Treść głównego artykułu
Abstrakt
W artykule są prezentowanego rezultaty badań wybranego tragicznego zdarzenia lotniczego w strukturach lotnictwa państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. Przesłanką do jego zaistnienia, jak dowiedziono w dochodzeniach wyjaśniających przeprowadzonych przez Komisje Badań Wypadków Lotnictwa Państwowego, były między innymi, kardynalne błędy szkoleniowe wynikające z nieprawidłowości w zarządzaniu zasobami załogi (CRM Crew Resources Management). Szersze analizy czynnika ludzkiego w operacjach lotniczych prezentują (R. Makarowski, T. Smolicz, 2012). Błędy w zarządzaniu i ich skutki kwalifikują się niejednokrotnie jako nadzwyczajne sytuacje kryzysowe w wyniku śmierci osób zajmujących kluczowe stanowiska związane z zarządzaniem Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, jak i Państwem. Badania dotyczyły prawidłowości systemu zarządzania, jakości szkolnictwa, efektywności szkoleń i skuteczności doskonalenia personelu latającego lotnictwa państwowego oraz zadań wykonywanych w warunkach szczególnych, ekstremalnych i niestandardowych, jakimi cechują się operacje lotnicze wykonywane przez lotnictwo państwowe.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Licencja
Autor/współautor upoważniony przez pozostałych współautorów do ich reprezentowania (autor korespondencyjny) zgłoszonego „utworu” oświadcza, że przysługują mu autorskie prawa do utworu, które nie są ograniczone w zakresie objętym niniejszym oświadczeniem. Utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza praw autorskich innych osób, ani nie jest ograniczony prawami na rzecz osób trzecich. Utwór nie był wcześniej publikowany pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji. Utwór nie jest obecnie przedmiotem postępowania w innym wydawnictwie.
Autor/Współautor zgłasza utwór do publikacji w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” i tym samym potwierdza, że:
- Utwór został przygotowany zgodnie z zasadami edytorskimi obowiązującymi w czasopiśmie.
- Utwór zawiera informacje o źródłach finansowania badań, które stanowiły podstawę jego opracowania.
- Wyraża zgodę na przekazanie utworu do podwójnej recenzji, na podstawie której redakcja podejmie decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu utworu do publikacji.
- Wyraża zgodę na dokonanie przez redakcję koniecznych zmian utworu wynikających z opracowania redakcyjnego.
- Zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania korekty autorskiej utworu, po jego akceptacji przez redakcję. Niedokonanie korekty autorskiej w terminie 14 dni od daty otrzymania materiałów, traktowane będzie za zgodę na wydanie utworu w postaci przekazanej do korekty.
Autor/Współautor udziela Dolnośląskiej Szkole Wyższej nieodpłatnej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo nieodpłatnej licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu pod warunkiem jego przyjęcia do opublikowania w czasopiśmie „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, na następujących polach eksploatacji:
- Utrwalanie, zwielokrotnianie i wytwarzanie egzemplarzy utworu techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową i zapisu elektronicznego.
- Obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono: wprowadzanie do obrotu, sprzedaż, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy, publiczne wystawienie, wyświetlenie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, również w sieci Internet.
- Włączenie utworu w skład utworu zbiorowego.
- Tłumaczenia na inne języki i rozpowszechniania tych tłumaczeń.
Autor/Współautor wyraża zgodę na udostępnianie utworu przez Dolnośląską Szkołę Wyższą na licencji:
Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe,
której pełny tekst dostępny jest na stronie internetowej: https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/legalcode
Bibliografia
- Bączyk, N. (2015). CASA C-295 w Siłach Powietrznych, Lotnictwo 9/2015, Magnum X, Warszawa 2015.
- Beaty, D. (2013). Pilot naga prawda. Czynnik ludzki w katastrofach lotniczych, W.A.B, Warszawa.
- Bielski, M., Krawczyk, M., (04/2010). Bezpieczeństwo Ruchu Lotniczego, BP.
- Biuletyn Informacyjny Bezpieczeństwa Lotów Nr 8, BL.Wewn.8/2008, Poznań 2008.
- Biuletyn Informacyjny Bezpieczeństwa Lotów, Nr 12, BL.Wewn.12/2010, Poznań 2010.
- Biuletyny Informacyjne, Analiza Stanu Bezpieczeństwa Lotów W Lotnictwie Sił Zbrojnych RP za lata 2008- 2013, Dowództwo Sił Powietrznych – Oddział Bezpieczeństwa Lotów, Warszawa 2013.
- Błoszczyński, R. (1977). Psychologia lotnicza. Wybrane problemy, MON, Warszawa .
