Treść głównego artykułu

Abstrakt

W artykule przedstawiono znaczenie polsko-niemieckiej współpracy wojskowej dla umacniania bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej po 1991 r. oraz budowy nowej architektury bezpieczeństwa w Europie. Autor wydzielił i opisał 7 faz współpracy między Siłami Zbrojnymi RP i Bundeswehrą w latach 1991–2021. W tym okresie polsko-niemiecka współpraca wojskowa była prowadzona w formule dwu- i wielostronnej poprzez: wymianę informacji, oficjalne wizyty i spotkania robocze na wszystkich szczeblach, szkolenie i wymianę kadr, kontakty przygraniczne, wspólne ćwiczenia różnych rodzajów wojsk, kooperację w zakresie techniki i uzbrojenia. Władze Niemiec popierały starania Polski o przyjęcie do NATO i UE, także poprzez współpracę trójstronną Polska-Niemcy-Francja oraz Polska-Niemcy-Dania. Na początku XXI wieku Polska otrzymała z zasobów Bundeswehry 128 czołgów Leopard 2A oraz 23 samoloty MIG-29. Na stan stosunków polsko-niemieckich miały wpływ przewartościowania w relacjach transatlantyckich i europejskich po 11 września 2001 r. Duże znaczenia miała tu ponadto zmiana rządów w Polsce w 2005 i 2015 r. Obecnie mamy do czynienia ze stabilnym partnerstwem polsko-niemieckim w ramach NATO i UE. Nadal jednakże zachowana jest asymetria tego partnerstwa.

Słowa kluczowe

Polska Niemcy Siły Zbrojne RP Bundeswehra współpraca wojskowa Sojusz Północnoatlantycki NATO Unia Europejska UE bezpieczeństwo międzynarodowe Poland Germany Polish Armed Forces Bundeswehr military cooperation North Atlantic Alliance NATO European Union EU international security

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Sokołowski, A. (2021). Ewolucja polsko-niemieckiej współpracy wojskowej w latach 1991–2021. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 15(2), 159–175. https://doi.org/10.34862/rbm.2021.2.9

