Treść głównego artykułu

Abstrakt

Artykuł przedstawia zagadnienia związane z terminem „narkoterroryzm”. Wszedł on do użytku pod koniec zimnej wojny. Początkowo stosowano go w związku ze współpracą handlarzy narkotyków z lewicowymi organizacjami terrorystycznymi w Ameryce Łacińskiej i państwami bloku sowieckiego. Należy wskazać, że nie istnieje w piśmiennictwie jedna, ogólnie przyjęta definicja tego terminu. Może on bowiem oznaczać zarówno stosowanie metod przypisywanych terrorystom przez kartele narkotykowe, jak i finansowanie działalności organizacji terrorystycznych z handlu narkotykami. W zakresie pierwszego znaczenia niniejsze opracowanie prezentuje przypadek Kolumbii i Meksyku, państw szczególnie dotkniętych działalnością karteli narkotykowych. W zakresie drugiego znaczenia przedmiotem opisu jest casus Afganistanu, w którym rządy terrorystycznego ugrupowania talibów finansowane są z handlu opium. Tak rozumiany narkoterroryzm uległ następnie swoistej „relokacji” na Bałkany, gdzie w związku z wybuchem wojny w Bośni i Hercegowinie trafiły tysiące afgańskich bojowników. Wskutek tych wydarzeń na Bałkanach zrodziła się „hybryda” lokalnej przestępczości zorganizowanej i importowanego z Afganistanu terroryzmu. Region stał się centralnym punktem na szlaku przerzutu produkowanych przez talibów narkotyków do Europy. Obie postacie zjawiska stanowić mogą zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego Polski. Jednocześnie okoliczność, że termin „narkoterroryzm” jest zjawiskiem polisemicznym, niejednoznacznym, może stanowić poważną przeszkodę dla ustawodawcy, gdyby próbował wprowadzić to pojęcie do polskiego języka prawnego.

Słowa kluczowe

narkoterroryzm przemyt narkotyków terroryzm kartel narkotykowy przestępczość zorganizowana Kolumbia Meksyk Bałkany narcoterrorism drug trafficking terrorism drug cartel organized crime Columbia Mexico Balkans

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Bobkier, R., & Herman, P. (2022). O wieloznaczności pojęcia narkoterroryzmu. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 16(2), 17–47. https://doi.org/10.34862/rbm.2022.2.2

Bibliografia

  1. Al Asyari, H. (2022). The Evolution of Cyberterrorism: Perspectives and Progress from The European Union and Association of Southeast Asian Nation. Jurnal Hukum Ius Quia Iustum, 29(1), 1–23. https://doi.org/10.20885/iustum.vol29.iss1.art1
  2. Antonów, R. (2013). Handel ludźmi a bezpieczeństwo człowieka we współczesnym świecie. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 35(4), 61–79. Accessed: https://repozytorium.uni.wroc.pl/dlibra/publication/117228/edition/108264/content [12.05.2022].
  3. Antonów, R. (2015). Charakterystyka współczesnego terroryzmu. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem, 37(4), 73–79. Accessed: https://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/107906/PDF/08_Antonow_R_Charakterystyka_wspolczesnego_terroryzmu.pdf [12.05.2022].
  4. Astorga, L., & Shirk, D.A. (2010). Drug Trafficking Organizations and Counter-Drug Policy Strategies in the U.S.–Mexican Context. Center for U.S.-Mexican Studies at the University of San Diego. Accessed: https://escholarship.org/uc/item/8j647429 [06.06.2022].
  5. Atuesta, L.H., & Pérez-Dávila, Y.S. (2018). Fragmentation and Cooperation: The Evolution of Organized Crime in Mexico. Trends in Organized Crime, 21(3), 235–261. https://doi.org/10.1007/s12117-017-9301-z
  6. Azinovic, V. (2009). Challenges to International Security: The Case of Bosnia‐Herzegovina (HUMSEC. Integrating and Strengthening the European Research Areas. Second Annual Conference on Human Security 2009). Accessed: https://www.files.ethz.ch/isn/102350/7_Azinovic.pdf [09.05.2022].
  7. Beittel, J.S. (2022). Mexico: Organized Crime and Drug Trafficking Organizations (CRS Report R41576, version 46 updated June 7, 2022). Congressional Service Research. Accessed: https://sgp.fas.org/crs/row/R41576.pdf [25.05.2022].
