Treść głównego artykułu

Abstrakt

Głównym celem artykułu jest nakreślenie, zaprezentowanie i zanalizowanie okoliczności powstawania „miękkich” działań antyterrorystycznych w postaci tzw. działań mających na celu prewencję brutalnego ekstremizmu, w porównaniu z bardziej tradycyjnymi „twardymi” działaniami kontrterrorystycznymi w czterech krajach europejskich: Belgii, Francji, Hiszpanii i Niderlandach w latach 2005–2020. Podczas gdy działania kontrterrorystyczne biorą na cel spiski terrorystyczne, działania prewencyjne starają się zapobiec postawom ekstremistycznym zanim dojdzie do aktów przemocy. W artykule dzięki porównaniu lokalnych specyfik wskazane są różnice i nieliczne podobieństwa programów zwalczania przemocy politycznej w czterech krajach UE. Każde z wybranych państw rozwinęło szereg środków i metod przeciwdziałania zagrożeniu terrorystycznemu: Belgia i Francja szczególnie do okresu 2015–2017 preferowały twarde podejście kontrterrorystyczne, natomiast Hiszpania i zwłaszcza Niderlandy rozwinęły bardziej szerokie i wyrafinowane podejście oparte na aktywności prewencyjnej.

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Machnikowski, R., Kozłowski, A., Kosmynka, S., & Ciach, P. (2022). Aktywność w zakresie prewencji i deradykalizacji kontrterrorystycznej (CT/PCVE) w latach 2005–2020 w Belgii, Francji, Hiszpanii i Niderlandach. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 16(1), 54–78. https://doi.org/10.34862/rbm.2022.1.4

Bibliografia

  1. Abels, P. (2012). De brede benadering in de terrorismebestrijding: oorsprong, ontwikkeling en stand van zaken. Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid [NCTV]. Dostęp: https://www.nctv.nl/documenten/rapporten/2019/10/04/de-brede-benadering-in-de-terrorismebestrijding-oorsprong-ontwikkeling-en-stand-van-zaken [1.03.2022].
  2. Bakker, E. (2015). Counter-radicalization Policies: A Comprehensive and Consistent Approach? Intelligence and National Security, 30(2-3), 281–305. https://doi.org/10.1080/02684527.2014.988442
  3. Bellasio, J., Hofman, J., Ward, A., Nederveen, F., Knack, A., Meranto, S., Hoorens, S. (2018). Counterterrorism Evaluation. Taking Stock and Looking Ahead. RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR2600/RR2628/RAND_RR2628.pdf [1.03.2022].
  4. Borkowski, R. (2016). Kontrterroryzm i antyterroryzm (aspekty teoretyczne i praktyczne). Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka, (3), 39–48. Dostęp: https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/10066/Bezpieczenstwo_teoria_i_praktyka_2016_nr3.pdf?sequence=6&%20iisAllowed=y [1.03.2022].
  5. Boumnina, B.E. (2021). Marco teórico doctrinal de la Yihad. Ejemplo de un procesamiento dentro de los centros penitenciarios. W: A.A. Rimo, A. Gil Gil (red.), Prevención de la radicalización violenta en prisión (s. 49–65). Dykinson.
  6. Coolsaet, R., Struye de Swielande, T. (2007). Belgium and Counterterrorism Policy in the Jihadi Era (1986-2007) (Egmont Paper 15). Egmont – The Royal Institute for International Relations. Dostęp: https://aei.pitt.edu/8974/1/ep15.pdf [2.03.2022].
  7. Corte Ibáñez, L., de la Blanco Navarro, J. M. (2014). Seguridad nacional, amenazas y respuestas. LID Editorial.
  8. Dalgaard-Nielsen, A. (2010). Violent Radicalization in Europe: What We Know and What We Do Not Know. Studies in Conflict & Terrorism, 33(9), 797–814. https://doi.org/10.1080/1057610X.2010.501423
  9. Daly, J.C.K. (2014). Spain Grapples with Growing Islamic State Threat. Terrorism Monitor, 12(22), s. 7–9. Dostęp: https://jamestown.org/wp-content/uploads/2014/11/TerrorismMonitorVol12Issue22_03.pdf [1.03.2022].