- Ciołek, Z.J., Demel, S., (2006 listopad). Hydrazyna – procedury jej przechowywania, wykonywania obsług na samolotach F-16 oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, Przegląd Sił Powietrznych.
- Instrukcja bezpieczeństwa lotów lotnictwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, MON, Szt. Gen. 1681/2015, Poznań 2015.
- Instrukcja Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa SZRP, WLOP 346/2004,Warszawa 2004.
- Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (IOL - 2012), WLOP 476/2012, Warszawa 2012.
- Instrukcja szkoleń personelu latającego z zakresu zarządzania zasobami załogi CRM (Crew Resources Management) w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,WLOP491/2013, Warszawa 2013.
- Klich, E. (2011). Bezpieczeństwo lotów w transporcie, ITE, Radom.
- Makarowski, R., Smolicz, T., ( 2012). Czynnik ludzki w operacjach lotniczych. Człowiek, możliwości i ograniczenia – uwarunkowania psychofizyczne, Kosowizna.
- McDonald, M. (2008). Securitization and the construction of security, „European Journal of International Relations”, vol. 14, no 4.
- Metodyka Zarządzania Ryzykiem W Lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, WLOP 439/2010, Warszawa 2010.
- Morawski, J., Smolicz, T., (2003). Czynnik ludzki w operacjach lotniczych, Wykłady, EuroLot, Warszawa.
- Pankow, M., (2016). „Studium przypadku wybranych aspektów bezpieczeństwa operacji lotniczych lotnictwa państwowego na przykładzie udokumentowanych katastrof lotniczych”. Praca magisterska., Instytut Bezpieczeństwa i Spraw Międzynarodowych, Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław.
- Pawlak, Z. (2014). Podstawy zarządzania, https://www.e-sgh.pl/lms/content/470201/podstawy_zarzadzania_2.pdf (dostęp 02.04.2016.)
- Pocztowski, A. (2003). Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa.
- Polska Zbrojna, Nr 4(804)/2013.
- Polska Zbrojna, Nr 6(806)/2013.
- Poradnik dla personelu latającego, D 3.SLTr 1/2012, Powidz 2012.
- Poradnik. Listy kontrolne w zakresie CRM dla personelu latającego, DWLOP wewn.88/2013, Warszawa 2013.
- Program rozwoju SZ RP w latach 2013–2022 ( Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 570, z późn. zm.).
- Protokół badania zdarzenia lotniczego nr 127/2008/2 – wypadku ciężkiego (katastrofy lotniczej) samolotu CASA C-295M numer 019, zaistniałego w 13 eskadrze lotnictwa transportowego z Krakowa, dnia 23 stycznia 2008 r.
- Protokół badania zdarzenia lotniczego nr 159/2009/7 - katastrofa samolotu M-28 Bryza w Babich Dołach.
- Przegląd Sił Powietrznych Nr 02(059), Wojskowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2012.
- Puchalski, J. (2013). Materiały wykładowe niepublikowane, WSH, Wrocław.
- Raport końcowy z badania zdarzenia lotniczego nr 192/2010/11 samolotu Tu-154M nr. 101 zaistniałego 10.04.2010r. w rejonie lotniska Smoleńsk Północny, Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, Warszawa 2011r.
- Reason, J. (2015). Podręcznik zarządzania bezpieczeństwem (SMM) Załącznik do wytycznych Nr 11 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 24 listopada 2015 r. .http://edziennik.ulc.gov.pl/api/DU_ULC/2015/64/oryginal/Zalacznik1.pdf
- Regulamin Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (RL 2012), WLOP 475/2012, Warszawa 2012.
- Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 14 marca 1928 r. o prawie lotniczym (Dz.U. z 1928r. Nr.31, poz. 294).
- Singleton, W.T.,(1979). Safety and risk. The study of the real skills, CMPT Press Ltd, Baltimore.
- Skrzydlata Polska 2/2008, Hypki T., Ostatni lot,, Warszawa.
- Szczygieł, J. (2012). Rozważania nad bezpieczeństwem lotów, Przegląd SP, 2(059).
- Ustawa Prawo Lotnicze, (Dz.U.z 1959r. Nr 35, poz. 212, z późn. zm.).
Bibliografia
Bączyk, N. (2015). CASA C-295 w Siłach Powietrznych, Lotnictwo 9/2015, Magnum X, Warszawa 2015.
Beaty, D. (2013). Pilot naga prawda. Czynnik ludzki w katastrofach lotniczych, W.A.B, Warszawa.
Bielski, M., Krawczyk, M., (04/2010). Bezpieczeństwo Ruchu Lotniczego, BP.
Biuletyn Informacyjny Bezpieczeństwa Lotów Nr 8, BL.Wewn.8/2008, Poznań 2008.