  8. Białek, T. (2005). Terroryzm: Manipulacja strachem. Studio Emka.
  9. Björnehed, E. (2004). Narco-Terrorism: The Merger of the War on Drugs and the War on Terror. Global Crime, 6(3–4), 305–324. https://doi.org/10.1080/17440570500273440
  10. Blackbourn, J. (2011). The evolving definition of terrorism in UK law. Behavioral Sciences of Terrorism and Political Aggression, 3(2), 131–149. https://doi.org/10.1080/19434472.2010.512149
  11. Blakesley, C.L., Penney, B., Nadelmann, E., & Zagaris, B. (1987). Drugs and Small Arms: Can Law Stop the Traffic? Proceedings of the Annual Meeting of American Society of International Law, 81, 44–59. http://www.jstor.org/stable/25658348
  12. Bobkier, R. (2021). Niewłaściwa reprezentacja banku w dokumencie wystawionym w trybie art. 95 ust. 1 Prawa bankowego jako podstawa powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Monitor Prawa Bankowego, (11), 90–97. Accessed: https://www.monitorpb.pl/_wydania/1431.pdf [06.06.2022].
  13. Bobkier, R. (2022a). Polimorfizm narkoterroryzmu. Terrorystyczna działalność karteli narkotykowych czy finansowanie terroryzmu z handlu narkotykami. Kultura Bezpieczeństwa, (42), 18–57. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9476
  14. Bobkier, R. (2022b). Współczesny narkoterroryzm w Ameryce Łacińskiej. Casus Kolumbii i Meksyku. Zeszyty Naukowe Collegium Witelona, (2/43), 11–38. Accessed: https://dbc.wroc.pl/Content/118160/zn_CW_43_2022_01.pdf [10.05.2022].
  15. Borkowski, R. (2006). Terroryzm ponowoczesny. Studium z antropologii polityki. Wydawnictwo Adam Marszałek.
  16. Boyce, D. (1987). Narco-Terrorism. FBI Law Enforcement Bulletin, 56(11), 24–27. Accessed: https://leb.fbi.gov/file-repository/archives/october-1987.pdf/view [10.12.2022].
  17. Brzezińska, J. (2008). Grupa i związek przestępczy jako przejawy przestępczości zorganizowanej. Studia Erasmiana Wratislaviensia. Acta Studentium, (1), 156–175. Accessed: https://www.bibliotekacyfrowa.pl/publication/22377 [17.05.2022].
  18. Bunker, R.J., & Sullivan, J.P. (1998). Cartel Evolution: Potentials and Consequences. Transnational Organized Crime, 4(2), 55–74. Accessed: https://www.academia.edu/3173100/Cartel_Evolution_Potentials_and_Consequences [06.06.2022].
  19. Busuncian, T. (2007). Terrorist Routes in South Eastern Europe. Connections. The Quarterly Journal, 6(1), 85–102. http://doi.org/10.11610/Connections.06.1.07
  20. Caballero, J.P. (2017). ¿Qué querían que hiciera? Inseguridad y delincuencia organizada en el gobierno de Felipe Calderon. Foro International, 57(3), 729–736. https://doi.org/10.24201/fi.v52i3.2453
  21. Cheek, Z.W. (2022, April 12). The Impact of Afghan Opium Cultivation on the American Opioid Epidemic. University of Nebraska. Accessed: https://digitalcommons.unl.edu/resposterundergrad/4/ [10.05.2022].
  22. Chicos, O. (2015). The Concept of Narcoterrorism and Its Implications. Law Annals Titu Maiorescu University, 14, 38–50. Accessed: https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/latitu2015&div=44&id=&page= [09.05.2022].
  23. Chojnowski, L. (2017). The Origins and Waves of Terrorism. Scientific Journal Bielsko-Biala School of Finance and Law, (4), 167–178. https://doi.org/10.19192/wsfip.sj4.2017.10
  24. Clarke, C.P. (2016). Drugs & Thugs: Funding Terrorism through Narcotics Trafficking. Journal of Strategic Security, 9(3), 1–15. http://doi.org/10.5038/1944-0472.9.3.1536
  25. Combs, C.C., & Slann, M. (2007). Encyclopedia of Terrorism. Facts on File.
  26. Czerniejewska, M. (2008). Sytuacja w Afganistanie po obaleniu reżimu talibów. Studia Bliskowschodnie, (2), 4–26.
  27. Czerny, M. (2016). Region peryferyjny wobec procesów globalizacji – eksploatacja surowców i zjawisko rugowania rdzennych mieszkańców Chocó z ich ziemi (w Kolumbii). Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, 5, 273–288. https://doi.org/10.18778/2300-0562.05.13
  28. Dickenson, M. (2014). The impact of leadership removal on Mexican drug trafficking organizations. Journal of Quantitative Criminology, 30, 651–676. https://doi.org/10.1007/s10940-014-9218-5
  29. Dishman, Ch. (2005). The Leaderless Nexus: When Crime and Terror Converge. Studies in Conflict & Terrorism, 28(3), 237–252. https://doi.org/10.1080/10576100590928124
  30. Djuni, T., Prasojo, P., Saut, H.H., & Tiara, P.A. (2022). Study on Policing Management for Terrorism Crimes in Indonesia of the decade 2000–2020. Asia Pacific Journal of Business Economics and Technology, 2(2), 21–32. Accessed: http://apjbet.com/index.php/apjbet/article/view/39/24 [07.05.2022].