  10. Davies, M., Hofman, J., Warnes, R. (2017). Exploring the Transferability and Applicability of Gang Evaluation Methodologies to Counter-violent Radicalization. RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR2100/RR2120/RAND_RR2120.pdf [1.03.2022].
  11. Demant, F., Wagenaar, W., van Donselaar, J. (2009). Racism & Extremism Monitor Deradicalisation in practice. Leiden University, Anne Frank House.
  12. Demant, F., de Graaf, B. (2010). How to Counter Radical Narratives: Dutch Deradicalization Policy in the Case of Moluccan and Islamic Radicals. Studies in Conflict & Terrorism, 33(5), 408–428. https://doi.org/10.1080/10576101003691549
  13. Eijkman, Q. (2011). Preventive counter-terrorism and non-discrimination assessment in the European Union. Security and Human Rights, 22(2), 89–101. https://doi.org/10.1163/187502311797457102
  14. Fernández de Mostyrín, L.M., Limón López, P. (2017). Paradigmas y prevención del terrorismo: una aproximación al Plan Estratégico Nacional de Lucha contra La Radicalización Violenta (PEN-LCRV 2015). Política y Sociedad, 54(3), 801–823. http://doi.org/10.5209/POSO.54503
  15. Fernández Abad, C. (2020). La respuesta del sistema penitenciario español ante el fenómeno de la radicalización yihadista. Cadernos de Dereito Actual, (14), 121–141. Dostęp: http://www.cadernosdedereitoactual.es/ojs/index.php/cadernos/article/download/478/299 [12.02.2022].
  16. Foley, F. (2014). Countering Terrorism in Britain and France: Institutions, Norms and the Shadow of the Past. Cambridge University Press.
  17. García-Calvo, C., Reinares, F. (2012). ¿Cómo evitar los procesos de radicalización yihadista en nuestra sociedad?: consideraciones sobre la experiencia británica (Análisis del Real Instituto Elcano, nr 88/2012). Real Instituto Elcano. Dostęp: https://media.realinstitutoelcano.org/wp-content/uploads/2021/10/ari88-2012-garcia-calvo-reinares-radicalizacion-yihadista-experiencia-britanica.pdf [15.03.2022].
  18. García-Calvo, C., Reinares, F. (2014). Siria, Irak y la movilización yihadista en España: reactivación de redes latentes y eclosión del yihadismo homegrown (Análisis del Real Instituto Elcano, nr 50/2014). Real Instituto Elcano. Dostęp: https://media.realinstitutoelcano.org/wp-content/uploads/2021/11/ari50-2014-reinares-garciacalvo-siria-irak-movilizacion-terrorista-en-espana.pdf [10.02.2022].
  19. Hecker M., Tanenbaum E. (2021). La Guerre de vingt ans. Djihadisme et contre – terrorisme au XXIe siècle. Robert Lafont.
  20. Helmus, T.C., Matthews, M., Ramchand, R., Beaghley, S., Stebbins, D., Kadlec, A., Brown, M.A., Kofner, A., Acosta, J.D. (2017). RAND Program Evaluation Toolkit for Countering Violent Extremism. RAND Corporation. Dostęp: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/tools/TL200/TL243/RAND_TL243.pdf [11.03.2022].
  21. Horgan, J., Altier, M.B. (2012). The Future of Terrorist De-radicalization Programs. Georgetown Journal of International Affairs, 13(2), 83–90. Georgetown University Press. Dostęp: https://www.jstor.org/stable/4313423 [11.03.2022].
  22. Jayakumar, S. (2018). Terrorism, Radicalisation & Countering Violent Extremism: Practical Considerations & Concerns. Palgrave Pivot.