Bibliografia

  1. Adamczyk, A. (2002). Współpraca wojskowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec. W: T. Wallas (red.), Polska w Europie XXI wieku. Wybrane problemy (s. 109–125). Wydawnictwo Naukowe Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
  2. Bogusławska, H., & Konieczka, A. (1998). Współpraca polityczno-wojskowa w ramach Trójkąta Weimarskiego i Trójkąta Polska–Niemcy–Dania. Departament Bezpieczeństwa Międzynarodowego MON – Seria Analizy-Syntezy nr 65. Wydawnictwo Adam Marszałek.
  3. Bundeswehra na progu XXI wieku. (2000). Dom Wydawniczy Bellona.
  4. Cziomer, E. (2005). Polityka zagraniczna Niemiec. Kontynuacja i zmiana po zjednoczeniu ze szczególnym uwzględnieniem polityki europejskiej i transatlantyckiej. Dom Wydawniczy ELIPSA.
  5. Cziomer, E. (2010). Polityka zagraniczna Niemiec w dobie nowych wyzwań globalizacji, bezpieczeństwa międzynarodowego oraz integracji europejskiej po 2005 roku. Dom Wydawniczy ELIPSA.
  6. Cziomer, E. (2013). Rola Niemiec w kryzysie strefy euro po 2009 roku. Oficyna Wydawnicza AFM.
  7. Cziomer, E. (2016). Wyzwania współpracy polsko-niemieckiej oraz polityki wschodniej Unii Europejskiej w kontekście kryzysu ukraińskiego: wprowadzenie. Krakowskie Studia Międzynarodowe, 13(2), 7–19. https://ksm.ka.edu.pl/tresc/2016-2/krakowskie-studia-miedzynarodowe-2016-nr2-wpr-cziomer.pdf [10.10.2021].
  8. Drozd, J. (1998). Sojusz nadziei. Polsko-niemiecka współpraca wojskowa po 1989 roku. Polska Fundacja Spraw Międzynarodowych & Wydawnictwo Adam Marszałek.
  9. Drozd, J. (2001). Stosunki polsko-niemieckie a kwestia bezpieczeństwa. W: R. Kuźniar (red.), Polska polityka bezpieczeństwa (s. 129–158). Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
  10. Gajewski, J. (2002). Polsko-niemiecka współpraca wojskowa w ramach Trójkąta Weimarskiego i trójkąta polsko-duńsko-niemieckiego. W: R. Tomaszewski (red.), Współpraca wojskowa Polski i Niemiec w procesie umacniania bezpieczeństwa europejskiego (Tradycja, stan obecny i perspektywy). Militarische Zusammenarbeit Deutschlands und Polens im Prozess der Stärkung der europäischen Sicherheit (Tradition, Gegenwart und Zukunftsperspektiven) (s. 89–94). Wydawnictwo Adam Marszałek.
  11. Gareis, S. B. (2000). Polsko-niemiecka współpraca wojskowa. W: D. Bingen, & K. Malinowski (red.). Polacy i Niemcy na drodze do partnerskiego sąsiedztwa. Próba bilansu dziesięciolecia 1989–1998 (s. 291–309). Instytut Zachodni.
  12. Górka-Winter, B., & Posel-Częścik, E. (2001). Nowe kierunki współpracy polsko-niemieckiej w dziedzinie bezpieczeństwa w latach dziewięćdziesiątych. Polski Przegląd Dyplomatyczny, 1, 3(3), 48–57.
  13. Graf, M. (1998). Przygraniczna współpraca wojskowa Polski z państwami sąsiedzkimi na przykładzie Śląskiego Okręgu Wojskowego (Studia i Materiały 13). Polska Fundacja Spraw Międzynarodowych.
  14. Halamski, A., & Kazana, M. (1997). Współpraca polityczna i wojskowa w ramach Trójkąta Weimarskiego. Politische und militärische Zusammenarbeit im Rahmen des Weimarer Dreiecks. Triangle de Weimar, Cooperation politique et militaire. Departament Bezpieczeństwa Międzynarodowego MON (Seria Analizy-Syntezy nr 49).Wydawnictwo Adam Marszałek.
  15. Jacobsen, H-A., & Souchon, L. (red.). (1993). W służbie pokoju. Bundeswehra 1955-1993. Bellona.
  16. Jacobsen, H-A. (1994). Niemiecko-polskie partnerstwo militarne w duchu Karty Paryskiej (1990). W: F. Pfluger, W. Lipscher (red.), Od nienawiści do przyjaźni. O problemach polsko-niemieckiego sąsiedztwa (s. 326–334). Instytut Studiów Politycznych PAN.
  17. Jankowski, D., & Ignaciuk, A. (2011). Wspólnota wartości i „oświecony egoizm”? Stosunki polsko-niemieckie 20 lat po Traktacie o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy – aspekty bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo Narodowe, 19(3), 129–144. https://www.bbn.gov.pl/pl/prace-biura/publikacje/kwartalnik-bezpieczens/wydania-archiwalne/192011/3506,Zagrozenia-asymetryczne.html [20.11.2021].
  18. Jemioło, T. (2002). Akademicka współpraca wojskowa. W: R. Tomaszewski (red.), Współpraca wojskowa Polski i Niemiec w procesie umacniania bezpieczeństwa europejskiego (Tradycja, stan obecny i perspektywy). Militarische Zusammenarbeit Deutschlands und Polens im Prozess der Stärkung der europäischen Sicherheit (Tradition, Gegenwart und Zukunftsperspektiven) (s. 161–164).Wydawnictwo Adam Marszałek.
  19. Kiwerska, J. (2006). Partnerstwo w przywództwie? Stany Zjednoczone i Niemcy (1989–2016). Perspektywa polska. Instytut Zachodni.
  20. Kohlhas, K.-P. (1993). Stan i perspektywy współpracy Wojska Polskiego i Bundeswehry. W: H-A. Jacobsen, & L. Souchon (red.), W służbie pokoju. Bundeswehra 1955–1993 (s. 145–156). Bellona.