  31. Doczekalska, A. (2021). Język prawny w tworzeniu i transpozycji prawa Unii Europejskiej. Procesy hybrydyzacji. Wolters Kluwer.
  32. Dreikhausen, V.F., & Gaub, F. (2022). Taliban in or out? Afghanistan in 2025 (Conflict Series, Brief 5). European Union Institute for Security Studies. https://doi.org/10.2815/132229
  33. Dukić, B. (2020). Politički islam (islamizam), terorizam i utjecaj islamskih zemalja u Bosni i Hercegovini. National Security and the Future, 21(1–2), 49–94. Accessed: https://hrcak.srce.hr/248308 [10.05.2022].
  34. Duncan, G., Sosa, S., & Fortou, J.A. (2022). Terrorism and Organized Crime in Colombia. In L. Paoli, C. Fijnaut, & J. Wouters (Eds.), The Nexus Between Organized Crime and Terrorism (pp. 412–432). Monograph Book.
  35. Durbin, K.J. (2013). International Narco-Terrorism and Non-State Actors: The Drug Cartel Global Threat. Global Security Studies, 4(1), 16–30. Accessed: https://www.uniad.org.br/wp-content/uploads/2013/02/Durbin_Narcotics1.pdf [10.05.2022].
  36. Džamić, D. (2001). Psi rata na Balkanu. Strani plaćenici u ratnim sukobima na prostorima bivše Jugoslavije. Target.
  37. Ehrenfeld, R. (1988). Narco-terrorism and the Cuban Connection. Cuban American National Foundation.
  38. Ehrenfeld, R. (1990). Narcoterrorism. Basic Books.
  39. Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii [EMCDDA]. (2019). Methamphetamine in Europe. EMCDDA-Europol threat assessment. EMCDDA & EUROPOL. https://doi.org/10.2810/960781
  40. Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii [EMCDDA]. (2021). Europejski raport narkotykowy 2021. Tendencje i osiągnięcia. EMCDDA. https://doi.org/10.2810/824171
  41. EUROPOL SOCTA. (2021). EU Serious and Organised Crime Threat Assessment. A Corrupting Influence: The Infiltration and Undermining of Europe’s Economy and Society by Organised Crime. European Union Agency for Law Enforcement Cooperation. https://doi.org/10.2813/346806
  42. EUROPOL TE-SAT. (2022). European Union Terrorism Situation and Trend Report 2022 (TE-SAT). European Union Agency for Law Enforcement Cooperation. http://doi.org/10.2813/467703
  43. Farfán-Méndez, C. (2019). The Structure of Drug Trafficking Organizations and Money Laundering Practices: A Risk Appetite Hypothesis. Journal of Illicit Economies and Development, 1(3), 294–311. http://doi.org/10.31389/jied.1
  44. Fernández Velázquez, J.A. (2018). El narcotráfico en Los Altos de Sinaloa (1940-1970). Universidad Veracruzana.
  45. Fiedler, R. (2017). Wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na rozwój terroryzmu w Azji Centralnej. Przegląd Strategiczny, (10), 307–318. https://doi.org/10.14746/ps.2017.1.17
  46. Fijałkowski-Myszyński, M., Dynak, F., & Dąbrowska, E. (2022). Historia FARC: pomiędzy partyzantką a terroryzmem. Securo. Badania nad terroryzmem, (8–9), 59–74. Accessed: https://wnpism.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/Securo-8-9-EBOOK.pdf [07.05.2022].
  47. Fiszer, J.M. (2012). Terroryzm jako zagrożenie dla współczesnych stosunków międzynarodowych. Myśl Ekonomiczna i Polityczna, (3), 155–187. Accessed: https://mysl.lazarski.pl/fileadmin/user_upload/dokumenty/czasopisma/mysl-ekonomiczna-polityczna/2012/MEiP_3_7_2012_Fiszer.pdf [11.05.2022].