  23. Jordán, J. (2009). Procesos de radicalización yihadista en España. Análisis sociopolítico en tres niveles. Revista de Psicología Social, 24(2), 197–216. https://doi.org/10.1174/021347409788041499
  24. Jordán, J. (2010). La evolución del terrorismo yihadista global después del 11-S: repercuciones sobre la seguridad europea y española. W: J. Jordán, M.G. Guindo, P. Pozo (red.), Terrorismo sin fronteras. Actores y respuestas en un mundo global (s. 17–39). Thomson Reuters.
  25. Koehler, D. (2017). Understanding Deradicalization: Methods, Tools, and Programs for Countering Violent Extremism. Routledge.
  26. Komisja Europejska. (2014). Operational Guidelines on the Preparation and Implementation of EU-financed Actions Specific to Countering-Terrorism and Violent Extremism in Third Countries. Dostęp: https://issat.dcaf.ch/sqi/download/131230/2684696/EU-CT-CVE-guidelines.pdf [5.03.2022].
  27. Komisja Europejska. (15.01.2014). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Zapobieganie radykalizacji prowadzącej do terroryzmu i brutalnego ekstremizmu: wzmocnienie działań UE. Dostęp: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52013DC0941&from=PL [5.03.2022].
  28. Komisja Europejska. (5–6.06.2014). Komunikat prasowy. Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne. Dostęp: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10578-2014-INIT/pl/pdf [4.09.2022]
  29. Komisja Europejska. (28.04.2015). The European Agenda on Security. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Dostęp: https://ec.europa.eu/home-affairs/system/files/2020-09/eu_agenda_on_security_en_0.pdf [11.03.2022].
  30. Komisja Europejska. (07.2015). Internal Charter for the Evaluation Function in DG ECFIN. Dostęp: https://ec.europa.eu/dgs/economy_finance/evaluation/pdf/evaluation_function_charter_2015_en.pdf [4.03.2022].
  31. Kosmynka, S. (2015). Święta wojna w Al-Ándalus. Przeobrażenia aktywności dżihadystycznych komórek terrorystycznych w Hiszpanii w latach 1995–2012. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  32. Kosmynka, S. (2017). Zapobieganie radykalizacji społeczności muzułmańskich jako element strategii antyterrorystycznej władz Hiszpanii. W: T. Domański (red.), Międzynarodowe oblicza terroryzmu. Ujęcie interdyscyplinarne (s. 171–176). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  33. Kosmynka, S. (2020). Desafíos para la seguridad de España por parte del yihadismo en el contexto del impacto del Estado Islámico. W: S. Dudara, J. Iwanek, E. Tarnawski (red.), Situación política de España a finales del siglo XX y a principios del siglo XXI (s. 143–156). Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
  34. Lafarge, S. (2018). DGSE - DGSi - UCLAT – CNCT. CreateSpace Independent Publishing Platform.
  35. Leeuw, F.L. (2009). Evaluation Policy in the Netherlands. W: W.M.K. Trochim, M.M. Mark, L.J. Cooksy (red.), New Directions for Evaluation: Evaluation Policy and Evaluation Practice (t. 123, s. 87–102). https://doi.org/10.1002/ev.307
  36. López Novo, J.L. (2021). Prevención de radicalización en prisiones. Estrategia de la Administración Penitenciaria Española. W: A.A. Rimo, A. Gil Gil, A. (red.), Prevención de la radicalización violenta en prisión (s. 241–253). Dykinson.
  37. Machnikowski, R. (2010). Muzułmanie w Europie Zachodniej – między integracją a radykalizacją? Centrum Europejskie Natolin.
  38. Manjikian, M. (2017). Walking a Thin Line: The Netherland’s Counterterrorism Challenge. W: S.N. Romaniuk (red.), The Palgrave Handbook of Global Counterterrorism Policy (s. 371–392). Palgrave Macmillan.
  39. Ministry of the Interior and Kingdom Relations. (2006). Polarisation and Radicalisation Action Plan 2007–2011.
  40. Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid [NCTV]. (2011). National Counterterrorism Strategy for 2011-2015. Dostęp: https://www.sicurezzacibernetica.it/db/[Netherlands]%20National%20Counterterrorism%20Strategy%20-%20%202011%20-%20EN.pdf [11.02.2022].
