Pasek boczny artykułu

Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 185 Pobieranie : 158

Treść głównego artykułu

Abstrakt

Opracowanie ukazuje egzekucje jeńców dokonywane przez brygadę por. Gracjana Froga „Szczerbca” pod Wilnem, mające miejsce w czasie działalności bojowej tegoż oddziału Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Przedstawione zostały motywy, przypadki i przebieg wydarzeń. Niewątpliwie przy każdej zarysowanej egzemplifikacji będzie konieczność przeprowadzenia w przyszłości pogłębionych badań umożliwiających doprecyzowanie szczegółów tych dramatycznych wydarzeń z okresu niemieckiej okupacji Polski. Studium powstało w oparciu o relacje i wspomnienia polskich weteranów oraz raporty policji litewskiej i niemieckiej.

Słowa kluczowe

okupacja niemiecka Polski Armia Krajowa Wileńszczyzna Litwa jeńcy wojenni egzekucje

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Licencja

Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.

Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:

  1. Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
  2. Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
  3. Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
  4. Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
  5. Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.

Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:

  1. Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
  2. Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
  3. Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
  4. Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.

Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode

Jak cytować
Balbus, T. (2023). „Litwinów zlikwidować, Łotyszów wypuścić”. Wileńszczyzna 1944. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 17(1), 81-111. https://doi.org/10.34862/rbm.2023.1.5