  48. Fiszer, J.M. (2013). Terroryzm jako zagrożenie dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego i nowego ładu międzynarodowego. In J.M. Fiszer, & P. Olszewski (Eds.), System euroatlantycki w wielobiegunowym ładzie międzynarodowym (pp. 267–295). Instytut Studiów Politycznych PAN i Dom Wydawniczy Elipsa.
  49. Freeman, M. (2011). The Sources of Terrorist Financing: Theory and Typology. Studies in Conflict & Terrorism, 34(6), 461–475. https://doi.org/10.1080/1057610X.2011.571193
  50. Gaffney, F. (2018). Narcoterrorism in Colombia. In J. Windle, J.F. Morrison, A. Winter, & A. Silke (Eds.), Historical Perspectives on Organized Crime and Terrorism (pp. 157–168). Routledge.
  51. Gibas-Krzak, D. (2018). Terroryzm na Bałkanach. Geneza – nurty – prognozy. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 19(10), 87–106. Accessed: http://www.abw.gov.pl/download/1/2544/PBW19-Gibas-Krzak-polskawersja.pdf [08.05.2022].
  52. Gierszewski, J. (2012). Postrzeganie i podział terroryzmu na podstawie przeglądu definicji. Acta Pomerania, (4), 59–80. Accessed: http://www.pomeraniachojnice.edu.pl/wp-content/uploads/rozne/Acta_nr4-tekst.pdf [15.05.2022].
  53. Gizbert-Studnicki, T. (1978). Wieloznaczność leksykalna w interpretacji prawniczej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  54. Gola, B. (2001). Dżuma XXI wieku? Oblicza terroryzmu. Rozmowa z dr hab. Barbarą Gola, profesorem Uniwersytetu Zielonogórskiego, prawnikiem i politologiem. Uniwersytet Zielonogórski. Mięsięcznik społeczności akademickiej, (02), 10–12. Accessed: http://miesiecznik.uz.zgora.pl/wydawnictwo/miesiecznik11-2001/B07.pdf [10.05.2022].
  55. Gus, M. (2010). Understanding Terrorism‬: Challenges, Perspectives, and Issues‬ (3rd ed.). Sage Publications.
  56. Hajdinjak, M. (2002). Smuggling in Southeast Europe: The Yugoslav Wars and the Development of Regional Criminal Networks in the Balkans (CSD Reports, 10). Center for the Study of Democracy. Accessed: http://pdc.ceu.hu/archive/00001572/01/Smuggling_in_SE_EU.pdf [15.05.2022].
  57. Halasz, A. (2019). Definicje pojęć prawnych w ustawodawstwie dotyczącym podatków obrotowych (Seria e-Monografie nr 150). Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. https://doi.org/10.34616/23.19.147
  58. Hartelius, J. (2008). Narcoterrorism (Policy Paper 3/2008). EastWest Institute and the Swedish Carnegie Institute. Accessed: https://www.files.ethz.ch/isn/90550/2008-02-20_Narcoterrorism.pdf [10.05.2022].
  59. Hutchinson, S., & O’Malley, P. (2007). A Crime–Terror Nexus? Thinking on Some of the Links between Terrorism and Criminality. Studies in Conflict & Terrorism, 30(12), 1095–1107. https://doi.org/10.1080/10576100701670870
  60. Jacquemin, A., Nambu, T., & Dewez, I. (1981). A Dynamic Analysis of Export Cartels: The Japanese Case. The Economic Journal, 91(363), 685–696. https://doi.org/10.2307/2232832
  61. Jankowiak, L. (1961). Kartele w kapitalistycznym handlu zagranicznym. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 23(3), 245–257. Accessed: http://hdl.handle.net/10593/19780 [17.06.2022].
  62. Jargiełło, A. (2020). Strategia „królewskiego kręgla” jako przykład zwalczania przestępczości narkotykowej w Meksyku. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, (4), 289–302. https://doi.org/10.48269/2451-0718-btip-2020-4-016
  63. Kajetanowicz, J. (2012). Skutki społeczno–polityczne interwencji ZSRR w Afganistanie. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki, 165(3), 249–262. https://doi.org/10.5604/01.3001.0002.3494
  64. Karbowski, A., Kryśkiewicz, Ł., & Prokop, J. (2018). Kartele jako przedmiot polityki gospodarczej. In M. Strojny (Ed.), Wyzwania ekonomiczne dla Europy Środkowo-Wschodniej (pp. 79–89). Oficyna Wydawnicza SGH.