Biuletyn Informacyjny Bezpieczeństwa Lotów, Nr 12, BL.Wewn.12/2010, Poznań 2010.
Biuletyny Informacyjne, Analiza Stanu Bezpieczeństwa Lotów W Lotnictwie Sił Zbrojnych RP za lata 2008- 2013, Dowództwo Sił Powietrznych – Oddział Bezpieczeństwa Lotów, Warszawa 2013.
Błoszczyński, R. (1977). Psychologia lotnicza. Wybrane problemy, MON, Warszawa .
Ciołek, Z.J., Demel, S., (2006 listopad). Hydrazyna – procedury jej przechowywania, wykonywania obsług na samolotach F-16 oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, Przegląd Sił Powietrznych.
Instrukcja bezpieczeństwa lotów lotnictwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, MON, Szt. Gen. 1681/2015, Poznań 2015.
Instrukcja Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa SZRP, WLOP 346/2004,Warszawa 2004.
Instrukcja organizacji lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (IOL - 2012), WLOP 476/2012, Warszawa 2012.
Instrukcja szkoleń personelu latającego z zakresu zarządzania zasobami załogi CRM (Crew Resources Management) w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,WLOP491/2013, Warszawa 2013.
Klich, E. (2011). Bezpieczeństwo lotów w transporcie, ITE, Radom.
Makarowski, R., Smolicz, T., ( 2012). Czynnik ludzki w operacjach lotniczych. Człowiek, możliwości i ograniczenia – uwarunkowania psychofizyczne, Kosowizna.
McDonald, M. (2008). Securitization and the construction of security, „European Journal of International Relations”, vol. 14, no 4.
Metodyka Zarządzania Ryzykiem W Lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, WLOP 439/2010, Warszawa 2010.
Morawski, J., Smolicz, T., (2003). Czynnik ludzki w operacjach lotniczych, Wykłady, EuroLot, Warszawa.
Pankow, M., (2016). „Studium przypadku wybranych aspektów bezpieczeństwa operacji lotniczych lotnictwa państwowego na przykładzie udokumentowanych katastrof lotniczych”. Praca magisterska., Instytut Bezpieczeństwa i Spraw Międzynarodowych, Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław.
Pawlak, Z. (2014). Podstawy zarządzania, https://www.e-sgh.pl/lms/content/470201/podstawy_zarzadzania_2.pdf (dostęp 02.04.2016.)
Pocztowski, A. (2003). Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa.
Polska Zbrojna, Nr 4(804)/2013.
Polska Zbrojna, Nr 6(806)/2013.
Poradnik dla personelu latającego, D 3.SLTr 1/2012, Powidz 2012.
Poradnik. Listy kontrolne w zakresie CRM dla personelu latającego, DWLOP wewn.88/2013, Warszawa 2013.
Program rozwoju SZ RP w latach 2013–2022 ( Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 570, z późn. zm.).
Protokół badania zdarzenia lotniczego nr 127/2008/2 – wypadku ciężkiego (katastrofy lotniczej) samolotu CASA C-295M numer 019, zaistniałego w 13 eskadrze lotnictwa transportowego z Krakowa, dnia 23 stycznia 2008 r.
Protokół badania zdarzenia lotniczego nr 159/2009/7 - katastrofa samolotu M-28 Bryza w Babich Dołach.
Przegląd Sił Powietrznych Nr 02(059), Wojskowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2012.
Puchalski, J. (2013). Materiały wykładowe niepublikowane, WSH, Wrocław.
Raport końcowy z badania zdarzenia lotniczego nr 192/2010/11 samolotu Tu-154M nr. 101 zaistniałego 10.04.2010r. w rejonie lotniska Smoleńsk Północny, Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, Warszawa 2011r.
Reason, J. (2015). Podręcznik zarządzania bezpieczeństwem (SMM) Załącznik do wytycznych Nr 11 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 24 listopada 2015 r. .http://edziennik.ulc.gov.pl/api/DU_ULC/2015/64/oryginal/Zalacznik1.pdf
Regulamin Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (RL 2012), WLOP 475/2012, Warszawa 2012.
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 14 marca 1928 r. o prawie lotniczym (Dz.U. z 1928r. Nr.31, poz. 294).
Singleton, W.T.,(1979). Safety and risk. The study of the real skills, CMPT Press Ltd, Baltimore.
Skrzydlata Polska 2/2008, Hypki T., Ostatni lot,, Warszawa.
Szczygieł, J. (2012). Rozważania nad bezpieczeństwem lotów, Przegląd SP, 2(059).
Ustawa Prawo Lotnicze, (Dz.U.z 1959r. Nr 35, poz. 212, z późn. zm.).