  21. Konieczka, A. (1997). Wybrane aspekty niemieckiej polityki bezpieczeństwa. Departament Bezpieczeństwa Międzynarodowego MON (Seria Analizy-Syntezy nr 50). Wydawnictwo Adam Marszałek.
  22. Kosman, M. M. (2020). Polsko-niemieckie stosunki polityczne na przestrzeni trzech dekad po zjednoczeniu Niemiec – główne zagadnienia, Krakowskie Studia Międzynarodowe, 17(2), 129–148. https://doi.org/10.34697/2451-0610-ksm-2020-2-007
  23. Koszel, B. (2006). Trójkąt Weimarski: geneza, działalność, perspektywy współpracy. Instytut Zachodni.
  24. Lasoń, M. (2016). Polsko-niemiecka współpraca wojskowa w drugiej dekadzie XXI w. Krakowskie Studia Międzynarodowe, 13(2), 57–71. https://ksm.ka.edu.pl/tresc/2016-2/krakowskie-studia-miedzynarodowe-2016-nr2-lason.pdf [26.11.2021].
  25. Malinowski, K. (2009). Przemiany niemieckiej polityki bezpieczeństwa. Instytut Zachodni.
  26. Malinowski, K. (2012). Niemcy wobec Polski w dziedzinie bezpieczeństwa. W: B. Koszel, K. Malinowski, & Z. Mazur (red.), Niemiecka polityka wobec Polski (1990–2010). Seria „Republika Federalna Niemiec 20 lat po zjednoczeniu. Polityka – gospodarka – społeczeństwo” (T. 4, s. 127–190). Instytut Zachodni.
  27. Michałowski, S. (2002). Nowa jakość w stosunkach z Niemcami. W: R. Kuźniar, & K. Szczepanik (red.), Polityka zagraniczna RP 1989-2002 (s. 146–162). Wydanictwo ASKON & Fundacja Studiów Międzynarodowych.
  28. Miszczak, K. (2012). Polityka zagraniczna, bezpieczeństwa i obrony koalicji rządowej SPD-Sojusz 90/Zieloni w okresie 1998-2005. Dom Wydawniczy ELIPSA.
  29. Pietrzak, P. (2001). Polityka bezpieczeństwa zjednoczonych Niemiec. Departament Bezpieczeństwa Międzynarodowego MON (Seria Analizy-Syntezy nr 74). Wydawnictwo Adam Marszałek.
  30. Pietrzak, P. (2004). Bundeswehra w operacjach pokojowych. Podstawy prawne, stan obecny, perspektywy. Departament Polityki Obronnej MON.
  31. Program współpracy z okazji 20. rocznicy podpisania Traktatu między Rzeczpospolitą Polską i Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. (2011). (materiał drukowany).
  32. Schwickart, R. T. (2002). Instytucjonalne formy współpracy wojskowej Polski i Niemiec. W: R. Tomaszewski (red.), Współpraca wojskowa Polski i Niemiec w procesie umacniania bezpieczeństwa europejskiego (Tradycja, stan obecny i perspektywy). Militarische Zusammenarbeit Deutschlands und Polens im Prozess der Stärkung der europäischen Sicherheit (Tradition, Gegenwart und Zukunftsperspektiven) (s. 171–180).Wydawnictwo Adam Marszałek.
  33. Sokołowski, A. (2015). Rozwój polsko-niemieckiej współpracy wojskowej w drugiej dekadzie XXI wieku. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 9(2), 256–265. https://doi.org/10.34862/rbm/2015.2.17
  34. Solak, J. (1999). Niemcy w NATO. Dom Wydawniczy Bellona.
  35. Staniszewski, M. (2002). Polsko-niemiecka współpraca wojskowa. W: R. Tomaszewski (red.), Współpraca wojskowa Polski i Niemiec w procesie umacniania bezpieczeństwa europejskiego (Tradycja, stan obecny i perspektywy). Militarische Zusammenarbeit Deutschlands und Polens im Prozess der Stärkung der europäischen Sicherheit (Tradition, Gegenwart und Zukunftsperspektiven) (s. 191–200). Wydawnictwo Adam Marszałek.
  36. Stolarczyk, M. (2010). Zbieżność i różnice interesów w stosunkach polsko-niemieckich w latach 1989-2009. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  37. Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o potwierdzeniu istniejącej między nimi granicy, podpisany w Warszawie dnia 14 listopada 1990 r. (Dz. U. z 1992, nr 14, poz. 54). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19920140054/O/D19920054.pdf [29.09.2021].
  38. Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, podpisany w Bonn dnia 17 czerwca 1991 r. (Dz. U. z 1992, nr 14, poz. 56). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19920140056/O/D19920056.pdf [29.09.2021].
  39. Umowa ramowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej Niemiec o współpracy obronnej, podpisana w Warszawie dnia 21 czerwca 2011 r. (M. P. z 2018, poz. 961). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20180000961/O/M20180961.pdf [29.09.2021].
  40. Wspólna Deklaracja Rządów Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec z okazji 20. rocznicy podpisania Traktatu między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy: Sąsiedzi i partnerzy. (2011). https://polen.diplo.de/blob/486424/a72cffeda6cc1bfeb1ab391fd4ef9672/2011-gem-erklaerung-data.pdf [22.09.2021].
  41. Wyligała, H. (2010). Trójkąt Weimarski: współpraca Polski, Francji i Niemiec w latach 1991-2004. Wydawnictwo Adam Marszałek.
  42. Zięba, R. (2010). Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.