  65. Kardis, K., & Pauliuchuk, Y. (2018). Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo społeczne państwa. Współczesne Problemy Zarządzania, 6(1/12), 33–48. https://doi.org/10.52934/wpz.104
  66. Kleinwächter, F. (1883). Die Kartelle: Ein Beitrag zur Frage der Organisation der Volkswirtschaft. Wagner.
  67. Kosowski, A. (2013). Interwencja ZSRR w Afganistanie. Res Politicae, 5(1), 83–102. Accessed: http://dlibra.bg.ajd.czest.pl:8080/Content/2722/83.pdf [08.05.2022].
  68. Kotowski, A. (2015). Z problematyki metody interpretacji językowo-logicznej – uwagi na gruncie dekodowania znaczenia prawno-karnego. Prokuratura i Prawo, (6), 101–135. Accessed: https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/numer-6-2015 [10.05.2022].
  69. Krajniak, O. (2011). Zorganizowane grupy przestępcze: studium kryminalistyczne. Wolters Kluwer.
  70. Lee, B., Renwick, D., & Labrador, R.C. (2021). CFR Backgrounder: Mexico’s Drug War [updated September 7, 2022 by CFR.org Editors: Mexico’s Long War: Drugs, Crime, and the Cartels]. Council of Foreign Relations. Accessed: https://www.cfr.org/backgrounder/mexicos-long-war-drugs-crime-and-cartels [24.10.2022].
  71. Lee, G.D. (2004). Global Drug Enforcement: Practical Investigative Techniques. CRC Press.
  72. Lee III, R.W. (1985). The Latin American Drug Connection. Foreign Policy, (61), 142–159. https://doi.org/10.2307/1148706
  73. Legieć, A. (2021). Perspektywy rozwoju tzw. Państwa Islamskiego w Afganistanie. Biuletyn Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, (173). Accessed: https://www.pism.pl/publikacje/perspektywy-rozwoju-tzw-panstwa-islamskiego-w%C2%A0afganistanie [10.06.2022].
  74. Levitt, G. (1986). Is Terrorism Worth Defining? Ohio Northern University Law Review, 13, 97–110. Accessed: https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/onulr13&div=15&id=&page= [10.12.2022].
  75. Levitt, M. (2016). Iranian and Hezbollah Operations in South America. Then and Now. PRISM – The Journal of Complex Operations, 5(4), 119–133. Accessed: https://cco.ndu.edu/Portals/96/Documents/prism/prism_5-4/Iranian%20and%20Hezbollah.pdf [15.06.2022].
  76. Livingstone, G. (2004). Inside Colombia. Drugs, Democracy and War. Rutgers University Press.
  77. Łabuz, P., & Fedewicz, H. (2021). Definiowanie przestępczości zorganizowanej – rozważania interpretacyjne. In Aktualne problemy doskonalenia czynności kryminalistycznych i ścigania przestępstw (Zbiór materiałów z 1 międzynarodowej konferencji naukowej i praktycznej, Kropyvnytskyi, 24.09.2021; pp. 21–24). Central Ukrainian Publishing House LLC. Accessed: https://ndekc-kirovograd.org.ua/wp-content/uploads/2021/11/Збірник_КНДЕКЦ_24.09.21.pdf#page=21 [15.06.2022].
  78. Ługowska, U. (2002). Boom kokainowy w Ameryce Łacińskiej. Casus Boliwii. Trio.
  79. Makarewicz, J., & Longchamps de Berier, R. (1920). Ustawa o szkołach akademickich: uwagi prof. Makarewicza i prof. Longchamps de Berier. Przegląd Prawa i Administracji. Rozprawy i zapiski literackie, 45(10–12), 245–258.
  80. Malinowski, A. (2006). Redagowanie tekstu prawnego. Wybrane wskazania logiczno-językowe. LexisNexis.
  81. Malinowski, A. (2020). Błędy formalne w tekstach prawnych. Wolters Kluwer.
  82. Malonardo Aranda, S. (2013). Stories of Drug Trafficking in Rural Mexico: Territories, Drugs and Cartels in Michoacán. European Review of Latin American and Caribbean Studies, (94), 43–66. http://doi.org/10.18352/erlacs.8393
  83. Mareš, M. (2011). Terrorism-Free Zone in East Central Europe? Strategic Environment, Risk Tendencies, and Causes of Limited Terrorist Activities in the Visegrad Group. Terrorism and Political Violence, 23(2), 233–253. https://doi.org/10.1080/09546553.2010.529389
  84. Mądrzejowski, W. (2008). Przestępczość zorganizowana. System zwalczania. Editions Spotkania.
  85. Mele, Ch., & Semple, K. (2019, December 6). Trump Says He Will Delay Terrorist Designation for Mexican Cartels. The New York Times. Accessed: https://www.nytimes.com/2019/12/06/us/trump-drug-cartels-terrorists.html [07.06.2022].