Referencje

  1. Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Zygmunta Kłosińskiego [AAN, KZK]. (1985, grudzień). Sygn. 4, Zbigniew Konopacki, Wspomnienia, maszynopis.
  2. Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Zygmunta Kłosińskiego [AAN, KZK]. (b.d.). Sygn. 6, Relacja Władysława Bortkiewicza.
  3. Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Zygmunta Kłosińskiego [AAN, KZK]. (1986, 1 maja 1986). Sygn. 64a, Jerzy Ossowski, Rok 1943 i Mikuliszki. Wspomnienia z 3. Brygady AK, rękopis.
  4. Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Zygmunta Kłosińskiego [AAN, KZK]. (b.d.). Sygn. 64b, Relacja Henryka Rendzionka z pogrzebu Zygmunta Maculewicza, maszynopis bez daty.
  5. Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Zygmunta Kłosińskiego [AAN, KZK]. (b.d.). Sygn. 64c, Władysław Markowski, Wspomnienia z wileńskich lasów, maszynopis bez daty.
  6. Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Zygmunta Kłosińskiego [AAN, KZK]. (1987, 6 kwietnia 1987). Sygn. 8, Relacja Tadeusza Chodkiewicza, rękopis.
  7. Archiwum Akt Nowych, Kolekcja Zygmunta Kłosińskiego [AAN, KZK]. (1986, 24 lipca). Sygn. 92, List Wincentego Borodziewicza do Zygmunta Kłosińskiego, maszynopis.
  8. Archiwum Akt Nowych [AAN]. (1944, 10 stycznia). Sygn. T-454/19, Meldunek natychmiastowy z Wilna do Komisarza Generalnego w Kownie.
  9. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku [AIPN Białystok]. (1948–1949). Sygn. 07/653/1a, Kazimierz Chmielowski, Moja działalność w organizacji AK na terenie Wileńszczyzny (streszczenie), rękopis.
  10. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku [AIPN Białystok]. (b.d.). Sygn. 07/653/1b, Zeznanie własne Romualda Rajsa. Taktyka działalności oddziałów AK, mps, s. 8.
  11. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku [AIPN Białystok]. (b.d.). Sygn. 212/2997/7, „Br” [Romuald Rajs „Bury”], „I Ty, co w Ostrej świecisz Bramie”, maszynopis.
  12. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie [AIPN Warszawa]. (1950, 27 czerwca). Sygn. 3373/3a, Protokół rozprawy głównej, rękopis (Zeznania Gracjana Froga).
  13. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie [AIPN Warszawa]. (1950, 31 maja). Sygn. 3373/3b, Protokół rozprawy głównej, rękopis (Zeznania Gracjana Froga).
  14. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie [AIPN Warszawa]. (1950). Sygn. 3373/3c, Wykaz walk stoczonych z Niemcami przez 3. Brygadę AK na Wileńszczyźnie, maszynopis.
  15. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie [AIPN Warszawa]. (1949, 29 września). Sygn. 3373/2, Protokół przesłuchania Józefa Surowiaka.
  16. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu [AIPN Wrocław]. (1968, 16 maja). Sygn. 221/154, Relacja Witolda Turonka złożona Romanowi Korabowi-Żebrykowi, maszynopis.
  17. Balbus, T. (2000). Szczerbcowa brygada. Instytut Pamięci Narodowej.
  18. Borodziewicz, W. (2000). Szósta Wileńska. Wydawnictwo Bellona.
  19. Brodzikowski, Z. (2000, październik). Wymiatanie terenu. Wiano. Trybuna akowców wileńskich, (10/131), 13–15.
  20. Bubnys, A. (2015). Pasipriešinimo judėjimas Lietuvoje Antrojo pasaulinio karo metais: lenkų pogrindis 1939–1945 m. Lietuvos Istorijos Institutas.
  21. Christa, O. (2000). U „Szczerbca” i „Łupaszki”. Oficyna Wydawnicza Adiutor – Rafał Stolarski.
  22. Kalinowska-Korejwo, S. (2007). Babska Rota. Wspomnienia łączniczki 3. Brygady „Szczerbca”. Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej.
  23. Kiałka, S. (2000). Ostra Brama. W: J. Malinowski (red.), Stanisław Kiałka. Legenda wileńskiej konspiracji (s. 335–336). Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Oddział w Bydgoszczy.
  24. Kłosiński, Z. (1995). 3. Wileńska. Białostocki Oddział Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna.
  25. Korejwo, M. (1995). Moje partyzanckie ścieżki. Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Oddział w Bydgoszczy.
  26. Kowalczyńska, S. (2000, październik). Oszmiana – 61 lat temu. Wiano. Trybuna akowców wileńskich, (10/131).
  27. Lietuvos Centrinis Valstybes Archyvas (Litewskie Centralne Archiwum Państwowe w Wilnie) [LCVA]. (1944). Sygn. R-601/1/52a, Sprawa litewskich sił zbrojnych, maszynopis, maj 1944 r.
  28. Lietuvos Centrinis Valstybes Archyvas [LCVA]. (1944). Sygn. R-601/1/52b, Sprawozdanie Biura Informacji i Propagandy Komendy Okręgu Wileńskiego za maj 1944 r., maszynopis.
  29. Lietuvos Ypatingasis Archyvas (Litewskie Archiwum Specjalne w Wilnie) [LYA]. (1944). Sygn. K-1/58/9499, Sprawozdanie Wydziału Informacji i Prasy Okręgowej delegatury Rządu w Wilnie za maj 1944 r., maszynopis.
  30. Lietuvos Ypatingasis Archyvas [LYA]. (1944). Sygn. F-3377/58/276, Sprawozdanie policji litewskiej Okręgu Wileńskiego za styczeń 1944 r.
  31. Ostapiuk, M. (2019). Komendant „Bury”. Biografia komendanta Romualda Rajsa (1913–1949). Instytut Pamięci Narodowej.
  32. Ośrodek Karta [OK]. (b.d.). Archiwum Wschodnie, sygn. III/618/35/03/05, Relacja Ludwika Błusia b.d.
  33. Ośrodek Karta [OK]. (1991, 30 stycznia). Archiwum Wschodnie, sygn. I/0138, Relacja Tadeusza Drużyłowskiego.
  34. Pszczołowski, T. (red.). (b.d.). Szczerbcowa Brygada. Wspomnienia z wileńskich lasów (maszynopis powielony lata 80. XX).
  35. [Relacja „Biełego”]. (b.d.). Relacja Konstantego Szczerby „Białego”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  36. [Relacja „Bloka”]. (1995). Relacja Jana Gołuba „Bloka”. W: Z. Kłosiński, 3. Wileńska (s. 203). Białostocki Oddział Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna.
  37. [Relacja „Brzozy”]. (b.d.). Relacja Wiktora Jagody „Brzozy”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  38. [Relacja „Filota”]. (b.d.). Relacja Jerzego Brzezińskiego „Filota”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  39. [Relacja „Hultaja”]. (b.d.). Relacja Zbigniewa Konopackiego „Hultaja”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  40. [Relacja „Huzara”]. (b.d.). Relacja Zygmunta Kłosińskiego „Huzara”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  41. [Relacja „Milimetra”]. (b.d.). Relacja Mariana Korejwy „Milimetra”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  42. [Relacja „Pantery”]. (b.d.). Relacja Edwarda Ryśnika „Pantery”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  43. [Relacja „Pika”]. (1995.). Relacja Edwarda Plaskowskiego „Pika”. W: Z. Kłosiński, 3. Wileńska. Białostocki Oddział Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna.
  44. [Relacja „Sambora”]. (b.d.). Relacja Tadeusza Pszczołowskiego „Sambora”. W: Z. Kłosiński, (1995). 3. Wileńska. Białostocki Oddział Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna.
  45. [Relacja „Sławka”]. (b.d.). Relacja Mieczysława Czernika „Sławka”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  46. [Relacja „Smutnego”]. (b.d.). Relacja Ludwika Błusia „Smutnego”. W: Z. Kłosiński, (1995). 3. Wileńska (s. 77). Białostocki Oddział Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna.
  47. [Relacja „Zasuwy”]. (b.d.). Relacja Leona Jankowskiego „Zasuwy”. W: T. Pszczołowski (red.), Szczerbcowa Brygada (maszynopis powielony lata 80. XX).
  48. [Relacja „Zasuwy”]. (1995). Relacja Leona Jankowskiego „Zasuwy”. W: Z. Kłosiński, 3. Wileńska (s. 134). Białostocki Oddział Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna.
  49. [Relacja z pogrzebu]. (1944, 5 maja). Naujoji Lietuva, (106/877).
  50. Siemaszko, H. (2012). Moje wspomnienia z wileńskiej Państwowej Szkoły Technicznej. W: H. Dubowik (red.), Wspomnienia o szkołach wileńskich (s. 134). Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Oddział w Bydgoszczy.
  51. Siemaszko H. (2003). Peregrynacje zabużanina. Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej. Oddział w Bydgoszczy.
  52. Studium Polski Podziemnej [SPP] w Londynie. (1966, 30 października). B/I, Władysław Kitowski, Wspomnienia. Sztokholm, mps, s. 2.