Treść głównego artykułu
Abstrakt
Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu związanemu z identyfikacją i modelowaniem możliwych trendów w bezpieczeństwie. Dodatkowo porusza on kwestie zjawiska tzw. „szoku strategicznego”, funkcjonującego również pod nazwą „czarnego łabędzia” lub „dzikiej karty” oraz jego wpływu na bezpieczeństwo. Wydarzenia takie jak upadek banku Lehman Brothers, który rozpoczął kryzys finansowy w 2008 r., aneksja Półwyspu Krymskiego, pandemia COVID–19 oraz wojna w Ukrainie, trwająca od lutego 2022 r., zwróciły uwagę na znaczenie opracowywanych analiz środowiska bezpieczeństwa oraz oceny wykonywanych prognoz. Odpowiednio przeprowadzone badania prognostyczne w swoim spektrum możliwych zdarzeń powinny uwzględniać zarówno wydarzenia negatywne, jak i pożądane, z określeniem ich prawdopodobieństwa oraz ewentualnych skutków. Celem artykułu jest podjęcie dyskusji dotyczącej prognozowania środowiska bezpieczeństwa, wykorzystywanych do tego metod badawczych, ich efektywności oraz konsekwencji subiektywnych analiz oceny stanu bezpieczeństwa. Należy zaznaczyć, że kluczowe decyzje podjęte przez decydentów na podstawie błędnie przygotowanych prognoz, zarówno krótko, średnio i długoterminowych, mogą mieć katastrofalne skutki. Obecne środowisko bezpieczeństwa charakteryzuje się ogromną dynamiką oraz turbulencją zjawisk, tym bardziej opracowywane prognozy powinny uwzględniać możliwość wystąpienia tych zmian. W artykule zaprezentowano rozszerzenie metody warunkowej analizy trendów na podstawie przeprowadzonych badań.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Referencje
- Antczak-Barzan, A. (2014). Rangi wyzwań dla bezpieczeństwa Polski w XXI wieku. W: A. Misiuk (red.), Wybrane problemy bezpieczeństwa wewnętrznego państwa (s. 226–240). Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego.
- Bundeswehr. (2018). Strategic Foresight for Bundeswehr. [materiał niepublikowany].
- Cieślak, M. (2005). Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania. Wydawnictwo Naukowe PWN.
- Cieślak-Wróblewska, A. (2019, 30 grudnia). Czarne łabędzie, które mogą zagrozić gospodarce. Rzeczpospolita on-line. Dostęp: https://www.rp.pl/gospodarka/art962661-czarne-labedzie-ktore-moga-zagrozic-gospodarce [12.03.2022].
- Dębczak, A., Pawlak, C., Keplin, J. (2015). Analityczny model oceny hybrydowości współczesnych konfliktów. Zeszyty Naukowe AON, (2/99), 44–60. Dostęp: https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.baztech-c32d717b-e082-4bf2-9681-9fe35cd98277?locale=pl [12.03.2022].
- Fundacja Progress & Business [FPB]. (2011). Budowa scenariuszy. Foresight.pl. Dostęp: https://www.foresight.pl/metody-foresightu/budowa-scenariuszy.html [15.03.2022].
- Fundacja Progress & Business [FPB]. (2017). Warunkowa analiza trendów. Foresight.pl. Dostęp: https://www.foresight.pl/metody-foresightu/warunkowa-analiza-trendow.html [15.03.2022].
- Klasik, A., Biniecki, J., Ochojski, A. (2014). Metropolitalny foresight strategiczny. Metodologia i studium przypadku. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
- Kozub, M. (2005). Świat XXI wieku – konflikty zbrojne. Zeszyty Naukowe AON, (3(60), 90–101. Dostęp: https://www.infona.pl/resource/bwmeta1.element.baztech-f7aea6fe-ebb4-44d2-b369-70d3fdd102bb/tab/summary [15.03.2022].
- Makowski, A. (2013). Siły Morskie współczesnego państwa. Impuls Plus Consulting.
- Marczak, J. (2006). Bezpieczeństwo narodowe – pojęcie, charakter, uwarunkowania. W: R. Jakubczak, J. Flis (red.), Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku: wyzwania i strategie (s. 14–25). Dom Wydawniczy Bellona.