  86. Menzel, S.H. (1996). Fire in the Andes. U.S. Foreign Policy and Cocaine Politics in Bolivia and Peru. University Press of America.
  87. Mielnik, D. (2019). Działalność bliskowschodnich organizacji terrorystycznych w kontekście bezpieczeństwa europejskiego: Wybrane problemy. In T. Kośmider, & M. Strzelec (Eds.), Rozważania nad problematyką bezpieczeństwa publicznego. Przeciwdziałanie zagrożeniom. Rola służb (pp. 13–34). Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.
  88. Molendowski, W. (2000). Narkoterroryzm. In C. Mojsiewicz (Ed.), Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych (pp. 229–230). Atla2.
  89. Motyka, M., & Marcinkowski, J.T. (2016). Nowe metody odurzania się: Część XI. Captagon – narkotyk używany przez terrorystów. Problemy Higieny i Epidemiologii, 97(2), 118–124. Accessed: http://www.phie.pl/pdf/phe-2016/phe-2016-2-118.pdf [05.06.2022].
  90. Napoleoni, L. (2003). Modern Jihad: Tracing the Dollars Behind the Terror Networks. Pluto Press.
  91. Oakley, R.B. (1986). Combating Terrorism. Harvard International Review, (6), 86–100.
  92. Pansters, W.G., & Smith, B.T. (2021). La mafia muere: Violence, drug trade and the state in Sinaloa, 1940–1980. European Reviev of Latin American and Caribbean Studies, (112), 91–116. https://doi.org/10.32992/erlacs.10867
  93. Petrakis, G.J. (2001). Organized Crime and the Financing of Terrorist and Guerrilla Movements. In A.P. Schmid (Ed.), Countering Terrorism through International Cooperation (pp. 119–120). International Scientific and Professional Advisory Council of the United Nations Crime Prevention and Criminal Justice Programme (ISPAC).
  94. Phillips, B.J. (2015). How does leadership decapitation affect violence? The case of drug trafficking organizations in Mexico. The Journal of Politics, 77(2), 324–336. https://doi.org/10.1086/680209
  95. Phillips, B.J. (2018). Terrorist Tactics by Criminal Organizations: The Mexican Case in Context. Perspectives on Terrorism, 12(1), 46–63. Accessed: https://www.universiteitleiden.nl/binaries/content/assets/customsites/perspectives-on-terrorism/2018/03-terrorist-tactics-by-criminal-organizations---the-mexican-case-in-context-by-brian-j.-phillips.pdf [20.05.2022].
  96. Pilon, J.G. (1986). The Bulgarian Nexus. The National Interest, 3, 84–87. https://www.jstor.org/stable/42894418
  97. Pływaczewski, W. (2008). Przestępczość zorganizowana. Beck.
  98. Pływaczewski, W. (2021). Współczesne trendy przestępczości zorganizowanej w Europie (analiza wybranych zjawisk przestępczych z uwzględnieniem zadań Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania – Europol). Studia Prawnoustrojowe, (52), 387–410. https://doi.org/10.31648/sp.6678
  99. Pomianowski, P., & Maćkowiak, E. (2012). Zwalczanie finansowania terroryzmu w świetle prawa obowiązującego w Polsce i we Francji. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 4(6), 71–93. Accessed: http://www.abw.gov.pl/download/1/1829/Pomianowski.pdf [20.05.2022].
  100. Prasetya, A.B., & Syauqillah, M. (2020). The Dynamics of Narcoterrorism in Indonesia. Case Study: Fadli Sadama. In M.S. Rofii, A.I. Munandar, & D.M. Yusof (Eds.), Proceedings of 3rd International Conference on Strategic and Global Studies (ICSGS 2019, 6-7 November 2019, Jakarta, Indonesia, pp. 180–190). European Alliance for Innovation. https://doi.org/10.4108/eai.6-11-2019.2297305
  101. Przewoźnik, K. (2020). Psychologiczny motyw w zakresie przyczyn oraz skutków terroryzmu. Młoda Humanistyka, 16(1). Accessed: http://humanistyka.com/index.php/MH/article/view/271 [10.05.2022].
  102. Ramirez-Pimienta, J.C. (2013). De torturationes, balas y explosiones. Narcolultura, movimiento e hiperrealismo en el extenio de Felipe Calderon. A Contracorriente: Una Revista de Historia Social y Literatura de America Latina, 10(3), 302–334. Accessed: https://acontracorriente.chass.ncsu.edu/index.php/acontracorriente/article/view/570/1193 [20.05.2022].
