Pasek boczny artykułu

Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 94 Pobieranie : 27

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Zasadniczym celem powstania niniejszego artykułu było podjęcie próby charakterystyki bezpieczeństwa społecznego mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, w aspekcie polityki etnicznej państwa. Zakłada ona nie tylko usankcjonowanie istnienia wieloetnicznego i wielokulturowego społeczeństwa, ale również wspieranie wspólnot obywateli o odmiennym pochodzeniu narodowościowym. W artykule dokonano eksplanacji najważniejszych pojęć teoretycznych, takich jak np.: bezpieczeństwo społeczne, polityka etniczna i bezpieczeństwo społeczne mniejszości narodowych i etnicznych. Ponadto wymieniono i scharakteryzowano grupy obywateli RP o odmiennym pochodzeniu narodowościowym, zidentyfikowano system źródeł prawa z zakresu ochrony mniejszości narodowych w Polsce, a także przedstawiono podmioty predestynowane do zapewnienia wspomnianego bezpieczeństwa mniejszościom. Wykorzystano następujące metody badawcze, m.in.: komparatystyczną, statystyczną i historyczną, przy zastosowaniu krytyki piśmiennictwa i analizy źródeł jako przykładowych technik badawczych. Pozwoliły one na wykazanie prawidłowości, że podejmowane przez państwo polskie próby zapewnienia bezpieczeństwa społecznego mniejszościom (rozumianego jako spełnienie ich potrzeb materialnych i duchowych) stanowią elementarną cechę współczesnej polityki etnicznej RP.

Słowa kluczowe

bezpieczeństwo społeczne polityka etniczna mniejszości narodowe i etniczne

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Licencja

Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Jak cytować
Szczepański, A. (2022). Bezpieczeństwo społeczne mniejszości narodowych i etnicznych w świetle polityki etnicznej III RP (ze szczególnym uwzględnieniem porządku prawnego po 1997 r.). Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 16(1), 133-151. https://doi.org/10.34862/rbm.2022.1.7

