization, (17), 89–127. Dostęp: https://journals.sfu.ca/jd/index.php/jd/article/view/176 [13.02.2021].
- Doosje, B., Moghaddam, F. M., Kruglanski, A. W., de Wolf, A., Mann, L. i Feddes, A. R. (2016). Terrorism, radicalization and de-radicalization. Current Opinion in Psychology, 11, 79–84. DOI: https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.06.008
- Dzutsati, V. (2020). Authorities Alarmed by Reported Spread of Islamic Extremism in Russian Prisons (Eurasia Daily Monitor, vol. 17, issue 51). Washington, DC: The Jamestown Foundation. Dostęp: https://jamestown.org/program/authorities-alarmed-by-reported-spread-of-islamic-extremism-in-russian-prisons/ [15.02.2021].
- Falkowski, M. i Lang, J. (2015). Homo dżihadicus: Islam na obszarze byłego ZSRR a fenomen postsowieckich bojowników w Syrii i Iraku (Raport OSW). Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia. Dostęp: https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/raport_homo_dzihadicus_net.pdf [10.02.2021].
- Frissen, T. (2021). Internet, the great radicalizer? Exploring relationships between seeking for online extremist materials and cognitive radicalization in young adults. Computers in Human Behavior, 114, 106549. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106549
- Grabowski, T. W. (2014). Demograficzne źródła konfliktu na Kaukazie Północnym. Przegląd Geopolityczny, 7, 85–104. Dostęp: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-7f36c450-3f83-4114-b7f1-d69053557ebc [17.02.2021].
- Grabowski, T. W. (2017). Terroryzm północnokaukaski: Źródła, przejawy i przeciwdziałanie zjawisku. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie. Dostęp: https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/sites/wydawnictwo/files/publikacje_pdf/grabowski_terroryzm_0.pdf [10.02.2021].
- Hafez, M. i Mullins, C. (2015). The Radicalization Puzzle: A Theoretical Synthesis of Empirical Approaches to Homegrown Extremism. Studies in Conflict & Terrorism, 38(11), 958–975. DOI: https://doi.org/10.1080/1057610X.2015.1051375
- Holt, T. J., Freilich, J. D., Chermak, S. M., Mills, C. i Silva, J. (2019). Loners, Colleagues, or Peers? Assessing the Social Organization of Radicalization. American Journal of Criminal Justice, 44(1), 83–105. DOI: https://doi.org/10.1007/s12103-018-9439-5
- Janssen, H. J., Bruinsma, G. J. i Weerman, F. M. (2021). Can inner and outer containment counteract pulls and pushes toward delinquency? A test of Walter Reckless’s containment theory. European Journal of Criminology, 1–23. DOI: https://doi.org/10.1177/1477370820988815
- Kardaś, J. (2019). Federacja Rosyjska wobec północnokaukaskiego terroryzmu. Poznań: Wydawnictwo FNCE & Wydawnictwo Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
- Kavkazskij Uzel. (2021, 16 czerwca). Statistika žertv na severnom Kavkaze. Dostęp: https://www.kavkaz-uzel.eu/rubric/1103 [17.06.2021].
- Kruglanski, A., Jasko, K., Webber, D., Chernikova, M. i Molinario, E. (2018). The making of violent extremists. Review of General Psychology, 22(1), 107–120. DOI: https://doi.org/10.1037/gpr0000144
- Kruglanski, A. W., Gelfand, M. J., Bélanger, J. J., Sheveland, A., Hetiarachchi, M. i Gunaratna, R. (2014). The Psychology of Radicalization and Deradicalization: How Significance Quest Impacts Violent Extremism. Political Psychology, 35(S1), 69–93. DOI: https://doi.org/10.1111/pops.12163
- Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1), 47–57. DOI: https://doi.org/10.2307/2060063
- McCauley, C. i Moskalenko, S. (2014). Toward a Profile of Lone Wolf Terrorists: What Moves an Individual From Radical Opinion to Radical Action. Terrorism and Political Violence, 26(1), 69–85. DOI: https://doi.org/10.1080/09546553.2014.849916
- Milašina, M. (2019). Čečency v Evrope. Novaya Gazeta. Dostęp: https://drive.google.com/file/d/1PtuNTF5e_CEgKiGlCNpm3FjFjvyCMA3V/view [12.04.2021].