  103. Rashid, A. (2002). Talibowie: wojujący islam, ropa naftowa i fundamentalizm w Środkowej Azji. Wydawnictwo Znak.
  104. Resztak, I. (2011). Pojęcie, historia i typologia zjawiska terroryzmu. Naukovyy̆ Visnyk L’vivs’koho Derzhavnoho Universytetu Vnutrishnikh Sprav, (4), 522–534. Accessed: https://www1.lvduvs.edu.ua/documents_pdf/library/visnyky/nvsy/04_2011/11irtzt.pdf [20.05.2022].
  105. Resztak, I. (2012). Zjawisko terroryzmu. Prokuratura i Prawo, (7–8), 148–159. Accessed: https://www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/numer-7-8-2012 [17.05.2022].
  106. Salt, A. (2017). Blurred Lines: Mexican Cartels and the Narco-Terrorism Debate. Journal of Military and Strategic Studies, 18(1), 166–188. Accessed: https://jmss.org/article/view/58284/43840 [20.05.2022].
  107. Samuelson, W.F., & Marks, S.G. (2009). Ekonomia menedżerska (2nd ed.). Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
  108. Sąd Naj wyższy. (1992). Uchwała pełnego składu Sądu Najwyższego z 5.05.1992 r. (KwPr 5/92). OSNKW 1993, nr 1–2, poz. 1.
  109. Schmid, A.P. (1983). Political Terrorism: A Research Guide to Concepts, Theories, Databases, and Literature. North Holland Publishing.
  110. Scott, P.D., & Marshall, J. (1991). Cocaine Politics: Drugs, Armies and the CIA in Central America. University of California Press.
  111. Shafritz, J.M., Gibbons, E.F., & Scott, G.E.J. (1991). Almanac of Modern Terrorism. Facts on File.
  112. Simon, J.D. (2001). The Terrorist Trap: America ́s Experience with Terrorism (2nd ed.). Indiana University Press.
  113. Stempień, M.S. (2020). How Limited Is the Terrorist Threat in the Visegrad Group Member States? Terrorist Activities in the V4 in the Light of the Global Terrorism Database and Its Social Impact. The Journal of Slavic Military Studies, 33(2), 198–213. https://doi.org/10.1080/13518046.2020.1756706
  114. Sullivan, J.P. (2012). From Drug Wars to Criminal Insurgency: Mexican Cartels, Criminal Enclaves and Criminal Insurgency in Mexico and Central America. Implications for Global Security (Working Papers Series, 9). Fondation Maison des Sciences de l’Homme. Accessed: https://shs.hal.science/halshs-00694083/document [25.05.2022].
  115. Sunday, U.U. (2022). The Taliban and the Political Economy of International Terrorism in Afghanistan. International Journal of Development and Public Policy, 1(8), 110–127. Accessed: https://openaccessjournals.eu/index.php/ijdpp/article/view/932 [20.05.2022].
  116. Sznajder, G. (2009). Terroryzm i fundamentalizm islamski. Piętno współczesnego świata? Rocznik Ostrowskiego Towarzystwa Naukowego, (3–4). Accessed: http://otnostrow.org.pl/wp-content/uploads/2016/08/2009_14_Sznajder.pdf [15.05.2022].
  117. Thony, J.F. (2005). Money Laundering and Terrorism Financing: An Overview. In (n.d.), Current Developments in Monetary and Financial Law (Vol. 3, pp. 241–264). International Monetary Fund. https://doi.org/10.5089/9781589063341.072
  118. Tobor, Z. (2013). W poszukiwaniu intencji prawodawcy. Wolters Kluwer.
  119. United Nations. (2004, October 1). UN Warns About Nexus Between Drugs, Crime and Terrorism. Meetings Coverage and Press Releases (SOC/CP/311). Accessed: https://www.un.org/press/en/2004/soccp311.doc.htm [06.06.2022].
  120. United Nations Convention. (2000). U.N. Convention against Transnational Organized Crime, adopted by General Assembly resolution 55/25 of 15 November 2000 [Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 15 listopada 2000 r.]. Dz. U. 2005, nr 18, poz. 158. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20050180158
  121. United Nations Office on Drugs and Crime [UNDOC]. (2015). Drug Money: the illicit proceeds of opiates trafficked on the Balkan route (UNDOC Research). Accessed: https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/Studies/IFF_report_2015_final_web.pdf [15.05.2022].
  122. United Nations Office on Drugs and Crime [UNDOC]. (2021). Drug situation in Afghanistan 2021: Latest findings and emerging threats (UNDOC Research Brief 2021, nr 11). Accessed: https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/Afghanistan/Afghanistan_brief_Nov_2021.pdf [15.05.2022].