Referencje

  1. Browarek, T. (2018). Uwarunkowania polityki etnicznej państwa polskiego po 1989 roku. Wydawnictwo UMCS.
  2. Chałupczak, H. (2014). Paradygmat badawczy polityki etnicznej jako polityki publicznej państwa. W: A. Sakson (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce i Europie. Aspekty polityczne i społeczne (s. 11–28). Wydawnictwo Adam Marszałek.
  3. Chałupczak, H., Browarek T. (2000). Mniejszości narodowe w Polsce 1919 – 1995. Wydawnictwo UMCS.
  4. Chałupczak, H., Zenderowski, R., Baluk, W. (2015). Polityka etniczna: próba teoretycznej konceptualizacji. W: R. Zenderowski, H. Chałupczak, W. Baluk (red.), Polityka etniczna współczesnych państw Europy Środkowo – Wschodniej (s. 23–96). Wydawnictwo UMCS.
  5. Gierszewski, J. (2018). Bezpieczeństwo społeczne jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego. Historia i Polityka, 23(30), 21–38. https://doi.org/10.12775/HiP.2018.002
  6. Godlewska, E., Lesińska–Staszczuk, M. (2013). Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie. W: E. Godlewska, M. Lesińska–Staszczuk (red.), Mniejszości narodowe w państwach Unii Europejskiej. Stan prawny i faktyczny (s. 11–14). Wydawnictwo UMCS.
  7. Goryń, P. (2020). Bezpieczeństwo społeczne – jedno czy wiele? W: D. Boćkowski, P. Goryń, K. Goryń (red.), Bezpieczeństwo i jego percepcja w dyskursie społecznym i militarnym (s. 47–61). Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku. Dostęp: http://hdl.handle.net/11320/10699 [16.02.2022].
  8. Górecki, D. (2014). Sytuacja mniejszości litewskiej w Polsce. Stan prawny i jego realizacja. Studia Iuridica Lublinensia, 22, 573–587. https://doi.org/10.17951/sil.2014.22.0.573
  9. Idzior, A. (2013). Białorusini. Organizacje białoruskie w Polsce. W: S. Dudra, B. Nitschke (red.), Stowarzyszenia mniejszości narodowych, etnicznych i postulowanych w Polsce po II wojnie światowej (s. 58–81). Zakład Wydawniczy NOMOS.
  10. Janusz, G. (2007). Dwustronne porozumienia o prawach mniejszości jako nowa jakość ochrony mniejszości w Europie na przełomie XX i XXI wieku. Forum Politologiczne, 5, 53–81. Dostęp: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-c8602d1a-9c33-414e-a072-4935d5d94875/c/05-02.pdf [17.02.2022].
  11. Janusz, G. (2011). Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie. Wydawnictwo UMCS.
  12. Kancelaria Sejmu. [KS]. (2021). Pełny zapis przebiegu posiedzenia Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych (Nr 32) z dnia 16. kwietnia 2021 r. Biuro Komisji Sejmowych. Dostęp: https://orka.sejm.gov.pl/zapisy9.nsf/0/86EA79C1F11C40A8C12586CD002F03A9/%24File/0117909.pdf [26.02.2022].
  13. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (1997). Dz. U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.
  14. Kopczyński, M. (2010). Wstęp. W: M. Kopczyński, W. Tygielski (red.), Pod wspólnym niebem. Narody dawnej Rzeczypospolitej (s. 7–21). Muzeum Historii Polski.
  15. Kubiak, M. (2012), Bezpieczeństwo społeczne mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. W: A. Skrabacz, S. Sulowski (red.), Bezpieczeństwo społeczne. Pojęcia. Uwarunkowania. Wyzwania (s. 208–218). Dom Wydawniczy Elipsa.
  16. Łodziński, S. (2010). Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945–2008. W: S. Dudra, B. Nitschke (red.), Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej. Wybrane elementy polityki państwa (s. 13–34). Zakład Wydawniczy NOMOS.
  17. Madajczyk, P. (2004). Mniejszości narodowe w Polsce po II wojnie światowej. Pamięć i Sprawiedliwość, 3/2(6), 37–55. Dostep: https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamiec_i_Sprawiedliwosc/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2004-t3-n2_(6)/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2004-t3-n2_(6)-s37-55/Pamiec_i_Sprawiedliwosc-r2004-t3-n2_(6)-s37-55.pdf [15.03.2022].
  18. Majer, P., Urbanek, A. (2016). Bezpieczeństwo społeczne. Ewolucja, instytucje, zagrożenia. Editions Spotkania.
  19. Marczuk, K. P. (2012). Bezpieczeństwo społeczne: potrzeba szerokiego ujęcia. Implikacje dla Polski. W: A. Skrabacz, S. Sulowski (red.). Bezpieczeństwo społeczne. Pojęcia. Uwarunkowania. Wyzwania (s. 26–52). Dom Wydawniczy Elipsa.
  20. Marszałek, P. K. (2017). Status prawny mniejszości narodowych w Polsce. Jego geneza i ewolucja w świetle rozwiązań prawnych. Wschodnioznawstwo, (11), 325–336. Dostęp: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-2e81569e-ffa7-4594-91bd-8ea39c9f781e/c/Wschodnioznawstwo-2017_3-325-336.pdf [25.02.2022].
  21. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji [MSWiA]. (2002). I Raport dla Sekretarza Generalnego Rady Europy z realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień „Konwencji Ramowej Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych” (strona archiwalna MSWiA: Mniejszości Narodowe i Etniczne). Dostęp: http://mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl/mne/prawo/konwencja-ramowa-rady/raporty-dla-sekretarza/6775,I-Raport-dla-Sekretarza-Generalnego-Rady-Europy-z-realizacji-przez-Rzeczpospolit.html [15.02.2022].
  22. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji [MSWiA]. (b.d.). Kodeks Dobrych Praktyk Pełnomocnika wojewody do spraw mniejszości narodowych i etnicznych (strona archiwalna MSWiA: Mniejszości Narodowe i Etniczne). Dostęp: http://mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl/mne/mniejszosci/podmioty-odpowiedzialn/pelnomocnicy-wojewodow/10203,Kodeks-Dobrych-Praktyk-Pelnomocnika-wojewody-do-spraw-mniejszosci-narodowych-i-e.html?search=75645 [28.02.2022].