  41. Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid [NCTV]. (2014). The Netherlands Comprehensive Action Programme to Combat Jihadism. Overview of Measures and Actions. Dostęp: https://data2.unhcr.org/en/documents/download/44369 [25.02.2022].
  42. Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid [NCTV]. (2016). National Counterterrorism Strategy for 2016–2020. Dostęp: https://sherloc.unodc.org/cld/fr/treaties/strategies/netherlands/nld0001s.html [11.02.2022].
  43. Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid [NCTV]. (2018). Terrorist Threat Assessment for the Netherlands. Dostęp: https://english.nctv.nl/binaries/Summary%20DTN%2047_tcm32-317170.pdf [12.12.2018].
  44. Nesser, P. (2004). Jihad in Europe (FFI/Rapport–2004/01146). Norwegian Defence Research Establishment. Dostęp: https://publications.ffi.no/nb/item/asset/dspace:3048/04-01146.pdf [10.03.2022].
  45. Oleksiewicz, I. (2013). Polityka antyterrorystyczna Unii Europejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  46. Parlament Europejski. (2014). Preventing and Countering Youth Radicalization in the EU. Directorate General for Internal Policies, Policy Department C: Citizen’s Rights and Constitutional Affairs. Dostęp: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/etudes/join/2014/509977/IPOL-LIBE_ET(2014)509977_EN.pdf [10.03.2022].
  47. Parlament Europejski. (2017). The European Union’s Policies on Counter-Terrorism. Relevance, Coherence and Effectiveness. Directorate General for Internal Policies, Policy Department C: Citizen’s Rights and Constitutional Affairs. Dostęp: https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2017/583124/IPOL_STU(2017)583124_EN.pdf [10.03.2022].
  48. Rada Unii Europejskiej. (8.12.2003). Bezpieczna Europa w lepszym świecie. Europejska strategia bezpieczeństwa (15895/03). Dostęp: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST%2015895%202003%20INIT/PL/pdf [20.02.2022].
  49. Rada Unii Europejskiej (30.11.2005). Strategia Unii Europejskiej w dziedzinie walki z terroryzmem (14469/4/05 REV 4). Dostęp: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST%2014469%202005%20REV%204/PL/pdf [10.02.2022].
  50. Rada Unii Europejskiej (23.11.2007). The EU Strategy for Combating Radicalisation and Recruitment – Implementation Report (15443/07). Dostęp: http://euromed-justiceii.eu/files/repository/20090422185012_CTCTHEEUSTRATEGYFORCOMBATINGRADICALISATIONANDRECRUITMENT-IMPLEMENTATIONREPORT2007UE.pdf [5.03.2022].
  51. Rada Unii Europejskiej (14.11.2014). Draft Guidelines for the EU Strategy for Combating Radicalisation and Recruitment to Terrorism (13469/14). Dostęp: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-13469-2014-INIT/en/pdf [5.03.2022].
  52. Rada Unii Europejskiej (19.05.2014). Projekt zmienionej strategii UE w walce z radykalizacją postaw i werbowaniem terrorystów (9956/14). Dostęp: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-9956-2014-INIT/pl/pdf [5.03.2022].
  53. Rault, Ch. (2010). The French Approach to Counterterrorism. CTC Sentinel, 3(1), s. 22–25. Dostęp: https://ctc.westpoint.edu/wp-content/uploads/2010/08/Pages-from-CTCSentinel-Vol3Iss1-art7.pdf [15.03.2022].
  54. Reinares, F., García-Calvo, C., Vicente, A. (2018). Yihadismo y prisiones: un análisis del caso español (Análisis del Real Instituto Elcano, nr 123/2018). Real Instituto Elcano. Dostęp: https://media.realinstitutoelcano.org/wp-content/uploads/2018/11/ari123-2018-reinares-garciacalvo-vicente-yihadismo-prisiones-analisis-caso-espanol.pdf [19.02.2022].