  123. U.S. Department of Justice. (2010). National Drug Threat Assessment 2010. National Drug Intelligence Center. Accessed: https://www.justice.gov/archive/ndic/pubs38/38661/dtos.htm [12.12.2022].
  124. U.S. House of Representatives [Braun, M.A.]. (2012, March 21). Iran, Hezbollah, and the Threat to the Homeland. Hearing before the Committee on Homeland Security (112th Congress, House Hearing 112–78, Compilation of Hearings on Islamist Radicalization – Volume III). Accessed: https://www.govinfo.gov/content/pkg/CHRG-112hhrg76517/pdf/CHRG-112hhrg76517.pdf [07.06.2022].
  125. U.S. House of Representatives [Noriega, R.]. (2013, March 20). Hezbollah’s Strategic Shift: A Global Terrorist Threat. Hearing before the Subcommittee on Terrorism, Nonproliferation, and Trade of the Committee on Foreign Affairs. (113th Congress, House Hearing 113–6). Accessed: https://www.govinfo.gov/content/pkg/CHRG-113hhrg80122/html/CHRG-113hhrg80122.htm [06.06.2022].
  126. U.S. Senate [Casteel, S.W.]. (2003, May 20). Narco-Terrorism: International Drug Trafficking and Terrorism. A Dangerous Mix.Hearing before the Committee on the Judiciary (108th Congress, Senat Hearing 108–173). Accessed: https://www.govinfo.gov/content/pkg/CHRG-108shrg90052/pdf/CHRG-108shrg90052.pdf [15.05.2022].
  127. U.S. Senate [Hutchinson, A.]. (2002, March 13). Narco-terror: the Worldwide Connection Between Drugs and Terrorism. Hearing before the Subcommittee on Technology, Terrorism, and Government Information of the Committee on the Judiciary (107th Congress, Senat Hearing 107-885). Accessed: https://www.govinfo.gov/content/pkg/CHRG-107shrg85660/html/CHRG-107shrg85660.htm [15.05.2022].
  128. Vargas Rodríguez, V.H. (2011). Noches de luna roja. Agenda Cultural de la Universidad de Antioquia, (177)6. Accessed: https://revistas.udea.edu.co/index.php/almamater/article/view/9453 [06.06.2022].
  129. Värk, R. (2009). Terrorism as a Threat to Peace. Juridica International, 16, 216–223. Accessed: https://juridicainternational.eu/public/pdf/ji_2009_1_216.pdf [05.06.2022].
  130. Vigil, M. (2016, June 15). The Structure and Psychology of Drug Cartels. The Cipher Brief. Accessed: https://www.thecipherbrief.com/column_article/the-structure-and-psychology-of-drug-cartels [13.12.2022].
  131. Wałek, T. (2018). Concept, Origin and Classification of Terrorist Phenomena. Securitologia, (2), 107–119. https://doi.org/10.4467/24497436SCU.18.018.11595
  132. Wardlaw, G. (1988). Linkages Between the Illegal Drugs Traffic and Terrorism. Journal of Conflict Studies, 8(3), 5–26. Accessed: https://journals.lib.unb.ca/index.php/JCS/article/view/14808/15877 [25.06.2022].
  133. Wejkszner, A. (2010). Ewolucja terroryzmu motywowanego ideologią religijną na przykładzie salafickiego ruchu globalnego dżihadu. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
  134. White, J.R., & Chermak, S. (2021). Terrorism and Homeland Security (10th ed.). Cengage.
  135. Wilk, D. (2016). Fundamentalizm islamski na Bałkanach wobec rozwoju Państwa Islamskiego. Studia Politologica Ucraino-Polona, (6), 142–151. Accessed: http://journals.uran.ua/spup/article/view/166068 [20.06.2022].
  136. Wordliczek, R. (2014). Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych wobec Peru na przełomie XX i XXI wieku. Ameryka Łacińska. Kwartalinik analityczno-informacyjny, 22(3–4), 34–61. Accessed: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-cfc6a668-23ec-40ba-a8ca-bc936b62ccce [14.06.2022].
  137. Wysocka, M. (2018). Definicja mutacji i ewolucji terroryzmu islamskiego w XXI wieku. Colloquium: Edukacja – Polityka – Historia, 11(3), 129–140. Accessed: https://colloquium.amw.gdynia.pl/index.php/colloquium/article/view/286/231 [15.06.2022].
  138. Zasieczna, B., & Zasieczny, A. (2004). Encyklopedia terroryzmu. Dom Wydawniczy Bellona.
  139. Zieliński, M. (2010). Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki. LexisNexis.