  23. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji [MSWiA]. (b.d.). Podstawowe prawa (strona archiwalna MSWiA: Mniejszości Narodowe i Etniczne). Dostęp: http://mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl/mne/prawo/zapisy-z-konstytucji-r/6481,Podstawowe-prawa.html [24.02.2022].
  24. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Białorusini. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/bialorusini [20.02.2022].
  25. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Czesi. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/czesi [20.02.2022].
  26. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Dotacje. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/dotacje2 [26.02.2022].
  27. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Karaimi. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/karaimi [22.02.2022].
  28. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Kontakt. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/kontakt11 [28.02.2022].
  29. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Litwini. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/litwini [21.02.2022].
  30. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Niemcy. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/niemcy [21.02.2022].
  31. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). O Komisji. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/o-komisji [28.02.2022].
  32. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Ormianie. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/ormianie [21.02.2022].
  33. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Programy integracji społeczności romskiej. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/programy-integracji-spolecznosci-romskiej [26.02.2022].
  34. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Rosjanie. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/rosjanie [22.02.2022].
  35. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Słowacy. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/slowacy [22.02.2022].
  36. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Tatarzy. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/tatarzy [24.02.2022].
  37. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Ukraińcy. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/ukraincy [23.02.2022].
  38. Mniejszości Narodowe i Etniczne [MNiE]. (b.d.). Żydzi. Serwis Rzeczpospolitej Polskiej. Dostęp: https://www.gov.pl/web/mniejszosci-narodowe-i-etniczne/zydzi [23.02.2022].
  39. Nijakowski, L.M., Łodziński, S. (red.). (2003). Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Wydawnictwo Sejmowe.
  40. Możdżonek, W. (2007). Karaimi – naród zapomniany. Forum Politologiczne, 5, 267–282. https://bibliotekanauki.pl/articles/566902 [28.02.2022].
  41. Plewko, J. (2009). Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczności języka regionalnego a samorząd terytorialny w Polsce. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  42. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [SRP]. (2019, 13 listopada). Komisja Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Dostęp: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/agent.xsp?symbol=KOMISJAST&NrKadencji=9&KodKom=MNE [1.03.2022].
  43. Skrabacz, A. (2012). Bezpieczeństwo społeczne. Podstawy teoretyczne i społeczne. Dom Wydawniczy Elipsa.
  44. Szczepański, A. (2017). Komitet Wyborczy Wyborców Mniejszość Niemiecka w wyborach parlamentarnych w 2015 r. W: M. Nowina-Konopka, K. Glinka, R. Miernik (red.), Populizm jako narzędzie marketingu politycznego (s. 115–128). Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.
  45. Szczepański, A. (2019). Działalność Centrum Dokumentacji Romskiej jako forma zapewnienia bezpieczeństwa społecznego mniejszości romskiej (cygańskiej) w Legnicy. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, (33), 13–31. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-919c80f3-6821-4fcf-b321-db13d6f5da88/c/33_1.pdf [15.02.2022].
  46. Szczepański, A. (2020). Ewolucja polityki etnicznej w Polsce w latach 1944–1989. Wrocławskie Studia Politologiczne, 28, 164–174. https://doi.org/10.19195/1643-0328.28.11
  47. Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, podpisany w Bonn dnia 17 czerwca 1991 r. (1991). Dz. U. 1992, nr 14, poz. 56.
  48. Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich. (1987). Dz. U. 1987, nr 21, poz. 123 ze zm.
  49. Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach. (1989). Dz. U. 1989, nr 20, poz. 104 ze zm.
  50. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. (1991). Dz. U. 1991, nr 95, poz. 425 ze zm.
  51. Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji. (1993). Dz. U. 1993, nr 7, poz. 34 ze zm.
  52. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim. (1991). Dz. U. 1999, nr 90, poz. 999 ze zm.
  53. Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. (2005). Dz. U. 2005, nr 17, poz. 141 ze zm.
  54. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy. (2011). Dz. U. 2011, nr 21, poz. 112 ze zm.
  55. Zenderowski, R., Pieńkowski J. (2014). Kwestie narodowościowe w Europie Środkowo – Wschodniej. Zagadnienia teoretyczne. Instytut Politologii UKSW. Dom Wydawniczy Elipsa.