- Moghaddam, F. M. (2005). The staircase to terrorism: A psychological exploration. The American Psychologist, 60(2), 161–169. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.60.2.161
- Pokalova, E. (2019). Islamic Radicalization in Russia’s North Caucasus: Lessons from Russia’s Handling of Religious Revival. Journal of Balkan & Near Eastern Studies, 21(2), 146–169. https://doi.org/10.1080/19448953.2017.1367587
- Pospiszyl, I. (2008). Patologie społeczne. Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Rothenberger, L. (2014). Terrorism as strategic communication. W: D. Holtzhausen, A. Zerfass (red.), The Routledge handbook of strategic communication (481–496). Abingdon: Routledge.
- Schmid, A. (2013). Radicalisation, De-Radicalisation, Counter-Radicalisation: A Conceptual Discussion and Literature Review (ICCT Research Paper, no 2). The Hague: International Centre for Counter Terrorism. DOI: https://doi.org/10.19165/2013.1.02
- Schneider, F. i Meierrieks, D. (2019). Terrorism. W: A. Marciano, G. B. Ramello (red.), Encyclopedia of Law and Economics (2024–2032). New York: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4614-7753-2_554
- Sokirânskaâ, E. (2019). Možno li predotvratitʹ novye volny radikalizacii na Severnom Kavkaze. Radikalizaciâ i ee profilaktika v Čečne, Ingušetii, Dagestane i Kabardino-Balkarii. Conflict Analysis and Prevention Center. Dostęp: http://cap-center.org/wp-content/uploads/2019/02/CVE_Ru-1.pdf [17.03.2021].
- Starodubrovskaya, I. (2015a). Informal institutions and radical ideologies under institutional transformation. Russian Journal of Economics, 1(2), 182–198. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ruje.2015.11.003
- Starodubrovskaya, I. (2015b). How to Fight Youth Radicalism in the North Caucasus? Obshchestvennye Nauki i Sovremennost (Social Sciences and Contemporary World), (6), 84–96. Dostęp: https://ons-journal.ru/s086904990011587-7-1/ [15.03.2021].
- Starodubrovskaya, I. (2019). Intergenerational Relations and Social Transformations: The Case of North Caucasus. Sociology of Power, 31(1), 92–113. DOI: https://doi.org/10.22394/2074-0492-2019-1-92-113
- Taylor, M., & Horgan, J. (2006). A Conceptual Framework for Addressing Psychological Process in the Development of the Terrorist. Terrorism and Political Violence, 18(4), 585–601. DOI: https://doi.org/10.1080/09546550600897413
- Troian, J., Baidada, O., Arciszewski, T., Apostolidis, T., Celebi, E. i Yurtbakan, T. (2019). Evidence for indirect loss of significance effects on violent extremism: The potential mediating role of anomia. Aggressive behavior, 45(6), 691–703. DOI: https://doi.org/10.1002/ab.21863
- Vasilieva, N., Maiboroda, A. i Yasaveev, I. (2017). „Why Do They Leave for ISIL”? A Discourse-Analysis of Young Dagestanis’ Narratives. Russian Politics & Law, 55(4/5), 292–314. DOI: https://doi.org/10.1080/10611940.2017.1533265
- Veldhuis, T. i Staun, J. (2009). Islamist radicalisation: A root cause model. The Hague: Netherlands Institute of International Relations Clingendael. https://www.diis.dk/files/media/publications/import/islamist_radicalisation.veldhuis_and_staun.pdf [20.02.2021].
- Vergani, M., Iqbal, M., Ilbahar, E. i Barton, G. (2020). The Three Ps of Radicalization: Push, Pull and Personal. A Systematic Scoping Review of the Scientific Evidence about Radicalization Into Violent Extremism. Studies in Conflict & Terrorism, 43(10), 854–854. DOI: https://doi.org/10.1080/1057610X.2018.1505686
- Viejo, J. P. i Boyé, Á. M. (2017). An Analysis of the Psycho-Social Factors Involved in Jihadist Radicalization Process and Terrorist Violence. W: A. Sroka, F. C.-R. Garrone i R. D. T. Kumbrián (red.), Radicalism and Terrorism in the 21st Century (Studies in Politics, Security and Society, vol. 9, s. 91–106). Frankfurt am Main: Peter Lang AG. https://www.jstor.org/stable/pdf/j.ctv2t4bgx.8.pdf?refreqid=excelsior%3Ac92ffe923ea2c2dca6212e1d3e450669 [15.04.2021].
- Yarlykapov, A. A. (2015). Islam in the Caucasus and its Impact on Conflict Potential in the Region and in Russia. Comparative Politics, 4(3), 133–152. DOI: https://doi.org/10.18611/2221-3279-2013-4-3(13)-133-152