- Mokrzycki, J., Reczkowski, R., Cieśla, S. (red.). (2020). Analiza środowiska bezpieczeństwa w perspektywie 2035 roku. Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych. Dostęp: https://cdissz.wp.mil.pl/u/Analiza_srodowiska_bezpieczenstwa_w_perspektywie_2035_roku_-_PL_xlIB9Px_r9YJlPQ.pdf [12.03.2022].
- Muczyński, R. (2020, 6 grudnia). Francja: Zielone światło dla udoskonalonych żołnierzy. Dostęp: https://milmag.pl/francja-zielone-swiatlo-dla-udoskonalonych-zolnierzy/ [20.02.2022].
- NATO. (2017). Strategic Foresight Analysis 2017 Report. Allied Command Transformation. Dostęp: https://www.act.nato.int/images/stories/media/doclibrary/171004_sfa_2017_report_hr.pdf [21.02.2022].
- Pawlak, C. (2019). Budowanie odporności państwa. Pomorskie Forum Bezpieczeństwa, 6(I), 7–11. Dostęp: https://wdiom.amw.gdynia.pl/wp-content/uploads/2022/03/PFB_nr_6_calosc-podglad-30.08.pdf [20.03.2022].
- Pawlak, C. (2020a). Ryzyko pogłębiania subiektywizmu w postrzeganiu bezpieczeństwa – rola edukacji w czasach idiokracji. Pomorskie Forum Bezpieczeństwa, 9(II), 63–69. Dostęp: https://wdiom.amw.gdynia.pl/wp-content/uploads/2022/03/II92020.pdf [20.03.2022].
- Pawlak, C. (2020b). Szok strategiczny w środowisku bezpieczeństwa. Przegląd Sił Zbrojnych, (6), 59–65. Dostęp: https://zbrojni.blob.core.windows.net/pzdata2/TinyMceFiles/psz6_2020.pdf [10.03.2022].
- Ptak-Iglewska, A. (2017, 08 października). Futuryści: łowcy czarnych łabędzi i dzikich kart badają to, co będzie. Rzeczpospolita on-line. Dostęp: https://www.rp.pl/ekonomia/art10175101-futurysci-lowcy-czarnych-labedzi-i-dzikich-kart-badaja-to-co-bedzie [21.02.2022].
- Polska Agencja Prasowa [pap]. (2022, 11 marca). Brytyjskie media Putin wściekły na FSB za błędne dane. Dostęp: https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1112315%2Cbrytyjskie-media-putin-wsciekly-na-fsb-za-bledne-dane-bali-sie-mowic [15.03.2022].
- Prognozowanie na podstawie modelu liniowego. (2011). Prognozowanie.info. Dostęp: http://www.prognozowanie.info/prognozowanie-na-postawie-modelu-liniowego/ [20.03.2022].
- Rządowe Centrum Bezpieczeństwa [RCB]. (2013). Ocena ryzyka na potrzeby zarządzania kryzysowego. Dostęp: https://pois.inig.pl/wp-content/uploads/2022/02/Na_www_Ocena_ryzyka_na_potrzeby_zarz%C4%85dzania_kryzysowego.pdf [15.03.2022].
- Skowronek, C., Sarjusz-Wolski, Z. (2017). Logistyka w przedsiębiorstwie. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
- Szmuksta-Zawadzka, M., Zawadzki, J. (2009). O prognozowaniu na podstawie modeli Holta-Wintersa dla pełnych i niepełnych danych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Ekonometria, 24(38), 85–99. Dostęp: https://dbc.wroc.pl/dlibra/publication/17681/edition/15648?language=pl [17.03.2022].
- Szubrycht, T. (2011). Bezpieczeństwo morskie państwa. Zarys problemu. Akademia Marynarki Wojennej, Wydawnictwo J.P.
- Tarapata, Z. (2000). Symulacyjna metoda doboru optymalnych parametrów w prognostycznych modelach wygładzania wykładniczego. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoly Ekonomicznej w Warszawie, (4), 155–176. Dostęp: http://tarapata.edu.pl/publikacje/Zn_wse_1_2000.pdf [17.03.2022].
- wg, pł. (2022, 8 marca). Mamy pełną treść notatki analityka FSB! „Nie wiem, kto wymyślił „Blitzkrieg Ukrainy” - zrobimy z siebie idiotów. Niezalezna.pl. Dostęp: https://niezalezna.pl/433356-Mamy-PELNA-TRESC-NOTATKI-analityka-FSB-Nie-wiem-kto-wymyslil-Blitzkrieg-Ukrainy-zrobimy-z-siebie-idiotow [15.03.2022].