  55. Renard, T. (red.). (2016). Counterterrorism in Belgium: Key Challenges and Policy Options (Egmont Papers 89). Egmont – The Royal Institute for International Relations. Dostęp: https://www.egmontinstitute.be/content/uploads/2016/10/Egmont-Paper-89_OFFICIAL-FINAL.pdf?type=pdf [2.03.2022].
  56. Renard, T., Coolsaet, R. (red.). (2018). Returnees: Who Are They, Why Are They (Not) Coming Back and How Should We Deal With Them? Assessing Policies on Returning Foreign Terrorist Fighters in Belgium, Germany and the Netherlands (Egmont Papers 101). Egmont – The Royal Institute for International Relations. Dostęp: https://aei.pitt.edu/94367/1/egmont.papers.101_online_v1%2D3.pdf [2.03.2022].
  57. Richards, A. (2015). From terrorism to “radicalization” to “extremism”: counterterrorism imperative or loss of focus? International Affairs, 91(2), 371–380. https://doi.org/10.1111/1468-2346.12240
  58. Schuurman, B., Bakker, E. (2016). Reintegrating Jihadist Extremists: Evaluating a Dutch Initiative, 2013-2014. Behavioral Sciences of Terrorism and Political Aggression, 8(1), 66–85. https://doi.org/10.1080/19434472.2015.1100648
  59. Sèze, R. (2019). Prevenir la violence djihadiste. Les paradoxes d’un modele securitaire. Seuil.
  60. van der Vet, I., Coolsaet, R. (2018). The Belgian approach to tackling violent radicalisation: a practitioners’ perspective. IES Policy Brief, (02), 1–7. Dostęp: https://aei.pitt.edu/97398/1/IES_Policy_Brief_2018-2_van_der_Vet_and_Coolsaet.pdf [11.02.2022].
  61. Veldhuis, T.M., Gordijn, E.H., Lindenberg, S.M., Veenstra, R. (2011). Terrorists in Prison: Evaluation of the Dutch Terrorism Wing. University of Groningen.
  62. Veldhuis, T. (2015). Captivated by Fear: An Evaluation of Terrorism Detention Policy. University of Groningen.
  63. Vermeulen, F. (2014). Suspect Communities – Targeting Violent Extremism at the Local Level: Policies of Engagement in Amsterdam, Berlin, and London. Terrorism and Political Violence, 2(26), 286–306. https://doi.org/10.1080/09546553.2012.705254
  64. Vermeulen, F., Bovenkerk, F. (2012). Engaging with violent Islamic extremism: local policies in western European cities. Eleven International Publishers.
  65. Vermeulen, F., Visser, K. (2021). Preventing violent extremism in the Netherlands: overview of its broad approach. Revista CIDOB d’Afers Internacionals, (128), 131–151. https://doi.org/10.24241/rcai.2021.128.2.131/en
  66. Vicente, A. (2021). Vínculos sociales y terrorismo yihadista: ¿qué conduce de la radicalización violenta a la implicación terrorista (Análisis del Real Instituto Elcano, nr 39/2021). Real Instituto Elcano. Dostęp: https://media.realinstitutoelcano.org/wp-content/uploads/2021/10/ari39-2021-vicente-vinculos-sociales-y-terrorismo-yihadista-que-conduce-de-radicalizacion-violenta-a-implicacion-terrorista.pdf [2.03.2022].
  67. Vidino, L., Brandon, J. (2012). Countering radicalization in Europe. International Centre for the Study of Radicalisation and Political Violence.
  68. Weggemans, D., Bakker, E., Grol, P. (2014). Who Are They and Why Do They Go? The Radicalisation and Preparatory Processes of Dutch Jihadist Foreign Fighters. Perspectives on Terrorism, 8(4), 100–110. Dostęp: https://www.universiteitleiden.nl/binaries/content/assets/customsites/perspectives-on-terrorism/2014/issue-4/who-are-they-and-why-do-they-go...---weggermans-bakker-and-grol.pdf [20.03.2022].